کودتای 28 مرداد در مشهد و برخی از منابع مطالعاتی آن

از شهریور 1320 تا کودتای 28 مرداد 1332، جامعه مشهد نقش فعالی در حوادث سیاسی- اجتماعی داشته است. فعالیت احزاب و گروه‏های مختلف، انتشار روزنامه‌ها، ایجاد کانون‌ها و انجمن‌ها نشان از فضای آزاد و دسته‏بندی‌های سیاسی قبل از کودتای 28 مرداد دارد. مشهد از جمله شهرهایی است که درکودتای 28 مرداد شاهد وقایع و اتفاقاتی است که انعکاس آن در مطبوعات، خاطرات، تاریخ شفاهی و اسناد آمده است.

نتایج یک پژوهش جدید درباره قدرت بیان

روایت‌گری شفاهی از دو سالگی آغاز می‌شود

یکی از معیارهای مهم در انتخاب راوی در طرح‏های تاریخ شفاهی آن است که راوی از قدرت بیان و به عبارت دقیق‏تر «روایت‌گری» مناسب برخوردار باشد و بتواند آنچه در ذهن دارد به گونه‏ای قابل فهم و تدوین ارایه کند. بخشی از توانایی روایت‌گری امری ژنتیک و ذاتی است. اما بخش دیگری از آن به آموزش افراد به ویژه در سنین کودکی باز می‏گردد. این که کودکان بیاموزند موضوعی را به درستی و با پرداخت مناسب روایت کنند از نکات رفتاری مهمی است که در آموزش آنها باید لحاظ گردد. استفاده از داستان‏سرایی یکی از بهترین روش‌ها در تقویت قدرت روایت‌گری کودکان است. مقاله زیر گزارشی از یک پژوهش دانشگاهی درباره این موضوع است.

«نقدی بر تاریخ نگاری جنگ ایران و عراق» و نگاهی دیگر به آن

از میان تازه‌ترین نوشته‌های محمد درودیان و علیرضا کمری، پژوهشگران به‌نام و پیشکسوت جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، دو یادداشت را برگزیده‌ایم که پیوند موضوعی دارند. نخستین یادداشت را محمد درودیان با عنوان «نقدی بر تاریخ نگاری جنگ ایران و عراق» نوشته و علیرضا کمری درباره آن با عنوان «نگاهی دیگر به نقدی بر تاریخ‌نگاری جنگ ایران و عراق» نوشته است.

مشهد، پنجمین شهر ایران است که در آن روزنامه منتشر شد

یادی از نخستین روزنامه مشهد

در راستی‌آزمایی خاطرات به دست آمده از طرح‌های تاریخ شفاهی، مطبوعات نقشی کلیدی ایفا می‌کنند و داشتن دانش کافی درباره مطبوعات دوره‌ای که راوی خاطراتی از آن بیان می‌کند، یکی از مهم‌ترین داشته‌های یک مورخ تاریخ شفاهی برای تکمیل طرح خود است.

چگونه ممکن است؟

ساواک و فراموشی خاطره‌ها!

تازیانه‌هایی که فرا رفت و فرو آمد...

اخیراً احمد فراستی یکی از عناصر ساواک (سازمان اطلاعات و امنیت کشور) در یک میزگرد تلویزیونی به همراه دو تن از مبارزین دوران ستم شاهی و فرد دیگری که پژوهشگر و تاریخدان بی‏طرف(!) معرفی ‌شد، هر یک جداگانه به بررسی عملکرد ساواک پرداخته و نقطه نظرات خود را بیان کردند. سی و هفت سال پس از سرنگونی رژیم ستم شاهی و پایان اعمال وحشیانه‌ترین شکنجه‌ها در زندان‌های رژیم پهلوی، مدافعان شکنجه و مرگ که این روزها عملاً سخنگویی ساواک را برعهده گرفته‌اند به خود اجازه دادند که توجیه‌گر عملکرد شکنجه و دوران سیاه عضویت خود در یکی از مخوف‌ترین سازمان اطلاعاتی باشند.

سیدرشید در اسناد و روایت‌های شفاهی

تاریخ شفاهی به‌عنوان شیوه‌ای جدید در مطالعات تاریخی می‌تواند قلمرو پژوهش را برای محققان در تمام جنبه‌ها فراهم سازد و درواقع پژوهشگر این حیطه با مصاحبه و پژوهش‌های میدانی به مسائل جدیدی ورود پیدا می‌کند که بخشی از تاریخ و تحولات یک منطقه را شکل می‏دهد.

نگاهی مجدد به هرودوت و تاریخ شفاهی (3)

در 6 هفته مقاله «تاریخ شفاهی و هرودوت» به قلم آزوین ماری ( -1937) استاد بازنشسته بالیول کالج دانشگاه آکسفورد و از متخصصین تاریخ هلنی و یونانی از نظرتان گذشت. همان طور که وعده کرده بودیم از دو هفته پیش مقاله دوم او در این حوزه را با عنوان «نگاهی مجدد به هرودوت و تاریخ شفاهی» تقدیم حضورتان کردیم. اینک سومین و آخرین بخش این مقاله ارایه می شود. همان طور که پیشتر نیز ذکر شد انتشار این مقاله به توصیه نویسنده و پس از اطلاع او از انتشار مقاله «تاریخ شفاهی و هرودوت» در ایران، صورت می‌گیرد.

نگاهی مجدد به هرودوت و تاریخ شفاهی (2)

در 6 هفته مقاله «تاریخ شفاهی و هرودوت» به قلم آزوین ماری ( -1937) استاد بازنشسته بالیول کالج دانشگاه آکسفورد و از متخصصین تاریخ هلنی و یونانی از نظرتان گذشت. از هفته پیش هم انتشار مقاله دوم او در این حوزه با عنوان «نگاهی مجدد به هرودوت و تاریخ شفاهی» آغاز شد. انتشار این مقاله به توصیه نویسنده صورت می گیرد. آزوین ماری در پی اطلاع از انتشار مقاله «تاریخ شفاهی و هرودوت» در ایران، ضمن اظهار خوشنودی از انتشار آن به فارسی، اظهار داشت مقاله دومش در این باره را که تکمله مقاله نخست است برای ما ارسال می کند تا در اختیار خوانندگان فارسی زبان قرار گیرد. اکنون بخش دوم این مقاله با ترجمه خوب و دقیق علی فتحعلی آشتیانی در جلوی دیدگان شماست.

هویت‏های پنهان در تاریخ شفاهی

تاریخ شفاهی به عنوان یکی از روش‏های پژوهشی و ابزار جمع‌آوری اطلاعات در چند دهه اخیر گسترش زیادی در بین علوم مختلف پیداکرده و ماهیت بین‏رشته‌ای آن باعث شده تا محققان در حوزه‌های مختلف مانند علوم اجتماعی، جامعه‌شناسی، روانشناسی و تاریخ در زمره اصلی‌ترین استفاده‏‌کنندگان آن به شمار ‌روند.

خوانش تاریخی عملیات کربلای چهار

محمد درودیان و علیرضا کمری از پژوهشگران به‌نام و پیشکسوت جنگ تحمیلی عراق علیه ایران هستند. بیشتر وقت آنها به تفکر و تامل در این حوزه موضوعی اختصاص دارد و به این دلیل، صاحب‌نظرند. از میان تازه‌ترین نوشته‌های آنان دو یادداشت را برگزیده‌ایم که پیوند موضوعی دارند و درباره بازتابی از جنگ در ماه‌های اخیرند.