درآمدی بر تاریخ نگاری انقلاب اسلامی

برای ورود به بحث تاریخ نگاری انقلاب اسلامی باید یک دسته بندی از افرادی که در این حوزه قلم می زنند و نیز سبک و سیاق و روش آنان انجام دهیم. یک دسته بندی ساده و اولیه می تواند شامل دو دسته افراد شود.

گویاسازی اسناد تاریخ شفاهی جنگ

مردادسال 76 در پادگان دوکوهه نخستین خاطرات جنگش را گرد‌آوری می‌کند. این سرآغاز و شروع کاری‌است که در نهایت به نگارش کتاب " دسته یک" منجر می‌شود. با اصغر کاظمی نویسندة پرکار کتاب‌های مرتبط با هشت سال دفاع مقدس در دفتر کارش و در میان حجمی از نوشته‌ها و اسنادی که با ترتیبی منظم و خاص چیده شده بود به مصاحبه نشستیم. بیست و هشت ماه حضور در مناطق جنگی و دقت نظر و دیدگاه ویژه‌اش وی ‌را بر آن داشت تا پس از پایان یافتن جنگ به ثبت وقایع آن همت گمارد. سوژه‌هایی که در ذهن پرورانده بود تبدیل به کتاب‌هایی در زمینة ادبیات دفاع مقدس شد

مصاحبه با علی‌اکبر کوثری

آنچه می‌خوانید گفتگو با یکی از فرهنگیان باسابقه پیشین می‌باشد که ضمن بیان خاطرات خود از سوابق و تحولات وزارت فرهنگ به نقد سیاستهای فرهنگی گذشته و عملکرد شماری از رجال موثر در عرصه تحولات فرهنگی پرداخته است.

گفت و گو با احمد نفیسی شهردار پیشین تهران

احمدنفیسی متولد 1298 از مدیران پیشین سازمان برنامه و شهردار تهران در زمان نخست‌وزیری علی امینی و اسدالله علم و از کارگردانان اصلی گنگرة جنجالی آزادزنان و آزادمردان بود وی به اصرار شاه به سمت شهردار تهران منصوب شد، اما در آذر ماه 1342 بازداشت شد و در محافل سیاسی و مطبوعاتی علت این موضوع اختلاف نظر بین او و پیراسته ــ وزیر کشور ــ قلمداد گردید. البه این ظاهر قضیه بود و تا اندازه أی با واقعیت فاصله داشت.

مصاحبه با عصمت‌‏الملوک دولتشاهی

آنچه می‏خوانید قسمتی از متن تنظیم شدة چهار جلسه گفت وگو با آخرین همسر رضاشاه است که در سالهای 1373 و 1374 ــ نخستین گفت وگو در 13 خرداد 1373 و مصاحبه‌‏های بعدی به ترتیب در 21 آبان و 2 آذر 1373 و 31 اردیبهشت 1374 چند ماه قبل از فوت او ــ در محل سکونت نامبرده انجام گرفته است.

جنگهای ایران و روس

سلسله نبردهایی که در سالهای 1218 تا 1228 و 1241 تا1243 هجری قمری در منطقة قفقاز صورت گرفت و در تاریخهای عمومی ایران از آن به جنگهای ایران و روس یاد شده است، یکــی از درخشان‌ترین حماسه های مردمی در برابر اشغال ایران توسط بیگانه به شمار می‌آید. آنچه در تاریخهای عمومی نقل می‌شود بیشتر معطوف به شکستهای ایران است و در نوشته‌های متأخر کمتر از حماسه‌سازیهای مردم در برابر بیگانه سخن رفته است.

نقدی بر سازمان دیپلماسی ایران عصر پهلوی

آنچه می‌خوانید مروری است بر عملکرد سی سال دیپلماسی وزارت خارجه ایران از سال 1329 تا 1359. مصاحبه‌شونده که خود از مدیران ارشد این وزارتخانه بوده، باتوجه به ماموریتهای متعدد و با تکیه بر اطلاعات و تجربیات اداری خود، ساختار داخلی وزارت خارجه، شخصیت عملکرد و روش هر یک از وزرای خارجه و شماری از سفیران ایران را به نقد کشیده است.

ظلمی که شدَاد هم نکرد

وقتی از دوران دفاع مقدس صحبت می‌شود تا در کنار مردان آن روزگار ننشینی نمی‌توانی عظمت و شکوه آن روزگار را درک کنی. محمد محمدی جانباز آزاده یکی از این حافظه‌های تاریخی جنگ است؛ آنکه در ابتدای دوران دفاع مقدس و در مرحلة سوم عملیات بیت‌المقدس به سختی مجروح و به اسارت نیروهای عراقی در می‌آید. وی روزگار سخت اسارت را که توأم با صبر و استقامت است در کنار مرحوم حاج‌آقا ابوترابی سپری می‌کند و در مرداد 1365 به دلیل معلولیت و ناتوانی با کمک صلیب سرخ جهانی به کشور باز می‌گردد. مادری که فروغ چشم خود را در راه دیدار فرزند از دست داده در ابتدا او را نمی‌شناسد ولی بعد وی را به آغوش کشیده و به پاس گذشت دوران فراغ فرزند این بار از خوشحالی می‌گرید.

دموکراتیک ترین شیوه تاریخ نگاری

چرا باید به جنگ و تاریخ شفاهی آن پرداخت؟ سؤال‌هایی که غالباً ممکن است به ذهن برخی برسد، از این قبیل است: ـ با وجود این‌همه کتاب،‌ مقاله و روزنامه که درباره جنگ تحمیلی منتشر شده و هنوز هم می‌شود،1 چرا باید انرژی و توان خود را «باز هم» صرف ثبت و ضبط تاریخ شفاهی و کتبی جنگ کنیم؟ ـ مگر جنگ ایران و عراق چه بود که باید به آن پرداخت، آن هم از نوع غیرکتبی‌ِ و «شفاهی» آن؟ ـ مگر جنگ و جدال چیز خوبی است که باید به آن بپردازیم؟

مصاحبه با محمد کریمی در رادیو گفتگو

هفته گذشته، جهانی شدن سایت تاریخ شفاهی و آمدن نام ایران میان 12 کشور دیگر، خبرساز شد. پیرو این خبر، رادیو گفتگو صحبتی کوتاه با سردبیر هفته نامه تاریخ شفاهی انجام داد. گفتگو را می توانید در اینجا بشنوید.