گزارشی از چهارمین نشست تخصصی و کارگاه آموزشی تاریخ شفاهی(2)

چهارمین نشست تخصصی تاریخ شفاهی در حال و هوایی و برنامه‌هایی کاملاً متفاوت با مدیریت و اجرای مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگ و ادب پایداری و همکاری گروه تاریخ دانشگاه اصفهان در ششم و هفتم اسفند 1386 برپا گردید شورای سیاست‌گزاری همایش متشکل از علیرضا کمری، سعید فخرزاده، دکتر کجباف و محسن کاظمی بودند که با برپایی جلساتی چند شالوده و ارکان همایش را مهیا ساختند.

بررسی شخصیت و اقدامات کلنل محمد تقی خان پسیان

در آغاز همایش غلامحسین نوعی، دبیر اجرائی، در سخنانی ضمن خیرمقدم به استادان و پژوهش‌گران و علاقه‌مندان تاریخ به تشریح روند برگزاری همایش کلنل محمد تقی خان پسیان پرداخت .وی با اشاره جایگاه کلنل محمد تقی خان پسیان در تاریخ معاصر ایران برگزاری این همایش را گامی مثبت در جهت شناسایی ابعادی از شخصیت پسیان عنوان کرد .دبیر اجرائی ضمن سپاس از برگزارکنندگان همایش اعم از انجمن علمی گروه تاریخ دانشگاه فردوسی،سازمان میراث فرهنگی و خانه تاریخ خراسان رضوی، یادآور شد برگزاری همایش کلنل محمد تقی خان پسیان از اقدامات ارزنده گروه تاریخ دانشکده ادبیات است.

اولین همایش تاریخ شفاهی

همایش تاریخ شفاهی با عنوان «روش‌شناسی و موضوع‌یابی مطالعات شهری در تاریخ شفاهی» توسط سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی با همیاری گروه تاریخ دانشگاه مشهد، گروه تاریخ دانشگاه اصفهان، دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری، مرکز اسناد انقلاب اسلامی و سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزارمی شود.

چند و چون های تاریخ شفاهی

تاریخ شفاهی عبارت است از گفت‌وگویی فعال میان مصاحبه‌کننده و مصاحبه‌شونده برای تولید متن. یعنی مورخ در بستر تاریخ شفاهی مصاحبه‌کننده است و ناقل یا راوی مواد مصاحبه‌شونده و نتیجه‌ی آن موادی است که میان این دو رد و بدل می‌شود؛ یعنی متن. این متن ممکن است بعدها تبدیل به انواع نوشته‌ها شود، در عین حال در زمان تولید،‌تاریخ شفاهی است. بنابراین از این منظر می‌توان گفت که هر نوع تاریخی از ابتدای بشریت تاکنون شفاهی بوده است، یعنی ابتدا به شکل گفت‌وگو مطرح شده است.

پشت پرده مکتوبات

گویی تاریخ شفاهی پدیده‌ای است که هم در اعماق تاریخ بشر سابقه دارد و حتی پیش از پیدایش خط و زبان، برای انتقال مفاهیم گوناگون به کار ‌رفته و هم پس از هزاران سال تمدن و پیشرفت، دوباره سر بر آورده است تا اصالت خود را به رخ مورخان بکشد. پس از اختراع ضبط صوت، اولین مواد تاریخ شفاهی در دست مورخان معاصر قرار گرفت و سرانجام پس از فراز و فرودهای نظری فراوان به عنوان رشتۀ دانشگاهی در عرصۀ تاریخ تثبیت شد.امّا در ایران معاصر رویکرد متقن و بادوامی نسبت به این مقوله وجود نداشت و حتی پایه‌گذاران تاریخ‌نگاری معاصر ایران مانند اقبال آشتیانی نیز توجه چندانی به این گرایش تاریخ‌نگاری نشان ندادند. اما پیروزی انقلاب اسلامی ارزش خاطره‌های جمعی و فردی را به شدت بالا برد و تاریخ‌نگاری شفاهی ما ایرانیان تحت تأثیر بازتاب‌های این انقلاب رونق گرفت.

معرفی‌نامه مقالات چهارمین نشست تاریخ شفاهی

اشاره آنچه در پی می‌آید معرفی‌نامه مقالات چهارمین نشست تخصصی و کارگاه آموزشی تاریخ شفاهی است که ششم و هفتم اسفند ماه 1386 توسط مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگ و ادب پایداری و گروه تاریخ دانشگاه اصفهان در حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی برگزار می‌شود. شایان ذکر است این معرفی‌نامه براساس مقالات رسیده به دبیرخانه چهارمین نشست، تهیه و تنظیم شده است. مقالاتی که در فهرست یا متن با نشان * مشخص شده است، در روزهای برگزاری نشست ارائه می‌شود. این معرفی‌نامه به کوشش احد گودرزیانی تهیه و تنظیم شده است.

نشر و تاریخ شفاهی

میزگرد تاریخ شفاهی در سرای اهل قلم نمایشگاه بین‌المللی در 21 اردیبهشت 1387 برگزار گردید در این جلسه کارشناسان سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران خانمها فریبا فرزام، شفیقه نیک‌نفس و پیمانه صالحی فشمی به همراهی آقای مرتضی رسولی‌پور به موضوع «چاپ و انتشار» در تاریخ شفاهی پرداختند و موانع نشر در سازمان اسناد و دیگر مراکز پژوهشی و تاریخ‌نگاری را مورد بررسی قرار دادند

گزارش از سه دوره نشست تخصصی تاریخ شفاهی

امروزه ورود رسمی در تاریخ شفاهی «Oral History» به عرصه تاریخ نگاری در بسیاری از مراکز علمی- تحقیقاتی و دانشگاهی جهان، چشم اندازی در مقابل مورخین و محققین گشوده است. با طرح تاریخ شفاهی، فرصتی به دست آمد تا به موضوعات، وقایع و حوادث و پدیده های تاریخی و زوایای پنهان و پیدای آنها از منظری نو نگریسته شود. تاریخ شفاهی تکنیک، روش و شیوه ای است که با استفاده از ابزاری چون ضبط صوت و دوربین فیلم برداری (صوت و تصویر) خاطرات، مشاهدات و شنیده های عامل(هدایتگر، مجری و نقش آفرینی) و یا شاهد و حاضر یک صفحه، رویداد و واقعه تاریخی را در قالب کلام و سخن (گفت) ثبت و ضبط می کند.

چهارمین نشست تخصصی و کارگاه آموزشی تاریخ شفاهی

چهارمین نشست تخصصی و کارگاه آموزشی تاریخ شفاهی حول موضوع «مصاحبه در تاریخ شفاهی» در روزهایِ ششم و هفتم اسفند ماه سال 1386 با همراهی گروه تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان برگزار می‌شود