دستورالعمل‌هایی برای پیاده کردن نوار مصاحبه، ویرایش متن و آماده‌سازی نهایی

تهیه‌شده توسط دفتر تاریخ شفاهی انجمن تاریخ دانشگاه مینه‌سوتا(1)

مقدمه:
با وجودی که پیاده کردن نوار مصاحبه تاریخ شفاهی و ویرایش متن آن امری است که سبک و سلیقه شخصی در آن دخالت دارد، اما چند دستورالعمل مهم را در اینجا برای مرحله اساسی تهیه متن اولیه به شما پیشنهاد می‌کنیم. از نظر برخی مورخان شفاهی بهتر است تمام مصاحبه کلمه به کلمه روی کاغذ پیاده شود ولی بعضی از آنها دست پیاده‌کننده نوار را باز می‌گذارند تا در صورت لزوم از ثبت بعضی کلمات خودداری نمایند. در مورد ویرایش متن پیاده‌شده و اینکه تا چه میزان باید در تصحیح و رفع ناهمواری‌های آن دخالت کرد نیز نظرات مختلفی بیان می‌شود. بعضی‌ها معتقدند نباید دست ویراستار را به حدی باز گذاشت که تازگی و حالت طبیعی و خودانگیختگی مصاحبه را از آن بگیرد. مسلماً نوع ویرایش هر فرد با فرد دیگر تفاوت‌هایی دارد به همین دلیل ممکن است قسمتی که در متن از نظر ویراستار فاقد اهمیت تلقی و دچار تغییر اساسی و یا حتی حذف می‌شود برای محقق بی‌نهایت ارزشمند باشد. دیگرانی هم هستند که می‌گویند متن پیاده‌شده باید تا جایی که ممکن است روان باشد و نوعی سبک «ببُر و بچسبان» را در ویرایش پیشنهاد می‌کنند.(2)

ما در انجمن تاریخ دانشگاه مینه‌سوتا روش‌های گوناگون پیاده‌کردن نوار مصاحبه و تنوع سبک‌های ویرایش را همواره پذیرفته‌ایم. البته تفاوت‌های مورد نظر ما می‌توانند در ذیل پارامترهایی که در این راهنما پیشنهاد کرده‌ایم بگنجند. قاعده تجربی به ما می‌گوید که نسخه اولیه مصاحبه ضبط‌شده باید تقریباً کلمه به کلمه پیاده شود. ویراستار بدین ترتیب از این امکان بهره‌مند می‌شود تا بهترین و مناسب‌ترین حد و سبک ویرایش را برای چنین متنی انتخاب نماید. این روش به خصوص در مواردی که مصاحبه‌گر قرار است خودش ویرایش را نیز برعهده بگیرد قابل اجراست. در چنین مواردی بهترین کسی که درباره نوع و سبک و حد و حدود ویرایش می‌تواند تصمیم مناسبی اتخاذ کند شخص مصاحبه‌گر است و نه پیاده‌کننده نوار.

چند قاعده عمومی درباره ویرایش را در اینجا بیان می‌کنیم.
1-مهم‌ترین نکته این است که متن ویراسته باید حتی‌المقدور اصالت مصاحبه را حفظ نموده باشد.
2-متن پیاده‌شده نباید موجب تشویش و شرمندگی راوی شده و یا وی را  دچار احساس حماقت کند. مسلماً در غالب مصاحبه‌ها یا اصولاً گفت‌وگوی بین مردم بعضی از کلمات درست ادا نمی‌شوند و یا اصول دستور زبان را رعایت نمی‌کنند. ویراستار باید در چنین مواردی زمان افعال را با هم منطبق نموده و نهاد و گزاره جملات را یکدست و هماهنگ سازد. ضمایر شخصی و حروف تعریفی که بر اثر عجله و دستپاچگی در حین صحبت از قلم افتاده‌اند باید اضافه شوند. راوی در مصاحبه‌های طولانی تاریخ شفاهی غالباً داستان یا ماجرایی را تکرار می‌کند. اگر داستان را کلمه به کلمه اضافه کنیم این احساس به وجود می‌آید که راوی فرد فراموشکاری بوده است اما حذف کامل مطالب تکراری او نیز به معنای از قلم انداختن جزئیات مهمی است که در تکرار داستان او ذکر شده است. برای رفع این مشکل بهتر آن است که قسمت تکراری را بگنجانیم و عبارت «همانطور که قبلاً به شما گفتم...» را نیز بدان بیفزاییم.
3-باید حال و هوا و احساس کلام راوی در متن پیاده‌شده منتقل شود. مثلاً روزی یک راوی در توصیف عصبانیتش از صحنه شلوغی خیابان می‌گفت:«ماشینا هی میومدن، هی میومدن.» مسلماً این نوع بیان را از نظر ادبی و دستوری نمی‌پذیریم ولی به هر حال راوی، احساسش را بدین ترتیب بیان کرده است. راوی دیگری روی میز کوبید و با صدایی بلند گفت:«اون طرفدارای عوضیِ محیط زیست!» چون نوع مصاحبه ما طبق قرار و مدارمان مصاحبه‌ای مشروط بود و راوی نیز اعتراضی بدان نداشت، این جمله را ویرایش نکردیم. بنا نبود عصبانیتش را ویرایش کنیم و جمله ملایم‌تری مانند «اون طرفدارای خدانشناس محیط زیست!» به جایش بگذاریم.
4-در انتها یادآور می‌شویم که متن‌های مصاحبه‌های تاریخ شفاهی را عموماً محققانی از سراسر آمریکا و سایر نقاط دنیا استفاده می‌کنند که برخی از آنها با اصطلاحات و اسامی خاص رایج در ایالت مینه‌سوتا آشنایی ندارند. بنابراین تشریح گفته‌های راوی در جایی که مبهم یا نامفهوم است با استفاده از کروشه یا پاورقی نکته حائز اهمیتی است.
خاطرنشان می‌سازیم که اکثر قریب به اتفاق محققان ترجیح می‌دهند متن مصاحبه را بخوانند نه اینکه به نوار آن گوش دهند. بنابراین، اولویت اول در تکمیل و آماده‌سازی نهایی پروژه تاریخ شفاهی عبارت است از پیاده کردن نوار مصاحبه و ویرایش متن آنها. مصاحبه‌گر باید تمام متن‌های اصلی را «ممیزی» کند بدین معنا که برای اطمینان از انطباق صحیح اظهارات و منظور راوی با متن پیاده‌شده نوار لازم است متن را در حین گوش دادن به نوار مصاحبه بازخوانی کند. معمول بر این است که چند رشته مصاحبه متصل و مرتبط به هم را که به یک پروژه واحد تعلق دارند توسط یک ویراستار از مرحله ویرایش عبور داده شوند تا سبک یکدست و منسجمی در ویرایش حفظ شود. محض احتیاط نیز یک نفر نسخه ویراسته نهایی را نمونه‌خوانی کند تا از بی غلط بودن آن اطمینان حاصل شود. سرنوشت مصاحبه را از اول تا به آخر دنبال کنید یعنی از لحظه‌ای که مصاحبه ضبط می‌شود تا عبور از مراحل ویرایش و ممیزی و نمونه‌خوانی و انتقال به خزانه سمعی-بصری یک کتابخانه یا مرکز اسناد. به صرف اینکه فرم ترخیص برای مصاحبه‌ای صادر نشده یا نسخه اصلی‌اش مرحله ویرایش را پشت سر نگذاشته است نباید مصاحبه را به حال خود رها کرد. اگر پروژه را به آخر نرسانید، صدای راوی در سوابق تاریخی هرگز به گوش کسی نمی‌رسد.

***

دستورالعمل پیاده کردن نوار

پیاده‌کننده نوار پیش از آغاز کارش باید با ویراستار پروژه درباره نوع بسته نرم‌افزاری مورد استفاده‌شان به توافق برسند. در صورت امکان باید نسخه پیاده‌شدة اصلی و نسخه نهایی از یک برنامه یکسان پیروی کنند. در غیر این صورت باید از سازگارترین برنامه استفاده نمایند. علاوه بر اینها فاصله سطور در نسخه اولیه باید دو برابر باشد و علامت‌های تغییر نوار نیز در آنها قید شوند(مانند «پایان نوار اول، طرف اول»). بدین ترتیب مصاحبه‌گر خواهد توانست مسیر کار را در حین ممیزی متن پیاده‌شده به درستی دنبال کند. البته این علامت‌گذاری‌ها بعدها در مرحله ویرایش حذف خواهند شد.

حاشیه‌بندی: بالا و پایین کاغذ و همچنین طبق یک قاعده عمومی، سمت چپ و راست متن باید به اندازه 25/1 اینچ حاشیه‌گذاری شود. البته بسته به نوع استفاده از این نسخه می‌توان اندازه حاشیه‌گذاری را تغییر داد.
شماره‌گذاری صفحات: در نسخه نهایی متن پیاده‌شده نوار از شماره‌گذاری اتوماتیک استفاده کنید تا شماره در پایین و مرکز صفحه درج شود.

سرصفحه و متن: پیاده کردن نوار را با درج اطلاعاتی در قسمت میانی سرصفحه با حروف درشت آغاز کنید. نام راوی، مصاحبه‌گر، تاریخ و مصاحبه را در این قسمت قید کنید. سپس به اندازه سه سطر پایین‌تر از سرصفحه، متن مصاحبه را از سمت چپ و با تنظیم امتداد سطر و همراستا با سطور بعدی آغاز کنید. [لازم به ذکر است که این توصیه مربوط به متون لاتین است و در متن‌های فارسی باید متن را از سمت راست آغاز کرد و امتداد و انتهای هر سطر نیز با سطرهای بعدی همراستا شود. مترجم]

Donald N. Hnason
راوی
James E. Fogerty
مصاحبه‌گر انجمن تاریخ دانشگاه مینه‌سوتا
February 8, 1988
at the James J. Hill House
Saint Paul, Minnesota

جِی‌اف: آقای هانسون، می‌شه لطفاً کمی راجع به خودتون برای ما تعریف کنید؟ متولد کجا هستید؟
دی‌اچ: من روز ششم نوامبر 1906 توی یه مزرعه نزدیک استانچفیلد ایالت مینه‌سوتا به دنیا اومدم. حدود هشت مایل در شمال کمبریج.
نوع فونت حروف: اندازه و نوع حروف تایپی باید برای همه خوانندگان آشنا و قابل خواندن باشد. برخی از نمونه‌های مناسب عبارتند از CG TIMES، Times New Roman یا Courier  در اندازه 12.

تعدد راویان: اگر با چند نفر به طور همزمان مصاحبه می‌کنید نام تک‌تک‌شان را در سرصفحه بیاورید. سپس نام کامل و مخفف نام هر یک را بعد از سرصفحه ولی قبل از آغاز متن مصاحبه قید کنید. مسلماً این معرفی در سمت چپ کاغذ [و در زبان فارسی، در سمت راست] نوشته می‌شود.
اگر یکی از راویان صرفاً به گفتن چند جمله در مصاحبه اکتفا می‌کند در سرصفحه از عبارت «با نظراتی از...» استفاده کنید و از فهرست کردن نام هر یک از راویان به عنوان مصاحبه‌شونده اجتناب کنید. 

Jane N. Hanson
راوی،
با نظراتی از جان اسمیت

James E. Fogerty
Minessota Historical Society
مصاحبه‌گر

February 8, 1988
at the James J. Hill House
Saint Paul, Minessota

جِین اِن هانسون   -جِی‌اچ

Jane N. Hanson    -JH

جان اسمیت   -جِی‌اس

John Smith           -JS

جیمز ایی فاگرتی - جِی‌اف

James E. Fogerty   -JF

مصاحبه‌هایی که در تاریخ‌های متعدد انجام شده‌اند: تاریخ‌ها را در سرصفحه و متن قید کنید. مثلاً در صفحه بنویسید:

این مصاحبه‌ها در تاریخ 8، 12 و 18 سال 1988 انجام شده‌اند

در متن بنویسید:
12 فوریه 1988

جی‌اف: آقای هانسون، شما هفته قبل راجع به آن مطلب به ما می‌گفتید...
کلمات نامفهوم: هر گاه کلمه یا عبارتی غیر قابل فهم بود جای آن را خالی بگذارید و در داخل کروشه کلمه «نامفهوم» را قرار دهید تا بعداً در حین ممیزی یا ویرایش بتوان جای آن را پر کرد. 
اظهارات تأکیدی یا تک‌هجایی: اینها عموماً کلماتی هستند که مصاحبه‌گر در حین صحبت راوی به زبان می‌آورد. مانند «بله»، «همینطوره»، و «می‌فهمم» که باید بعداً در ویرایش حذف شوند.

***

دستورالعمل‌های ویرایش

منبعی برای ویرایش: شیوه‌نامه سبک ویرایش شیکاگو(3)  مرجعی است که انجمن تاریخ مینه‌سوتا برای ویرایش متن‌های تاریخ شفاهی مورد استفاده قرار می‌‌دهد.
شروع‌‌های غیر واقعی: اگر راوی سخنش را با کلمات متعددی شروع می‌کند و سپس فکرش را بر موضوع متمرکز نموده و کلامش را از سر می‌گیرد، جملات اولیه را که ظاهراً آغاز کلام ام محسوب می‌شد حذف نمایید. مثلاً،
ایی‌بی: ارنی نبود... او این کار رو نکرد... خب... من داستانی درباره ارنی براتون تعریف می‌کنم.
باید بدین شکل تصحیح شود،
ایی‌بی: من داستانی درباره ارنی براتون تعریف می‌کنم.
تپق‌زدن: چنانچه راوی در ابتدای کلام قادر به مرتب کردن ذهن و افکارش نیست، تپق‌هایش را حذف کنید. مثلاً،
دبلیودبلیو: اگه به این مسئله توجه کنین، اگه به این مسئله فکر کرده بودین، تصمیم‌گیری درباره رشته‌های مورد علاقه، موضوعات جالب کنونی، علاقه به صنف کسب و کار...
باید چنین اطلاح شود،
 
دبلیودبلیو: اگر مایل بودید به حوزه‌های کنونی صنف کسب و کار فکر کنید...
اظهارات اضافی: گاهی وقت‌ها در حین روشن و خاموش کردن و نصب تجهیزات صحبت‌هایی رد و بدل می‌شود که جزء مصاحبه به حساب نمی‌آیند و می‌توان آنها را حذف نمود. مثلاً،
ام‌ام: بله. عرض می‌کردم که دوست داشتم وارد رشته. ای بابا، میکروفون طرف من نیست. خب، حالا می‌تونین شروع کنین. شما اهل مینه‌سوتا هستید؟
ایی‌بی: بله، من در شهر اَپلتون از ایالت مینه‌سوتا به دنیا آمدم. عزیزم ما داریم صحبت می‌کنیم. اون سینی چای رو بذار همون جا. کجا بودیم؟ بله، پدر و مادرم کشاورز بودند...
باید چنین تصحیح شود،
ام‌ام: آیا شما اهل مینه‌سوتا هستید؟
ایی‌بی: بله، من در شهر اپلتون از ایالت مینه‌سوتا به دنیا آمدم و پدر و مادرم کشاورز بودند...

عوض کردن نوار: در نسخه نهایی کار علامت‌هایی را که نشانه عوض کردن نوار هستند مانند (نوار یک، طرف یک) یا (پایان نوار 2، طرف 2) را حذف کنید.
فاصله‌گذاری سطور: سطور نسخه نهایی باید تنها با یک فاصله از هم جدا شوند.
پاراگراف‌بندی: هر گاه قطعات گفت‌وگو بیش از حد طولانی است یعنی طولانی‌تر از حد یک صفحه باید آنها را به پاراگراف‌های متعددی تقسیم کنید. بین هر پاراگراف باید دو سطر فاصله باشد و از سمت چپ و بدون فاصله‌گذاری از حاشیه کاغذ شروع شود. البته مشخص است که پاراگراف‌ها در متن فارسی از سمت راست شروع می‌شوند.
گفت‌وگو‌های همزمان: هر گاه یک راوی در میان سخن راوی دیگر می‌دود اما راوی اول سخنش را به پایان می‌رساند، در هنگام پیاده کردن نوار باید ابتدا سخن راوی اول را بنویسید. مثلاً،
ام‌ام‌: اونا تو آیُوا قدرت پرداخت هزینه‌هاش رو نداشتند و دیدن اینجا براشون ارزون‌تر تموم می‌شه. اگه آبیاری می‌کردن...
ایی‌بی:... جان کایرنز امروز با تام جلسه داشت. فکر می‌کنم پنج تا از اون دستگاه‌های آبیاری بزرگ رو تهیه کردن..
ام‌ام:... یا از روش‌های بهتری در کشاورزی استفاده کنن محصول بیشتری گیرشون می‌یاد...
ایی‌بی:... اونجا دیگه.
باید چنین تصحیح شود،
ام‌ام‌: اونا تو آیوا قدرت پرداخت هزینه‌هاش رو نداشتن و دیدن اینجا براشون ارزون‌تر تموم می‌شه. اگه آبیاری می‌کردن یا از روش‌های بهتری در کشاورزی استفاده کنن محصول بیشتری گیرشون می‌یاد.
ایی‌بی: جان کایرنز امروز با تام جلسه داشت. فکر می‌کنم پنج تا از اون دستگاه‌های آبیاری بزرگ رو تهیه کردن. همونجا دیگه.
سه نقطه: در جایی که جمله راوی ناتمام می‌ماند، می‌لرزد یا بریده‌بریده بیان می‌شود و به نظر می‌آید که از چیزی نامطمئن است یا روی نکته‌اش تمرکز ندارد از سه نقطه استفاده کنید.
ایی‌بی: فیلیپ، می‌دونی... برگشت... فکر می‌کنم که من...
ام‌ام: من... من... فکر می‌کنم اون... ترسو بود.

خط تیره بلند: از خط تیره بلند برای مشخص کردن جملاتی که به اصطلاح در حالت پرانتزی بیان می‌شوند مانند حرف‌های زیر لبی که در قالب جمله معترضه توسط گوینده ادا می‌شوند استفاده می‌کنند. در چنین مواردی بین متن و خط تیره بلند فاصله‌گذاری نکنید.
سی‌کِی: اون انقدر از وزارت خارجه در اوتاوا می‌ترسیدــ فکر می‌کنم شاید حتی بیشتر از ترسی که از اقدامات احتمالی آمریکا داشت.
هر گاه یک راوی به میان حرف راوی دیگر دوید و حرف او را قطع کرد در این میان باید از خط تیره بلند استفاده کنید.
سی‌کِی: از این بابت احساس استقلال می‌کردم و ـــ
وی‌اِف: بله، هم استقلال و هم اینکه به‌اش اعتماد به نفس می‌داد.
جدا کردن کلمات: اسامی خاص را با خط فاصله (هایفن) از هم جدا نکنید. کلماتی که بر خلاف روش اصولی از هم جدا شده‌اند را تصحیح نمایید. بدین منظور می‌توانید از «شیوه‌نامة ویرایش شیکاگو» استفاده کنید.
قطع ضبط: در صورتی که اتفاقی باعث وقفه در ادامه گفت‌وگو یا حتی قطع مصاحبه می‌شود این وقفه را در متن پیاده‌شده حتماً مشخص کنید. مثلاً وقتی تلفن در خلال مصاحبه زنگ می‌زند و این وقفه باعث می‌شود تا راوی به مطلب جدیدی بپردازد آن را بدین صورت مشخص کنید:
[زنگ تلفن] یا [قطع ضبط]
دی‌اِچ: این جان اولسون بود که زنگ زد. یادم انداخت وقت اون برنامه رو به‌تون یادآوری کنم...
مخصص‌های عادتی: سعی کنید اکثر این مخصص‌ها را حذف کنید(مثلاً، «فکر می‌کنم»، و «حدس می‌زنم»، اما همه آنها را از قلم نیندازید. برای این کار باید به تشخیص خودتان عمل کنید. مثلاً،
دبلیو‌ام: به گمونم باید دید چه کسی توی مجلس برای تصویب لایحه وارد میدون می‌شه. فکر می‌کنم باید ببینیم گروه‌های محیط زیستی شما چقدر تیغشون می‌بره. فکر می‌کنم شانس توقف فعالیتشون در آینده خیلی بالا باشه.
این جمله را می‌توان چنین تصحیح کرد،
دبلیواِم: باید دید چه کسی توی مجلس برای تصویب این لایحه وارد میدون می‌شه. بستگی داره به اینکه گروه‌های محیط زیستی شما چقدر تیغشون می‌بره. فکر می‌کنم شانس توقف فعالیتشون در آینده خیلی بالا باشه.
حروف ربط عادتی: اکثر حروف ربطی را که در بین جملات اضافه می‌شوند، حذف کنید(«و»، «بنابراین»، «اما»، «خب»)، اما نه همه آنها را. برای این کار باید از تشخیص درستی برخوردار باشید. مثلاً،
دبلیواِم: و اگه یه آلوده‌کننده باعث آلودگی منطقه بشه، خب دولت حق داره وارد عمل بشه و منطقه رو از آلودگی پاک کنه. و اگه دولت اونجا رو پاک کنه می‌تونن اون املاک رو متصرف بشن. بنابراین آخرش شاید هزینه این رفع آلودگی به دولت پرداخت بشه. و من فکر می‌کنم این مسیر درستیه.
این عبارت باید بدین شیوه تحصیح بشود،
دبلیواِم: اگه یه آلوده‌کننده باعث آلودگی منطقه بشه، دولت حق داره وارد عمل بشه و منطقه رو از آلودگی پاک کنه. اگه دولت اونجا رو پاک کنه می‌تونن اون املاک رو متصرف بشن. آخرش شاید هزینه این رفع آلودگی به دولت پرداخت بشه. فکر می‌کنم این مسیر درستیه.
تکیه‌کلام‌های تکراری: اگر راوی عادت به گفتن یا تکرار کلماتی مانند «آره»، «ملتفتید؟»، «می‌دونین»، یا «مثلاً» دارد به تشخیص خودتان بعضی از آنها را حذف کنید. مثلاً،
دبلیواِم: می‌دونین اون روزا دیگه گذشته. اما اون سیاست تا چندین دهه بعد هنوز اجرا می‌شد، ملتفتید که؟ این هم از اون دردسرایی بود که باید باهاش کنار می‌اومدین، ملتفتید؟ به این می‌گن فلسفه بهره‌کشی، می‌دونین. مثلاً بدون اندیشه درباره عواقب آینده این جور کارا.
این جمله را بدین ترتیب باید تصحیح کرد:
دبلیواِم: اون روزا دیگه گذشته، اما اون سیاست تا چندین دهه بعد هنوز اجرا می‌شد. این هم از اون دردسرایی بود که باید باهاش کنار می‌اومدین، ملتفتید؟ این هم یه نوع فلسفه بهره‌کشیه که به عواقب کاراش توی آینده فکر نمی‌کنن.
شماره‌گذاری: از عدد یک تا نود و نُه را به شکل حرفی در متن باید نوشت چنانچه کلماتی مانند «یکصد»، «یک‌هزار»، «میلیون» نیز در کنار این اعداد باشند به همین شکل نوشته می‌شوند اما برای سایر اعداد باید از رقم‌های عددی آنها استفاده شود، مثلاً:

 بیست و چهار نامزد از هجده حوزه انتخابیه مختلف برای سه منصب مذکور ثبت نام کردند.
 در کتابخانه‌های جدید، امکان جای دادن بیش از هشتاد هزار جلد کتاب وجود دارد.
 فقط در کتابخانه مرکزی به تنهایی امکان نگهداری 42828 جلد کتاب پیش‌بینی شده است.
برای ذکر درصدها از همین قوانین پیروی می‌شود. مثلاً،
 دوازده درصد و 178 درصد

برای کسب اطلاعات بیشتر در این باره به «شیوه‌نامه ویرایش شیکاگو» مراجعه نمایید.

کروشه: از این علامت باید برای تکمیل یک اسم یا مشخص کردن اطلاعاتی که وضعیت گفت‌وگو و مصاحبه را روشن می‌کند استفاده شود. همچنین شیوه و حالت بیان مطلب یا واکنش شنونده مانند [خندیدن] را نیز با این علامت می‌توان توصیف نمود. در زبان انگلیسی حرف اول کلمه‌ای که در کروشه نوشته می‌شود باید با حروف بزرگ باشد و قبل و بعد از آن نیز فاصله‌گذاری شود. در صورت امکان و چنانچه مناسب تشخیص می‌دهید، اجازه دهید جمله راوی به اتمام برسد و متن را منقطع نکنید. مثلاً،
سی‌کِی: من انقدر توان داشتم که روی مزرعه به قدر کافی کار کنم، [خنده] بنابراین نیازی به اون احساس نمی‌کردم.
این جمله را می‌توان چنین تصحیح کرد:
سی‌کِی: من انقدر توان داشتم که روی مزرعه به قدر کافی کار کنم، بنابراین نیازی به اون احساس نمی‌کردم. [خنده]
چنانچه راوی و مصاحبه‌گر هر دو با هم می‌خندند در کروشه با عبارت [هر دو می‌خندند] مطلب را مشخص کنید. اما سعی کنید این نوع عبارات را در کمترین حد ممکن به کار ببرید. همچنین از [مکث] برای مکث‌های طولانی استفاده کنید. از نشانه‌ها و عبارات مشابهی می‌توان برای بیان حرکات یا رفتارهای راوی در حین صحبت استفاده نمود.
آراِل: [نقشه را باز می‌کند] خب، اگه ما این فعالیت رو شروع می‌کردیم، این نقطه همون منطقه‌ای بود که پروژه‌مون را روش انجام می‌دادیم.
پاورقی‌ها: از پاورقی برای تشریح اطلاعات ضروری استفاده کنید اما نباید به قدری کوتاه باشند که در داخل کروشه قرار بگیرند. شماره‌گاری پاورقی‌ها باید سلسله‌وار باشند و در هر صفحه از ابتدا شروع نشوند. در زبان انگلیسی پاورقی از سمت چپ و در فارسی از سمت راست آغاز می‌شود البته با کمی فاصله از حاشیه کاغذ.
دبلیوکِی‌بی: خیر، من نمایندگی همه طرف‌های ادغام رو برعهده داشتم. مؤسسه دورسی(4)  نمایندگی یونایتد رو بر عهده گرفته بود و اونها هم بیشتر به اون قسمت صنعت متمایل بودند.
علامت تعجب و خط‌کشی زیر کلمات: این علامت‌ها تنها برای مشخص کردن کلمات یا جملات بسیار تأکیدی به کار می‌روند.
کلمات جویده‌جویده: هجای درست کلماتی که جویده و ناقص ادا می‌شوند را بنویسید:
(«نُچ» یعنی ««نه»، «باس» یعنی «باید»). از کلمه «بله» باید برای کلماتی که ظاهراً همین معنا را می‌رسانند استفاده کنید مثل «آهان». عموماً مخفف‌ها و کلمات کوتاه‌شده را به طور کامل در گفتار بنویسید.
اسامی خاص: چنانچه اسمی در نخستین مرتبه بیان آن به طور کامل ادا نمی‌شود، از کروشه استفاده کنیدــ مثلاً، «[نماینده مجلس ویلارد] مانگر و من چنین نظری داشتیم.» این کار را تنها همان دفعه اول که اسم بیان می‌شود انجام دهید. پس از آنکه نام کامل فرد در متن مشخص شد دیگر نیازی به استفاده از کروشه نمی‌باشد. مثلاً، وقتی کسی از «میراث دوران ریگان» سخن می‌گوید، نیازی نیست در کروشه نوشته شود «میراث دوران [ریاست‌جمهوری رونالد] ریگان».
در مورد سرواژه‌ها نیز که معمولاً به نام سازمان‌ها و شرکت‌ها اشاره می‌کنند همین روش را به کار ببرید یعنی از کروشه و فقط برای نخستین بار استفاده کنید. مثلاً، «... در ادامه فعالیت‌های PCA [Pollution Control Agency].»
عناوین کتاب‌ها: زیر نام کتاب‌ها خط بکشید مانند Timber and Men. خط‌کشی زیر نام کتاب‌ها نباید یکسره باشد. بنابراین خط‌کشی ممتد زیر نام کتاب  A Land Set Apart غلط است و باید بدین شکل اصلاح شود Apart  A Land Set . برای مشخص کردن اطلاعات کتابشناختی می‌توانید به «شیوه‌نامه ویرایش شیکاگو» مراجعه نمایید.
خاتمه مصاحبه: متن مصاحبه عموماً با آخرین جملات و تعارفات راوی و تشکر مصاحبه‌گر پایان می‌یابد.
آراِل: هر چند همه اهالی این جوری نیستن. اما بعضی‌هاشون هم در تهیه پروانه کار خیلی زبر و زرنگ هستن.
ام‌آر: آقای لپگارد، از شما تشکر می‌کنم.
بیوگرافی: در صورت امکان باید پیش از ورود به متن اصلی و آغاز سخنان راوی، معرفی کوتاهی از زندگی او ارائه بدهید. نام کامل راوی را در مرتبه اول ذکر کنید؛ القابش را نیز بیاورید اما دیگر نیازی به تکرار آنها نیست (دکتر مایرون اِل. «باد» هاینزلمن؛ سپس فقط نام هاینزلمن را به کار ببرید و از تکرار عنوان دکتر بپرهیزید). حاشیه‌گذاری و فاصله سطور را به همان شیوه متن مصاحبه رعایت کنید.
در صورتی که عکسی گرفته‌اید فضایی برای آن در نظر بگیرید. اگر عکس به شما اهدا شده است بین خط مربوط به اهدا عکس و متن مصاحبه دو سطر فاصله بگذارید. و جمله اهدا را از سمت چپ بنویسید که در فارسی از سمت راست شروع می‌شود.
(عکس اهدایی از طرف مینیاپولیس استار تریبیون)

***

آماده‌سازی نهایی پروژه‌های تاریخ شفاهی

جمع‌آوری اسناد: نسخه‌ای از متن اصلی و اولیه پیاده‌شده مصاحبه و هر نسخه یا کپی دیگری که به دست راوی تصحیح شده است به همراه مجوز اولیه انتشار که به امضای راوی رسیده و همچنین سایر اسنادی که در این فاصله تهیه شده یا در خلال تحقیقات برای مصاحبه نسخه‌برداری یا تکثیر شده‌اند باید در فایل مصاحبه نگهداری شوند. متن‌های ثانویه‌ای که مابین مرحله اول پیاده‌سازی نوار و تهیه نسخه نهایی برای نمونه‌خوانی آماده می‌شوند نیز باید تا پایان کار باقی بمانند. و سپس می‌توان آنها را از بین برد.
چنانچه لازم است برای یک پروژه تاریخ شفاهی با افراد متعددی مصاحبه صورت گیرد، باید برای هر راوی فایل مجزایی در نظر گرفته شود و همه فایل‌های پروژه در کنار هم و در یک جای مشخص نگهداری شوند.

نگهداری از نوارها: از روی نوار اصلی مصاحبه کپی بکشید و از همان نوار دوم برای پیاده کردن مصاحبه و گوش دادن چندین و چند باره استفاده کنید. نوار مادر باید در فایل مخصوص خود نگهداری شود و تنها زمانی که می‌خواهید از آن کپی جدیدی تهیه کنید از فایلش بیرون بیاورید.
همه نوارها باید پیش از استفاده برای ضبط حتماً چندین بار «امتحان شوند» و از اول تا آخر پخش و بازپخش بشوند. این امر شامل نوارهای جدیدی که برای ضبط اولیه مصاحبه استفاده می‌کنید و همچنین نوارهایی که برای کپی‌کشی به کار می‌برید نیز می‌شود.
برچسبی با حروف تایپی را روی هر نوار بچسبانید و برچسب دیگری را نیز روی قسمت ستون فقرات قاب یا جلد نوار قرار دهید. این برچسب‌ها در صورت امکان باید شامل اطلاعات زیر باشند:

 نام راوی ( و نام پروژه)
 تاریخ مصاحبه
 منشأ نوار. در اکثر موارد از نوار مادر یا کپی اصلی آن استفاده می‌کنند. چنانچه نوار مادر مفقود شده است بهترین کپی موجود را با برچسب «کپی مادر» مشخص کنید و به عنوان نوار اصلی مورد استفاده قرار بدهید.
نوارهای تکثیرشده با سرعت معمولی ضبط را با علامت RT (Real Time) و نوارهای تکثیرشده با دستگاه‌های پرسرعت را با برچسب مخصوصی که سرعت ضبط را نشان بدهد مشخص کنید؛ مثلاً نواری که با سرعت دوبرابر تکثیر شده است را با علامت X2 مشخص می‌کنند.
 تعداد نوارهای مورد استفاده در مصاحبه. مثلاً برای مصاحبه‌هایی که ظرفیت دو نوار را پر می‌کند برچسب «نوار 1 (از 2)» و «نوار 2 (از 2)» را بچسبانید.

***

نمونه فرم توافقنامه تاریخ شفاهی

بدین وسیله اینجانب [نام راوی]، شرکت‌کننده در مصاحبة ضبط‌شده در [تاریخ] حق مالکیت و تمامی حقوق ناشی از مصاحبه از جمله حق تکثیر و انتشار را از تاریخ قیدشده در این توافقنامه به [نام مؤسسه] واگذار می‌نمایم.

امضای (اهداکننده):

نشانی:

تاریخ:

امضای(مصاحبه‌گر):

***

نمونه فرم توافقنامه مشروط تاریخ شفاهی

بدین وسیله، اینجانب [نام راوی]، شرکت‌کننده در مصاحبة ضبط‌شده در [تاریخ] حق مالکیت و تمامی حقوق ناشی از مصاحبه از جمله حق تکثیر و انتشار، را از تاریخ قیدشده در این توافقنامه به [نام مؤسسه] واگذار می‌نمایم مشروط بر آنکه تا [تاریخ] تنها افرادی که از این جانب [نام راوی]، وراث یا نمایندگان قانونی بنده مجوز کتبی داشته باشند و نام‌شان در توافقنامه قید شده است حق دسترسی به مصاحبه را داشته باشند.

امضای (اهداکننده):

نشانی:

تاریخ:

امضای(مصاحبه‌گر):

وراث یا نمایندگان قانونی:

***

نمونه برچسب‌های نوار

برای مصاحبه‌هایی که به پروژه‌های بزرگ تعلق دارند:
پروژه تاریخ شفاهی هنرمندان مینه‌سوتا
بوریسون، الین اسکات
(از 2) 2       1994
اصل نوار صوتی-‌تصویری 1995.205

***

برای مصاحبه‌های انفرادی
هفلفینگر، الیزابت
مصاحبه

(از 10) 6    79-1978
نوار کپی (RT) صوتی-تصویری 1993.162

***

نمونه توصیف‌نامه

مصاحبه:                           تِپفر، گلوریا
سال:                                      1989

مصاحبه تاریخ شفاهی انجمن تاریخ مینه‌سوتا

نام: گلوریا تِپفر
تاریخ: یازدهم آوریل 1989
مکان: منزل خانم تپفر در منطقه روستایی دانوب، ایالت مینه‌سوتا
مصاحبه‌گر: مارگارت رابرتسون
مجموعه پروژه: پروژه تاریخ شفاهی اقتصاد کشاورزی مینه‌سوتا

اطلاعات زندگی‌نامه‌ای: گلوریا تِپفر سال‌های طفولیت خود را در شهر اَپلتون ایالت مینه‌سوتا سپری کرد. در سال‌هایی که دبیرستان را پشت سر می‌گذاشت خانواده‌اش به دانوب نقل مکان کردند و او در همان منطقه فارغ‌التحصیل شد. وی در سال 1955 با واین تپفر ازدواج کرد و بعد از اتمام مأموریت دوساله شوهرش در نیروهای مسلح در سال 1958 به مزرعه‌ای نزدیک دانوب نقل مکان کردند و مشغول به کارهای زراعی و گاوداری شدند. گلوریا تپفر تمام‌وقت دوشادوش شوهرش به کار می‌پرداخت و مسئولیت‌های مالی و فیزیکی کارهای مزرعه را به کمک یکدیگر انجام می‌دادند. وی در امور مدرسه، سازمان جوانان موسوم 4اچ، و فعالیت‌های عام‌المنفعه همواره فعال بوده است و در خلال بحران زراعی در منطقه نقش فعال و مؤثری در تشکیلات گراندزول، دفتر زراعی ناحیه رنویل، و راه‌پیمایی‌های سیاسی در حمایت از کشاورزان ایفا نموده است. از سال 1985 که شغل آنان در زمینه پرورش دام و تولید لبنیات به خاطر بحران در مناطق روستایی با مشکلات اقتصادی روبه‌رو شد، خانم تپفر اشتغال در خارج از مزرعه را برگزیده است. مزرعه تپفر اکنون در مالکیت وِندی و ران کلاور، دختر و داماد خانم تپفر است. واین تپفر در تعاونی چغندر قند محلی مشغول به کار شده و خانواده آنان هم‌اکنون ساکن رِنویل هستند.

موضوعات مورد بحث: اطلاعاتی درباره زندگی خانوادگی و مزرعه خانوادگی پرورش گاو و تولید لبنیات، مدیریت مزرعه و حساب‌داری؛ وام، سلب مالکیت و حراج اموال؛ مذاکره با اداره کشاورزی، بانک زمین‌های دولتی، و بانک ایالتی آمریکا؛ مراحل میانی؛ تشکیلات گراندزول، دفتر زراعی ناحیه رِنویل، و برنامه ترویجی ناحیه رِنویل؛ فعالیت‌های اعتراضی زارعان؛ واکنش به بحران کشاورزی از طریق رسانه‌ها، حوزه شهرهای دوقلو(سن پال و مینیاپولیس)، و صنوف شهرهای کوچک؛ آینده فعالیت‌های زراعی خانواده؛ مسائل محیط‌زیستی مانند آلودگی آب‌های زیرزمینی و علف‌کش‌ها؛ جایگاه زنان در کشاورزی؛ شرکت‌های زراعی و جنبش فعالان کشاورزی.

نظرات ارائه‌شده در حین مصاحبه: وِندی تپفر کلاوِر دیدگاه خود را گاهی وقت‌ها بیان می‌کرد.

نوع نوار ویدئویی: بتا: 520 دقیقه½  نوار ویدئویی با کد زمانی
                     4/3": کپی نوار ویدئویی با کد زمانی
                    وی‌اچ‌اس: یک نسخه برای کار
 
ضبط صدا:    نسخه برای کار:  260 دقیقه نوار صوتی
                   نوار مادر:           260 وقیقه نوار صوتی

مدت زمان مصاحبه:            2 ساعت
شرایط مشخص‌شده برای استفاده از مصاحبه:  بی‌قید و شرط
متن پیاده‌شده:            43 صفحه
شماره دستیابی:        (صوتی) 07/167/1988   AV
                                  (تصویری)    145/1992   AV   

 1-MINNESOTA HISTORICAL SOCIETY- ORAL HISTORY OFFICE 

۲- برای اطلاع بیشتر از دو رویکرد موجود درباره این موضوع ببینید:

Susan E. Allen, “Resisting the Editorial Ego,” in Oral History Review 10 (1982): 33-45, and Willa K. Baum, Transcribing and Editing Oral History. Nashville: American Association for State and Local History, 1977.

3-The Chicago Manual of Style (Chicago: University of Chicago Press, 1982, 13th Edition)
4-Dorsey & Whitney, a Minneapolis law firm

مترجم: علی فتحعلی آشتیانی