دومین همایش ملی تاریخ شفاهی دفاع مقدس-3

مهندسی روایت جمعی در روایت مبنایی تاریخ شفاهی

توصیه ما این است که در تاریخ شفاهی دفاع مقدس، خصوصاً برای رزمندگان و نیروی پیاده که مانند فرماندهان فرصت ثبت خاطرات خودشان را نداشتند، بهترین راهکار، روایت جمعی است، اما تبدیل این روایت به یک اثر، به تأمل بیشتری نیاز دارد.

دومین همایش ملی تاریخ شفاهی دفاع مقدس-2

میزان، حضور مردم در تاریخ شفاهی جنگ است

در تاریخ شفاهی دقت کنید که دچار غلو و کم‌گویی نشود و این نیازمند رعایت حساسیت‌های بالایی است. تدوین درست، دقیق و غیر جناحی و غیر سازمانی تاریخ شفاهی جنگ، خوراک خوبی هم برای نسل امروز و هم نسل آتی ماست.

تاریخ زنده: بررسی چهل سال تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس-7

چگونگی ارائه تاریخ شفاهی

استادان ما ‌گفته‌اند که متن تاریخ شفاهی باید به صورت سؤال و جواب باشد. اگر کتابی را برداریم و ببینیم که به صورت سؤال و جواب نیست، می‌گوییم که خاطره است. این مسئله الان به چالش کشیده شده است.

نشست «پژواک در تاریخ شفاهی»-4

امکان تاریخ شفاهی، شاید در هیچ رسانه دیگری نباشد

باید ابتدا شفاهی بودن را از تاریخ شفاهی جدا و فکر کنیم که تاریخ است و ما می‌خواهیم پژوهشی تاریخی انجام دهیم. اگر روش‌های پژوهش در تاریخ را بلد هستیم، آن ‌وقت می‌توانیم کار تاریخ شفاهی خوبی را هم ارائه دهیم.

دومین همایش ملی تاریخ شفاهی دفاع مقدس-1

هدف، تبیین رخدادها و جلوگیری از تحریف آنهاست

درباره دفاع مقدس، توانسته‌ایم حدود ده میلیون برگ سند و 9600 ساعت فیلم و صوت جمع‌آوری کنیم. آرشیوی هم در کشورهای خارجی وجود داشت که توانستیم بیش از 30‌ هزار برگ سند از آن به دست آوریم و ساماندهی کنیم.

تاریخ زنده: بررسی چهل سال تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس-6

زبان و بیان در تاریخ شفاهی

روش تاریخ شفاهی، تحقیق کیفی است. باید در تجارب ذهنی افرادی که در حوادث شرکت داشتند و کنش‌گر بودند، رسوخ کنیم. از طریق سؤالات تحقیق کیفی است که می‌توانیم به حوزه درونی فرد ورود داشته باشیم و احساسات او را به تصویر بکشیم.

نشست «پژواک در تاریخ شفاهی»-3

نقد را جدی بگیریم و نقدپذیر باشیم

تاریخ شفاهی، صرف نظر از مباحث آکادمیک آن، کاری هزینه‌بر و نیازمند متولی و کارفرماست تا مجری را جذب و حمایت کند. تنوع و تعدد و عدم همگونی و هم‌دمایی با علم تاریخ در این کار هم نکته پنهان و پیچیده‌ای نیست.

نشست «پژواک در تاریخ شفاهی»-2

جایگاه تاریخ شفاهی در جهان و ایران

تا زمانی که تاریخ شفاهی نسبت خود را با فلسفه علم و رشد علم مشخص نکند، زیاد وارد گفتمان علمی نمی‌شود. شاید مقاومتی که نهاد دانشگاه در برابر تاریخ شفاهی دارد را هم بتوانیم به همین موضوع ارتباط دهیم.

تاریخ زنده: بررسی چهل سال تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس-5

مصاحبه‌گر تاریخ شفاهی باید حرفه‌ای باشد

کسانی که در حوزه تاریخ شفاهی کار می‌کنند، باید ضریب هوشی بالایی داشته باشند. مصاحبه‌گر باید تاریخ شفاهی و روایت و عکس آدم‌ها را به آزمایشگاه ببرد. ضبط صداها پایین‌ترین مرحله از کار تاریخ شفاهی است.

نشست «پژواک در تاریخ شفاهی»-1

گفت‌وگو درباره صدای واقعی تاریخ شفاهی

فرض اصلی برای این بحث، این بود که در کارهایی که به اسم تاریخ شفاهی انجام می‌شوند، ماهیت تاریخ شفاهی‌ دارد کم‌رنگ و نادیده گرفته می‌شود. مثل صدایی که به جایی خورده و انعکاس آن برگشته است، ولی انعکاس، طنین ناقصی از آن صداست.