رویکرد واقع‌گرایانه به پویایی تاریخ ‌نگاری انقلاب می‌انجامد

به گفته عضو هیأت علمی دانشگاه لرستان، انقلاب اسلامی به عنوان واقعه و فرایندی است که در اذهان عمومی، جهانیان را از دو منظر سلبی و ایجابی به خود معطوف کرده و کتاب‌های بی‌شماری درباره آن به رشته تحریر درآمده است. به همین دلیل پویایی آن باید با رویکرد واقع‌گرایانه و به دور از هر گونه حب و بغض مورد مطالعه محققان باشد.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، دکتر «ابوالفضل رضوی» در همایش تاریخ‌‌نگاری انقلاب اسلامی در مقاله‌ای با عنوان «ماهیت و مناسبت‌های تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» گفت: «از جمله ویژگی‌های انقلاب اسلامی که تا حد زیادی آن را از سایر انقلاب‌های جهان متمایز می‌کند، وجه دینی آن به جای وجه ایدئولوژیک و ماهیت مردمی آن در عوض کارکردهای صرف حزبی است.»

مدرس و عضو هیأت علمی دانشگاه لرستان که در تالار سوره حوزه هنری سخن می‌گفت با اشاره به تاریخ‌نگاری گفت:‌ «تاریخ‌نگاری تابع تلقی مورخان درباره تاریخ است و بینش و نگرش مورخان در این تلقیات تأثیرگذار است اما باید به خاطر داشت که نه انقلاب متعلق به گروه یا حزب خاصی بوده است و نه تاریخ‌نگاری آن با برداشت‌ها و تفاسیر خاص نمود علمی پیدا می‌کند.»

وی افزود: «تحلیل انتقادی و علمی این حرکت مردمی در طی سه دهه‌ای که از تحقق انقلاب اسلامی می‌گذرد نیازمند متدلوژی و رهیافت‌‌های متقنی است که ضمن واقع‌گرایی، مفید به وضعیت جامعه بوده و در برنامه‌ریزی‌های کلان نظام تأثیرگذار باشد.»

وی به تاریخ‌نگاری آگاهانه اشاره کرد و گفت:‌ «تاریخ‌نگاری به عنوان درک آگاهانه و مستقل بر تاریخ با روزنامه‌نگاری و برداشت‌های ژورنالیستی از گذشته و حال متفاوت است و تحمیل رویکرد و دیدگاه ژورنالیستی به تاریخ‌‌نگاری غیرقابل اغماض است.»

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: «دیدگاه غیر ژورنالیسی به تاریخ‌نگاری غیر قابل اغماض و نکته‌ای است که متأسفانه امروزه زیادی به چشم می‌خورد و بعضا متخصصان تاریخ نیز به هر نحوی به آن میل پیدا کرده‌اند.»

وی افزود: «توصیف در بحث تاریخ‌نگاری هنگامی  که متناظر و متوازن با نگرش و تلقی‌های عمومی جامعه باشد، جایز نیست. هر چند  تحقیق، توصیف و تحلیل متکثرتر باشد هموار کردن زمینه‌های شناخت موضوع مفیدتر است.»

این پژوهشگر و محقق یادآور شد: «این تکثیر هنگامی مفید است که مبتنی بر واقعیت باشد و به اصطلاح آمال و منافع خویش را به نام گذشته مورد تأکید و تفسیر قرار ندهیم.»

وی پیشنهاداتی در تاریخ‌نگاری انقلاب ارایه کرد و گفت:‌ «تاریخ‌نگاران باید کوشش کنند تا از ارایه الگوهای ثابت و منفصل پیرامون تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی دوری گزیده و به برداشت‌های سیال و زمان‌مندی که همه به علم تاریخ و هم آرمان‌های انقلاب مجال بالندگی می‌دهد نیز اهتمام داشته باشیم.»

وی افزود:‌ «نگارش تاریخ انقلاب با سلیقه و رویکرد تعریف شده به شرط این که عملی شود مشکل آفرین نیست اما تاریخ‌نگاری انقلاب به مفهوم شناخت تاریخ انقلاب و تحلیل آن با افق نگرش موجود جامعه به طرفی که راه را بر جریانان‌های مخالف ببندد مشکل‌آفرین است.»

این محقق و پژوهشگر یادآور شد: «انقلاب اسلامی یک حادثه نبود که به عنوان مثال در 22 بهمن‌ماه 1357 محقق شده و پایان یافته باشد، انقلاب اسلامی یک فرایندی بود که از مجموعه حوادثی تشکیل شده که حادثه 22 بهمن یکی از آن‌هاست.»

وی افزود: «شناخت اجرای حادثه‌ای این فرایند در قالب واحدی امکان‌پذیر است که درک ثابت و ارایه برداشت‌های یکسان از آن عملا امکان‌پذیر نیست. طبیعی است که اگر اخلالی بر تحقق چنین امکانی داشته باشیم مانع از بالندگی تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی خواهیم بود.»

وی همچنین افزود: «انقلاب به عنوان یک مالکیت و یا همان روند در قالب تاریخ‌نگاری می‌گنجد انقلاب به عنوان یک حادثه تنها شأنیت تاریخی دارد، ولی شأنیت و موضعیت تاریخ‌نگارانه ندارد.»

«رضوی» یادآور شد: «تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی تابع درک و برداشتی است که در درجه نخست جامعه در برابر انقلاب اسلامی دارد آنگونه که هرودوت به عنوان تاریخ‌نگار در نظر داشته است می‌تواند بهترین عرصه برای تحقیق و پژوهش باشد. همچنین تحلیل علمی و برداشت تاریخ‌نگارانه به روزتر باشد در تاریخ‌نگاری بهتر است.»

همایش دو روزه «تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» به همت موسسه خانه کتاب از صبح روز گذشته (ششم اردیبهشت ماه) در تالار سوره حوزه هنری آغاز شده و تا عصر امروز ادامه دارد.

7 اردیبهشت 1388 ساعت 15:34

گزارشگر : آناهید خزیر

آدرس مطلب: http://www.ibna.ir/vdcds50s.yt0js6a22y.html