انقلاب ایران به روایت رادیو بی.بی.سی

معرفی کتاب

تاریخ انتشار: آذر 1387
تعداد صفحات: 580
قیمت: 47000 ریال
شابک: 0-292-419-964-978
قطع: وزیری
نوبت چاپ: اول، پاییز 1387
شمارگان: 2500
 رادیو بی.بی.سی یک بنگاه خبر پراکنی وابسته به وزارت امور خارجه‌ی انگلیس است. هدف از راه‌اندازی این رادیو جلب حمایت ملت‌ها از انگلیس. فراهم آوردن زمینه برای سرمایه‌گذاری در کشورها، جلب منافع انگلیس و تخریب چهره‌های مخالف استعمار است. این رادیو در آستانه‌ی جنگ جهانی دوم زمینه‌ی اشغال نظامی ایران را فراهم کرد. رادیو بی.بی.سی حتی به عنوان ابزاری برای کودتای 28 مرداد 1332 به کار گرفته شد.
بنگاه سخن‌پراکنی بی.بی.سی با زیرکی خاصی همواره در صدد تضعیف حرکت انقلاب اسلامی بود. این رادیو با به راه انداختن جنگ روانی علیه نیروهای انقلابی، سعی می‌کرد از پیروزی انقلاب اسلامی جلوگیری کند. بی.بی.سی با تفسیر با انتشار اخبار تلاش می‌کرد تا بین نیروهای انقلابی اختلاف ایجاد کند. ارتش را علیه نیروهای انقلابی تحریک کند، با قدرتمند جلوه‌دادن حکومت‌ها انقلابیون را مأیوس کند، از تشکیل یک حکومت اسلامی آنها را ناامید سازد، حرکت تکاملی مردم را حرکت به سوی هرج و مرج جلوه دهد و مردم را از شرکت در راهپیمایی بترساند.

بی.بی.سی در آستانه ی ورود امام خمینی با نقل گزیده‌هایی از مطبوعات انگلیسی دست به یک جنگ تمام عیار روانی علیه انقلاب زد. این رادیو در اخبار شبانگاهی خود در دهم بهمن گفت: «هرج و مرج در ایران» حاکم شده و «مراحل ابتدایی یک جنگ داخلی را طی می‌کند». و «در حال سوق یافتن به سوی یک جنگ همه‌جانبه‌ی داخلی است». این رادیو در مورد جمهوری اسلامی گفت: «ظهور این اتحاد و یگانگی در پشتیبانی از طرح جمهوری اسلامی آیت‌الله خمینی فریبنده است» و نباید اجازه داد تا «روش حکومتی از سوی آیت‌الله خمینی بر آنها تحمیل شود». این رادیو با برشمردن گروهک‌های چپ و راست سعی کرد با تحریک، آنها را در مقابل امام خمینی قرار دهد. به همین جهت بارها رادیو بی.بی.سی مورد انتقاد روحانیون مبارز قرار گرفت.

با این همه مقامات رژیم بردن نام امام خمینی با خبر تحریف شده‌ی تظاهرات توسط بی.بی.سی را بر نمی‌تافتند. ژنرال هایزر در مورد علت اعتراض فرماندهان ارتش به اخبار این رادیو نوشت: «بی.بی.سی آن قدرها هم با رژیم شاه مخالف نبود. هم با طرفداران شاه مصاحبه می‌کرد هم مخالفان شاه، حوادثی در اخبار خود ذکر می‌کرد که رژیم ترجیح می‌داد مسکوت بماند. از این جهت تیمسارها حق داشتند که ضررهای خبرهای بی.بی.سی را ذکر کنند». پارسونز در پاسخ به اعتراض ژنرال ازهاری از اخبار بی.بی.سی گفت: «درباره‌ی این قبیل اتهامات با خبرنگار بی.بی.سی در تهران بحث کرده‌ام؛ خبرنگار مجموعه‌ی گزارش‌های خبری را که طی چند هفته‌ی گذشته مخابره کرده بود به من نشان داد و من عیبی در آنها ندیدم».

مقامات ایرانی سعی می‌کردند بی.بی.سی در مورد وقایع ایران سکوت کند. وزارت امور خارجه‌ی ایران، تحت فشار مقامات ایرانی، پرویز راجی سفیر ایران در انگلستان را مجبور کردند تا نامه‌ی اعتراضیه ا‌ی را به «مارک داد» رییس بخش شرقی بی.بی.سی بنویسد. مارک داد جواب داد: «شما چطور از بی.بی.سی انتظار دارید در مورد واقعیتی به نام [آیت‌الله] خمینی که اینکه به صورت یک عامل عمده در موازنه‌ی سیاسی ایران خودنمایی می‌کند بی‌تفاوت بماند؟» از طرف دیگر «چون برنامه ی فارسی بی.بی.سی هرگز سخنان انقلابی [آیت‌الله] خمینی را پخش نکرده، به همین دلیل نیز مواجه با نامه های متعددی از سوی ایرانیان بوده که بی.بی.سی را به عدم توجه نسبت به حرکت عظیم مردم ایران متهم کرده‌اند و می‌گویند: چطور بی.بی.سی که خود را منادی دموکراسی و آزادی می‌داند در مورد خواسته‌های مردم ایران این طور بی‌اعتنا مانده است؟» مدیر عامل بی.بی.سی «جرالد مانسل» در 22 مهرماه طی نامه‌ای به سفیر ایران در انگلیس پرده از سیاست این رادیو در مقابل امام خمینی برداشت و نوشت » به اعتقاد من ، این واقعیت بدون چون و چرا باید پذیرفته شود که آیت‌الله خمینی در عرض چند ماهه‌ی اخیر عامل مهمی در صحنه‌ی سیاسی ایران بوده است. به همین جهت طبیعی است که هر قدم و هر جمله‌ی او مرود توجه رسانه‌های جهاین و از جمله بی.بی.سی قرار داشته باشد، ولی با این حال باید تذکر داد که بر اساس ضوابط تعیین شده برای اطاق خبر سرویس خارجی بی.بی.سی از اواسط ماه مه (اردیبهشت) به این طرف پخش مطالب مربوط به فعالیت‌های آیت‌الله خمینی هیچ‌گاه از نصف اخبار و تفسیرهای مربوط به ایران تجاوز نکرده است. در طول این مدت حدود 460 مورد مطالب راجع به ایران از برنامه‌ی فارسی بی.بی.سی پخش شده که 23 مورد آن راجع به آیت‌الله‌های مقیم ایران بوده است».

رادیو بی.بی.سی با این اهداف و سابقه‌ی تاریخی به تحلیل انقلاب اسلامی پرداخت و هیچ گاه نتوانست دیدگاه ضد انقلاب اسلامی خود را مخفی کند. به همین جهت مصاحبه‌شوندگان آن اکثرا عناصر مخالف و ناخرسند از انقلاب اسلامی بودند. با این همه ، انقلاب اسلامی چنان با عظمت بود که دشمنانش نتوانستند آن را انکار کنند و به همین علت دیدگاه مخالفان و منتقدین انقلاب اسلامی می‌تواند برای محققین تاریخ انقلاب اسلامی سؤالاتی را مطرح کند که پژوهندگان ، پاسخ آن را بر مبنای اسناد و مدارک ارائه دهند؛ هر چند اعتراف مخالفان به بعضی از واقعیت‌ها خالی از لطف نیست.

کتاب " انقلاب ایران به روایت رادیو بی.بی.سی " از این نظر حائز اهمیت است که دست اندرکاران این رادیو توانسته اند مجموعه ای از خاطرات و قضاوت های مخالفین نظام جمهوری اسلامی ایران را جمع آوری کنند و این برای محققینی که در مورد انقلاب اسلامی پژوهش می کنند شنیدن سخن دیگران یا نگاه دیگران نسبت به این انقلاب شکوهمند و بزرگ اسلامی بسیار مهم است.