گزارش چهارمین همایش ملی تاریخ شفاهی دفاع مقدس -1

پذیرش 220 عنوان مقاله

تنظیم: مریم اسدی جعفری

06 اسفند 1403

به گزارش سایت تاریخ شفاهی ایران، «اختتامیه چهارمین همایش ملی تاریخ شفاهی دفاع مقدس و مقاومت» صبح شنبه، چهارم اسفند 1403 با حضور فعالان حوزه تاریخ شفاهی، در تالار قلم سازمان اسناد و کتابخانه ملی برگزار شد. 

«سرتیپ دوم بسیجی عباس بایرامی» رئیس سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس، پس از خوشامدگویی به مدعوین و قرائت پیام سردار سرلشکر پاسدار محمد باقری، رئیس ستادکل نیروهای مسلح به این همایش، بر اهمیت افزایش فعالیت در زمینه ثبت و گردآوری تاریخ شفاهی رزمندگان و خانواده آن‌ها تأکید کرد.

سپس «دکتر علی‌اصغر جعفری» معاون هماهنگ‌کننده امور مجلس و استان‌های بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس اظهار داشت: «امیدواریم بتوانیم، از مقالات ارائه شده در این همایش، بر دانش این حوزه بیفزاییم و گامی به جلو برداریم. یکی از مأموریت‌های بنیاد حفظ آثار، پرداختن به تاریخ شفاهی، مدیریت، راهبری این حوزه و همین‌طور، چاپ و نشر آثار مرتبط است. جنگ، مقطع مهم و کلیدی در تاریخ ماست و با گذشت قریب 40 سال، امروز نیازمند این هستیم که با بهره‌گیری از ظرفیت پیشکسوتان، دانش موجود را تکمیل، تببین و راستی‌آزمایی و همچنین از تحریف آن جلوگیری کنیم. امروز که پیشکسوتان و فرماندهان ما حضور دارند و در قید حیاتند، باید خاطراتشان تدوین شود و در دسترس قرار گیرد تا در آینده، تاریخ تحریف نشود. بیشتر فرماندهان در قید حیات هستند. خاطرات آنها باید تدوین شود و در دسترس قرار بگیرد. برای اینکه در آینده مورد تحریف قرار نگیرد. خوشبختانه گام‌های خوبی برداشته شده، اما نسبت به هدف‌گذاری، خیلی عقب هستیم. هنوز تاریخ شفاهیِ تعداد زیادی از فرماندهان ما ثبت و ضبط نشده و حتماً باید این کار را انجام دهیم. در عین حال، برگزاری این همایش‌های ملی، به نظام‌مند، ساختارمند و هموار شدنِ این مسیر کمک می‌کند تا راه مورد توافقی را پیشِ رو قرار ‌دهد. خیلی از این مقالات، در این راهبردها کمک خواهند کرد. خوشبختانه، افزایش کمی و کیفی مقالات و استقبال پژوهشگران، نسبت به دوره‌های قبل، بیشتر شده که نویدبخش است. همچنین مقالات برگزیده، در کتاب همایش منتشر خواهد شد تا از آن‌ها بهره‌برداری شود و به یک مدل و الگوی مناسب، برای ثبت و ضبط و انتشار تاریخ شفاهی دست پیدا کنیم. ما در موزه انقلاب و دفاع مقدس، بیش از 6 هزار ساعت مصاحبه تاریخ شفاهی ضبط کرده‌ایم که برخی از این بزرگان در میان ما نیستند که اگر نشده بود، از بخش عظیمی از داده‌های دفاع مقدس، محروم مانده بودیم.»

«دکتر غلامرضا امیرخانی» رئیس سازمان  اسناد و کتابخانه ملی در ادامه اختتامیه چهارمین همایش ملی تاریخ شفاهی دفاع مقدس و مقاومت گفت: «خوشبختانه دفاع مقدس و تاریخ آن، آلوده به اغراض و اهداف سیاسی نشده و این نکته مهمی است که هر کسی با هر دیدگاهی توانسته خاطرات دفاع مقدس را بیان کند. مراکز فعال هم، بیطرفانه به این موضوع پرداخته‌اند.

تاریخ شفاهی، نزدیک 70 سال است که بعد از جنگ جهانی دوم، به عنوان یک روش کاملاً پذیرفته شده، مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته معایب و محاسنی دارد، اما هرچه هست، وظیفه همه دست‌اندرکاران این حوزه را بیشتر می‌کند. سازمان اسناد و کتابخانه ملی بیش از 13 سال است که با بنیاد حفظ آثار، رابطه تنگاتنگ دارد و این مشارکت، مایۀ افتخار است.»

«دکتر غلامرضا عزیزی» دبیر علمی چهارمین همایش ملی تاریخ شفاهی دفاع مقدس و مقاومت، به تشریح وضعیت علمی این همایش پرداخت و ادامه داد: «همان‌طور که دکتر جعفری اشاره کردند، چهارمین همایش تاریخ شفاهی دفاع مقدس، چند ویژگی داشت. اول، تعداد مقالات دریافتی نسبت به دوره قبل، بیشتر شده بود و از 170 مقاله به 220 مقاله رسیدیم. همچنین از نظر کیفیت هم شاهد مقالات بهتری بودیم. همچنین موضوع مقاومت و تاریخ اکنون هم به محورهای همایش اضافه شد. برای اولین‌بار، به آسیب‌شناسی تاریخ شفاهی دفاع مقدس پرداختیم تا برای ارائه راهکارهای بهبود آنچه در این سه دهه انجام شده، آثار موجود مورد نقد قرار بگیرند. با این امید که اقدامات بعدی، مناسب‌تر، دقیق‌تر و علمی‌تر جلو بروند. از زمان فراخوان تا پیش از برگزاری اختتامیه، 4 پیش‌نشست برگزار شد. 150 مقاله در کتاب همایش چاپ خواهد شد و از بین آن‌ها 16 عنوان مقاله برتر معرفی و تجلیل خواهند شد. 12 مقاله نیز به سه پنل تخصصی در فراجا، سازمان اسناد و کتابخانه ملی و موزه انقلاب و دفاع مقدس ارائه شدند. این همایش با این نیت برگزار شد که با عدم وجود رشته دانشگاهی تاریخ شفاهی در دانشگاه‌ها – گرچه به عنوان تک‌درس در برخی از دانشگاه‌ها تدریس می‌شود-، لااقل ادبیات پژوهشی را برای علاقه‌مندان فراهم کنیم و در راستای دانش‌افزایی از آن‌ها بهره ببریم.»

در پایان «اختتامیه چهارمین همایش ملی تاریخ شفاهی دفاع مقدس و مقاومت»، 90 عنوان کتاب تاریخ شفاهی رونمایی شد. همچنین تعدادی از راویان و فعالان حوزه تاریخ شفاهی جنگ، خانواده شهدا و نویسندگان مقالات برتر، مورد تجلیل قرار گرفتند.

ادامه دارد