علی‌ ططری در گفت‌وگو با تسنیم مطرح کرد

تاریخ شفاهی انقلاب؛‌ از نبود نقد جدی تا ساز ناکوک دستگاه‌های فعال

17 آذر 1394

دبیر اجرایی دهمین همایش تاریخ شفاهی معتقد است: بزرگترین چالشی که در عرصه تاریخ شفاهی انقلاب با آن روبه‌رو هستیم،‌ این است که خودمان را نقد نکرده‌ایم،‌ متأسفانه نهاد متولی برای نظارت بر کیفیت این آثار وجود ندارد و استانداردسازی هم نکرده‌ایم.

علی ططری دبیر اجرایی دهمین همایش تاریخ شفاهی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم،‌ با اشاره به برگزاری دهمین همایش تاریخ شفاهی با محور انقلاب اسلامی گفت: تلاش ما در این دوره این بود که نکات جدیدی درباره تاریخ انقلاب مطرح شود،‌ بحث‌های جدید و موضوعات جدیدی در قالب مقالات ارائه شود که به‌نوعی انقلاب اسلامی را از زوایای جدیدی مورد کندوکار قرار دهیم،‌ از همین رو بود که تعداد مقالات نسبت به دوره‌های گذشته کاهش داشت وگرنه اگر می‌خواستیم موضوعات تکراری باشد،‌ تعداد مقالات افزایش قابل توجهی پیدا می‌کرد.

وی ادامه داد: پس از ارزیابی 40 مقاله ارسالی به این نتیجه رسیدیم که تعداد قابل توجهی از مقالات به موضوعات جدیدی در تاریخ انقلاب پرداخته‌اند‌، البته برخی دیگر نیز موضوعات تکراری را برگزیده بودند.

ططری با بیان "در عرصه تاریخ شفاهی انقلاب با کمبودهای بسیاری روبه‌رو هستیم،" گفت:‌ بزرگترین چالشی که در عرصه تاریخ شفاهی انقلاب با آن روبه‌رو هستیم،‌ این است که خودمان را نقد نکرده‌ایم،‌ اکنون دهه چهارم انقلاب هم در حال به اتمام رسیدن است‌، اما تنها یک همایش تاریخ نگاری انقلاب اسلامی در سال 88 توسط خانه کتاب برگزار شد، که موضوعات تاریخ شفاهی انقلاب برای نخستین بار مورد بررسی قرار گرفت و این مقالات منتشر شد، غیر از آن اما تک‌نگاری جدی دیگری نداشتیم.

وی با ابراز این مطلب "اگر نگاهی به کتاب‌های منتشره در حوزه تاریخ داشته باشیم،‌ خواهیم دید که بیشترین آثار در حوزه تاریخ معاصر به‌ویژه تاریخ شفاهی دفاع مقدس و انقلاب اسلامی منتشر می‌شود‌" گفت: اما متأسفانه نهاد متولی برای نظارت بر کیفیت این آثار وجود ندارد. نقد جدی صورت نگرفته و استانداردسازی هم انجام نشده است، اغلب مؤسسات به‌دنبال این هستند که رزومه آماری بیرون دهند، جایگاه علمی آن‌ها اندک است.

ططری افزود:‌ در یکی از دوره‌های جایزه جلال آل احمد در حوزه مستندنگاری داور بودم،‌ از میان 1700 عنوان کتاب ارسالی به‌زحمت به 5 عنوان برای راه‌یابی به مرحله نهایی رسیدیم،‌ این نشان می‌دهد که در عرصه کیفیت آثارمان حرفی برای گفتن ندارند،‌ انجمن تاریخ شفاهی و مراکزی از این دست باید استاندارد‌های جدیدی را در حوزه تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی ایجاد کنند، این عرصه هنوز کار زیاد و جدی به خود ندیده است.

وی افزود: نهادهای فعال در حوزه تاریخ شفاهی انقلاب هریک ساز خود را می‌زنند‌، مهم نیست کاری که انجام می‌شود، از درجه اعتبار علمی و ارزش برخوردار باشد،‌ اغلب این مؤسسات متأسفانه صرفاً دنبال کتاب‌سازی هستند.

رئیس مرکز اسناد کتابخانه‌ مجلس شورای اسلامی با اظهار این مطلب "باید رویکردهای جدیدی را در حوزه تاریخ شفاهی انقلاب تعریف کنیم"، گفت:‌ ما در علوم انسانی بحث نوزایی را داریم، بر این اساس باید پارامترهایی را اخذ کنیم و ببینیم نیاز جامعه امروز ما به تاریخ انقلاب چیست‌، بر آن اساس در تحقیقات و پژوهش‌ها تغییر رویکرد داشته باشیم.

وی با اشاره به فعالیت در حوزه تاریخ شفاهی انقلاب در خارج از کشور گفت:‌ اکنون مؤسسات بسیاری خارج از کشور در حوزه تاریخ شفاهی فعال هستند‌، که اتفاقاً در حوزه انقلاب اسلامی با رجل سیاسی قبل از انقلاب مصاحبه‌هایی داشته و منسجم و سازمان‌دهی شده عمل می‌کنند‌، ما حتی اینها را نیز به‌صورت جدی مورد نقد قرار نداده‌ایم، ما صرفاً به‌دنبال این نیستیم که حتماً آن‌ها را نقد منفی کنیم‌،‌ بلکه باید مورد بررسی قرار دهیم و ببینیم عملکرد آن‌ها چقدر به واقعیت نزدیک است،‌ برخی از مراکز پژوهشی نگرانی این را دارند که با ورود به این حوزه مشکلاتی برایشان ایجاد شود، که نباید چنین باشد.

ططری در بخش دیگری از سخنان خود گفت: یکی دیگر از چالش‌های ما در حوزه تاریخ شفاهی انقلاب این است که مؤسسات فعال در این زمینه همدیگر را قبول ندارند؛ موازی‌کاری می‌کنند و یک هماهنگی و انسجام بین آن‌ها وجود ندارد‌، علی‌رغم اینکه ما مجمع «مهتاب» و «مکتب»‌ را داریم‌، اما در زیرشاخه‌های این مجموعه‌ها هماهنگی وجود ندارد، برخی مواقع موازی‌کاری‌ها موجب انتشار آثاری می‌شوند که  ارزش و اعتبار علمی را ندارد.

وی در پایان گفت:‌ البته این نکته را نیز باید گفت که در این عرصه کارهای مثبتی هم صورت گرفته است، آثار و تک‌نگاری‌هایی بیرون آمده که مورد استقبال قرار گرفته است اما نقاط ضعف هم بسیار دیده می‌شود.