آموزش مصاحبه‏ فعال در دانشگاه اصفهان

نخستین کارگاه آموزش مصاحبه‏ فعال تاریخ شفاهی در دانشگاه اصفهان برگزار شد.

به ابتکار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان، نخستین کارگاه آموزش مصاحبه فعال تاریخ شفاهی به صورت دانشگاهی و رسمی از 3 لغایت 31 اردبهشت 1391 با حضور نزدیک به 40 نفر از دانشجویان مقاطع  و رشته‏های مختلف تحصیلی در سالن دکتر مهرعلیزاده دانشکده ادبیات دانشگاه اصفهان برگزار گردید. شانزده ساعت برنامه‏‏ی آموزشی کارگاه، طی هشت جلسه و در چهار هفته اجرا شد. هدف از برگزاری این کارگاه که مقدمات آن از ابتدای نیمسال دوم تحصیلی 1391-1390 فراهم آمده بود، آشنایی اجمالی فراگیران با تاریخ شفاهی و سازوکار آن یعنی مصاحبه فعال و تربیت نیروی متخصص و کارآزموده برای به کارگیری در طرح‏های تحقیقاتی دانشگاه اصفهان و مراکز تاریخ شفاهی بود. در این میان،  حضور دانشجویان رشته تاریخ در مقاطع عالی تحصیلی، بارزتر بود. افزون بر این، دانشجویان حوزه‏ی علمیه خواهران، رشته کتابداری و فقه و حقوق اسلامی نیز شرکت داشتند.

دکتر مرتضی نورائی اجرای طرح، دکتر مرتضی دهقان‏نژاد نظارت علمی و دکتر علی‏اکبر کجباف نظارت کیفی کارگاه و دکتر مرتضی نورائی، دکتر مهدی ابوااحسنی ترقی و خانم مولود ستوده، دانشجوی دکتری تاریخ محلی دانشگاه اصفهان، تدریس این دوره و هدایت جریان کارگاه را بر عهده داشتند. از آنجایی که دوره مزبور، عنوان و ماهیت کارگاهی داشت، چند تن از دست‏اندرکاران تاریخ شفاهی کشور که سابقه‏ی موفق در انجام مصاحبه با رجال سیاسی و فرهنگی تاریخ معاصر ایران را داشتند به این کارگاه دعوت شده و در جلسات کارگاه به ارائه تجربیات و اندوخته‏های علمی و عملی خود از مصاحبه‏ی تاریخ شفاهی پرداختند. بدین ترتیب آقای محسن کاظمی، پژوهشگر و تدوین‏گر تاریخ شفاهی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی، حجه‏الاسلام سعید فخرزاده مسئول واحد تاریخ شفاهی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی و آقای مرتضی رسولی‏پور مسئول واحد تاریخ شفاهی مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران با ذکر تجارب و نمونه‏های موفق مصاحبه‏های خود، نه تنها بر غنای علمی کارگاه افزودند بلکه زمینه تعامل شرکت‏کنندگان در کارگاه با مراکز تاریخ شفاهی در داخل کشور را فراهم ساختند.
دیگر ویژگی این کارگاه، برگزاری آزمون نظری از مطالب علمی دوره و منابع علمی معرفی‏شده بود. هر یک از فراگیران کارگاه نیز موظف به انجام یک نمونه مصاحبه‏ی فعال تاریخ شفاهی به مدت حداقل 20 دقیقه شدند. طرح‏های تحقیقاتی ارائه شده توسط دانشجویان از تنوع بالایی برخوردار بوده است به نحوی که می‏توان در آن موضوعاتی مانند: فرهنگ ایثار و شهادت، در جستجوی جریان یک شهادت، علت‏یابی بیماری ام. اس در جنوب‏غرب اصفهان، روستا و قلعه‏ی تاریخی کمشچه، پیشینه آموزش خواهران در حوزه علمیه اصفهان، تدریس روش تحقیق در دانشگاه، ناگفته‏های دوران اسارت آزادگان، تاریخ شفاهی محله‏ی سیچان و حسین‏آباد اصفهان و موارد بسیار دیگری را مشاهده کرد.
برنامه‏ آموزشی و تقویم اجرایی کارگاه به شرح زیر بود:

- تاریخچه و فلسفه شکل‏گیری تاریخ شفاهی.
- مصاحبه: یکی از روش‏های گردآوری داده‏های علمی.
- مصاحبه‏ی فعال.
- مصاحبه‏ی فعال تاریخ شفاهی.
- ویژگی مصاحبه‏کننده و مصاحبه‏شونده در تاریخ شفاهی.
- معرفی و نقد و بررسی مصاحبه‏های موفق تاریخ شفاهی در اشکالِ: کتاب، فایل‏های صوتی و تصویری.
- اجرای عملی مصاحبه‏ی تاریخ شفاهی توسط دانشجویان.

نمرات آزمون کتبی و بررسی طرح‏های انجام‏شده مصاحبه تاریخ شفاهی، زمینه‏ساز انتخاب نیروهای مشتاق و کارآمد برای اجرای طرح‏های کلان تاریخ شفاهی خواهد بود. با توجه به استقبال تعداد بی‏شمار دانشجویان و فارغ‏التحصیلان رشته‏های مختلف علوم انسانی از کارگاه آموزش مصاحبه‏ی تاریخ شفاهی، این کارگاه در طول سال تحصیلی آینده تکرار خواهد شد.