روایت ادبی تاریخ جنگ

مرتضی سرهنگی در دیدار با نویسنده روس از فعالیت های دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری:

بخش وسیعی از خوانندگان کتاب های مرتبط با موضوع دفاع مقدس، با آثار منتشر شده از سوی دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری آشنا هستند. این دفتر علاوه بر تولید کتاب های مختلف با موضوع دفاع مقدس، برنامه های جانبی متنوعی هم دارد که یکی از آنها، تبادل تجربه با نویسندگان ادبیات پایداری در دیگر کشورهای جهان است. تازه ترین اقدام در این زمینه، فراهم کردن زمینه دیدار یکی از نویسندگان روس از بخش های مختلف دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری است که در حاشیه این دیدار، مباحث مختلفی بین«سرگی وریووکین»، نویسنده روس و دست اندرکاران دفتر ادبیات و هنر مقاومت مطرح شد. بخش هایی از این مباحث را با هم مرور می کنیم.

مرتضی سرهنگی، رئیس دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری به هنگام دیدار با سرگی وریووکین، نویسنده روس، فعالیت دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری را روایتگری تاریخ جنگ در قالب ادبیات عنوان کرد و گفت:«در این روایتگری تمرکز ما بر گردآوری خاطرات شاهدان این واقعه بزرگ است.» او با بیان این که کار ما با ادبیات جنگ ارتباط دارد، گفت:«ممکن است رویکرد های مختلفی در روایت از یک رویداد وجود داشته باشد، روایت ما از جنگ مان یک روایت ادبی است.»
سرهنگی با بیان این که سربازان جنگ هم مانند دیگران عمر محدودی دارند، افزود:«کار ما بیشتر بر خاطرات متمرکز است و در این زمینه با جد و جهد تلاش می کنیم، چون فرصت زیادی برای جمع آوری خاطرات شفاهی موجود از جنگ تحمیلی نداریم.»
وی، شاهدان جنگ و خاطرات آن ها را سرمایه های بزرگ کشور معرفی کرد و گفت:« هدف اصلی ما جمع کردن شاهدان و گردآوری خاطرات و ایده های کسانی است که این واقعه را درک کرده اند تا از این رهگذر مردم و نیز ملت های دیگر از این واقعه تاریخی آگاه شوند.»
او جنگ را تجربه ای گران برای ملت ها خواند و گفت:«جنگ ما تجربه ای بود که به قیمت خون جوانانمان به دست آمد و بنابراین نمی توانیم از کنار آن به سادگی بگذریم. همان گونه که در همه جهان هر کشوری که جنگی داشته است این تجربه را از دست نمی دهد.»
مرتضی سرهنگی، با اشاره به این که جنگ ما یک جنگ دفاعی بود، یادآوری کرد:«در جنگ های دفاعی همه مردم سرباز هستند و دیگر زن و مرد و پیر و جوان بودن مطرح نیست و به همین دلیل زنان ما در جنگ حضوری فعال داشته اند.» او در ادامه خطاب به سرگی وریووکین گفت:«شاید برایتان جالب باشد که پرفروش ترین کتاب های خاطرات جنگ ما را خاطراتی تشکیل می دهند که از زنان در جنگ روایت شده است و من این جمله را پیشتر هم نقل کرده ام که صدام از مادران ایرانی شکست خورد.»
رئیس دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری درباره امام خمینی (ره) و رهبری او در زمان جنگ گفت:«ما در جوانی عاشق یک پیرمرد 80 ساله شدیم، عاشق یک مرد مقدس که برای خدا عزیز بود و از همه دنیا به جز خوشبختی همه مردم جهان و بیرون کشیدن مردم مستضعف از زیر چکمه دیکتاتورها هیچ چیز دیگری برای خودش نمی خواست.»
سرهنگی با بیان این که امام (ره) نگاه کردن به آسمان را به ما یاد داد، افزود:«به یاد ندارم در زندگی کسی را به اندازه امام خمینی (ره) دوست داشته باشم.»
این مقام در ادامه گفت:«وقتی در جنگ تحمیلی رزمندگان ما شهری را آزاد می کردند. مثلا شهر مهران، در آن پلاکارد می زدند که بر روی آن نوشته شده بود«مهران آزاد شد، قلب امام شاد شد» و مثلا هنگامی که امام (ره) قطعنامه را پذیرفتند همه به نشانه احترام سکوت کردند که این ها نشان دهنده عشق عمیق رزمندگان به امام (ره) بود.»
ایران فقط با عراق نمی جنگید
سرگی وریووکین هم با بیان این که تفاوت هایی میان جنگ ایران و عراق با جنگ جهانی دوم میان آلمان و روسیه وجود داشته است، گفت:«عامل اصلی پیروزی مردم ایران در جنگ با عراق ایمان به خدا بود که متاسفانه سربازان روسیه در جنگ با آلمان به نام خدا به جبهه نمی رفتند.»
این نویسنده روس، اتحاد جماهیر شوروی را در آن زمان به نوعی آغازگر جنگ دانست و گفت:« شوروی قصد داشته در این باره سکوت کند و در این باره افسانه هایی هم ساخته که القا کند آلمان ناگهانی به شوروی حمله کرده است.»
او ادامه داد:« رفتار فرماندهان روس با سریازان در آن جنگ گاه بی رحمانه تر از رفتار آلمانی های دشمن بود و آن دولت برای مردم روسیه به مراتب دشمن بدتری نسبت به آلمانی ها بود.»
وریووکین، درباره جنگ ایران و عراق گفت:«ایران فقط با عراق نمی جنگید بلکه خیلی از کشورها از جمله کشورهای عربی پشت عراق بودند.»
این نویسنده روس همچنین پرسش هایی با محوریت عامل پیروزی در جنگ، نقش ارتش، سپاه و بسیج در آن، تاثیر رهبری امام خمینی (ره) در پیروزی جنگ و ... مطرح و درباره آن ها با رئیس دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری گفت و گو کرد.

اعلام حقایق جنگ ایران به مردم روسیه
سرگی وریووکین، نویسنده روس به هنگام دیدار با علیرضا کمری، مدیر دفتر پژوهش ادبیات و هنر مقاومت از تالیف کتابی درباره ایران خبر داد و گفت:«جنگ ایران و عراق یکی از بخش های این کتاب خواهد بود.»
او با اشاره به این که قصد نگارش کتابی درباره زندگی و تاریخ جدید ایران را دارد، افزود:«یکی از بخش های این کتاب به وقایع جنگ ایران و عراق می پردازد و همچنین می خواهم ضمیمه ای درباره شروع، ادامه و خاتمه جنگ ایران و عراق بنویسم و در این خصوص نیاز به منابع اصیل و معتبر دارم.»
این نویسنده با درخواست از دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری برای همکاری گفت:« منابعی که من می توانم از آن ها استفاده کنم یا به زبان روسی است یا آمریکایی- انگلیسی که به تجربه شخصی خود، به این منابع اعتماد ندارم.»
وریووکین در ادامه افزود:«می خواهم منابعی در اختیار داشته باشم که حقایق را گفته باشد، بدون هر گونه تبلیغ از جمله تبلیغات آمریکایی و صهیونیستی.»
این نویسنده روس با بیان این که کتاب من جنبه تحقیقات علمی و دانشگاهی ندارد گفت:« این کتاب مانند یک پایان نامه دانشگاهی نیست، بلکه می خواهم یک فرد عادی روس را با زندگی در ایران و تاریخ جدید این کشور آشنا کنم، چون مردم روسیه متاسفانه درباره زندگی در ایران و تاریخ و فرهنگ آن چیز زیادی نمی دانند.»
او با ابراز تاسف از نوع نگاه مردم روسیه به فرهنگ جدید ایران، گفت:«جای تاسف است که اکثر مردم در روسیه فکر می کنند که ایران امروز جای مردم متعصبی است که می خواهند تمام دنیا را تحت سلطه بگیرند و مردانی که صورت خود را اصلاح کرده اند یا زنانی را که حجاب ندارند به قتل برسانند. برای من جای شرم دارد که این حرف ها را در اینجا به زبان می آورم، از این رو نیاز است کتابی در آن جا به چاپ برسد که با زبان عادی وضعیت موجود در ایران را شرح دهد.»
سرگی وریووکین در ادامه گفت:«باید افکار و نحوه زندگی مردم ایران آن گونه که هست به روسیه منتقل شود تا شناخت مناسبی از اسلام واقعی ایجاد شود.»
داشتن قلم، مسئولیت دارم
علیرضا کمری، مدیر دفتر پژوهش ادبیات و هنر مقاومت هم در این دیدار، با تشکر از این نویسنده روس برای صراحت در سخن گفتن افزود:«ما از این نگاهی که در روسیه نسبت به مردم ایران وجود دارد تعجب نمی کنیم و می دانیم که یکی از مهم ترین عوامل این نوع نگاه وجود امپریالیسم فرهنگی و رسانه ای در دنیاست که مانع نشر حقایق در عالم می شود.»
وی با تاکید بر مسئولیت نویسندگان و اهل فرهنگ گفت:«شما وظیفه دارید حقایق را به مردم روسیه انتقال دهید و  این اعتقاد ماست که خداوند به هر کس که قلم داده است، مسئولیت هم داده است.»
مدیر دفتر پژوهش ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری همچنین راهکارهایی برای تحقیق و یافتن منابع اصیل در زمینه ادبیات و تاریخ دفاع مقدس به این نویسنده روس ارائه داد و خواستار ادامه ارتباط و همکاری مستمر شد.