رونمایی 3 اثر تاریخ‌پژوهی با حضور رییس مجلس

رییس مجلس شورای اسلامی و رییس کتابخانه مجلس در «دومین همایش تخصصی تاریخ مجلس» که عصر چهارم خرداد ماه در سالن مشروطه کتابخانه مجلس برگزار شد، از کتاب‌های «مجلس؛ دیروز، امروز» و «اسناد بانوان در دوران مشروطیت» به همراه نخستین شماره فصلنامه «اسناد بهارستان» رونمایی کردند.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، این برنامه از ساعت 14 تا 30/18 روز چهارشنبه(چهارم خرداد ماه) با حضور دکتر علی لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی، حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان، رییس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، علی ططری، دبیر این همایش و رییس مرکز اسناد کتابخانه مجلس و جمعی از پژوهشگران تاریخ مجلس و علوم سیاسی برگزار شد.

در ابتدای این برنامه علی ططری با ارایه گزارشی از نخستین دوره این همایش که روز 31 خرداد سال گذشته برگزار شد، بررسی مجالس دوره پهلوی نخست از دوره چهارم تا دوازدهم را دایره اصلی پژوهش‌های این همایش خواند و گفت: بر اساس 135 پیشنهاد و نظری که از صاحب‌نظران دوره گذشته اخذ شد، موضوع اصلی این همایش تعیین شد.

وی با اشاره به اقدامات فراوانی که ظرف یک سال گذشته در حوزه تاریخ‌نگاری مجلس انجام شده است، انعقاد بیش از 60 طرح پژوهشی که در پایان در قالب کتاب منتشر خواهند شد را از جمله این اقدامات برشمرد و اظهار داشت: «سال کتاب‌های اسنادی» عنوانی است که برای فعالیت‌های پژوهشی سال جاری کتابخانه مجلس قرار داده‌ایم.

این مدرس و پژوهشگر تاریخ معاصر ادامه داد: همچنین در زمینه آثار اهدایی به این مرکز نیز در طول دو سال گذشته، دوره طلایی را پشت سر نهادیم. در این زمان بیش از 10 مجموعه ارزشمند از آثار قدیمی به این مرکز اهدا شد که بیشتر آنها به دکتر حسن رهاورد طی شش مرحله اهدا اختصاص دارند. اهدای این مجموعه موجبات تولید و نشر کتاب‌های «رهاورد حسن» و «دست‌نوشته‌های فروغی» را فراهم کرد.
رییس مرکز اسناد کتابخانه مجلس با اشاره به حجم فراوان آثار گردآوری شده و اهدایی در مرکز اسناد کتابخانه مجلس، تصریح کرد: بر اساس این اسناد نویافته کتابخانه مجلس، می‌توان تاریخ معاصر را دوباره نوشت.

دبیر هماش با بیان این که «در این دوره بیش از 40 مقاله شرایط لازم برای ارایه در این همایش را داشتند، اما به دلیل کمبود وقت، 11 مقاله برگزیده شدند» درباره این مقالات یادآور شد: در مقایسه با سال گذشته اغلب مقالات به آقایان اختصاص داشت. همچنین بیشتر آنها توسط فارغ‌التحصیلان مقطع کارشناسی ارشد به رشته تحریر درآمده بودند. بیشترین تعداد مقاله‌ها از تهران و سپس اصفهان ارسال شده بودند. در این میان توجه به مسایل انتخابات، مسایل اجتماعی مجلس، شخصیت‌های سیاسی و نمایندگان پرنگ‌تر بود. همچنین سه تن از پژوهشگران اقلیت‌های دینی نیز مقالات خود را در محورهای اعلام شده به دبیرخانه این همایش ارسال کردند.

سپس حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان، رییس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، درباره اختصاص موضوع این همایش به دوره رضاشاه و پهلوی اول گفت: درباره مجالس اول دوران مشروطه اطلاعات فراوانی وجود دارد، اما درباره مجالس دوره پهلوی اول، اطلاعات و گزارشات مبسوط، اندک‌اند.

وی بررسی این دوره تاریخی را از آن جهت که پس از مدتی مجلس حالت مرده‌ای به خود گرفت و دچار رکود بی‌سابقه‌ای شد، با اهمیت توصیف کرد و یادآور شد: بررسی دموکراسی که به شکل ناقص به کشور ما راه یافت و متولد شد، مطالعه این مساله که توده مردم پس از مشروطه هوشیاری لازم را برای حفظ دستاوردهای انقلاب مشروطه نداشتند و به نوعی یک عقب‌ماندگی در تمامی ابعاد زندگی مردم راه یافت، از جمله مسایل مهمی‌اند که بررسی آنها در این دوره از تاریخ مجلس با اهمیت تلقی می‌شود.

رییس کتابخانه مجلس در پایان سخنان خود خواستار عنایات بیشتر رییس مجلس شورای اسلامی و شهردار تهران برای هرچه سریعتر ساخته شدن ساختمان جدید کتابخانه مجلس شورای اسلامی شد.
در ادامه نشست نخست این همایش، مقالات «مجلس شورای ملی: راهرویی برای بنیان‌گذاری سلطنت مطلقه» نوشته دکتر محسن خلیلی، «شکاف‌های اجتماعی، مجلس ضعیف، دولت لویاتانی» اثر دکتر علیرضا سمیعی، «مجلس، فرهنگ، مفاخر فرهنگی و ملی(مطالعه موردی فردوسی)» اثر دکتر عباس قدیمی، «مجلس پنجم و علل ناکامی جریان جمهوری‌خواهی» نوشته دکتر سینا فروزش و «بررسی اسناد انتخابات ارمنیان در دوره پهلوی اول» از سوی آرپی مانوکیان، ارایه شدند.

همچنین دکتر علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی با اشاره به این که پس از مشروطه دچار دو دوره کودتا، دو تعطیلی و دو دیکتاتوری بدخیم در کشور شدیم، اظهار داشت: چنانچه با نگاه کالبد‌شکافانه به این دوره زمانی بنگریم، در خواهیم یافت که چگونه این روند طی شد و آن را درس عبرتی برای خود می‌سازیم. دوران پس از مشروطه و اواخر دوره قاجار فضای دیکتاتور مأبانه‌ای داشت، شرایط به‌گونه‌ای بود که تفکر مشروطه‌زاده شد، فضای بی‌بند و باری از آزادی وجود داشت و هیچ‌ ضابطه‌مندی دیده نمی‌شد. این فضای هرج و مرج نیاز به آرامش و امنیت را زنده کرد.

لاریجانی در ادامه گفت: اگر به بحث آزادی فکری چه در دوره آزادی مشروطه و چه دیکتاتوری نگریسته شود، مشخص خواهد شد، چنانچه چارچوب‌های قانونی رعایت می‌شدند، گسستگی در احزاب و مطبوعات نداشتیم و زمینه دیکتاتوری به وجود نمی‌آمد. لازمه برقراری امنیت در کشور چارچوب‌های قانونی است.

رییس مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: با کالبدشکافی دوره‌های مهم تاریخی، درس‌های مهمی برای نسل‌های آینده خواهیم داشت.

سپس با حضوردکتر علی لاریجانی و دکتر رسول جعفریان از سه اثر «مجلس؛ دیروز، امروز»، «اسناد بانوان در دوران مشروطیت» و نخستین شماره فصلنامه «اسناد بهارستان» رونمایی شد.
 
در ادامه این همایش یک روزه، با ارایه مقالات «نقش مجلس در دولتی‌شدن اقتصاد ایران در دوره رضاشاه» نوشته، دکتر ابراهیم اصلانی، «مجلس و روابط ایران و آلمان» اثر غلامرضا عزیزی، «مساله سلب مصونیت نمایندگان مجلس» تالیف دکتر علیرضا ملایی‌توانی، «مجلس پنجم و به قدرت رسیدن رضاشاه» نوشته دکتر مرتضی دهقان­نژاد، «بررسی اندیشه و عملکرد سیاسی علی دشتی در مجالس شورای ملی در دوره رضاشاه (1320-1306)» تالیف دکتر علی­اکبر جعفری و «بررسی شاخص­های انحطاط نهادی مجلس ایران در عصر رضاشاه» از سوی شیوا جلال­پور، به کار خود خاتمه داد.