شماره 158 کتاب ماه تاریخ و جغرافیا

هویت‌بخشی تاریخ‌نگاری اسلامی یا تاریخ‌نگاری مسلمانان

شماره 158 «کتاب ماه تاریخ و جغرافیا» با رویکرد «تاریخ‌نگاری اسلامی» به کوشش موسسه خانه کتاب منتشر و در دسترس علاقه‌مندان تاریخ قرار گرفت. این ماهنامه تخصصی در این شماره به کاستی‌ها و ضرورت‌های پژوهش تاریخ‌نگاری مسلمانان پرداخته است.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، سرسخن کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، «تاریخ‌نگاری اسلامی یا تاریخ‌نگاری مسلمان» نام دارد و دکتر حسن حضرتی بر کاستی‌ها و ضرورت‌های پژوهش درباره تاریخ‌نگاری اسلامی تأکید کرده است.

حضرتی معتقد است که مفهوم تاریخ‌نگاری اسلامی، محل مناقشه برخی از اهل نظر قرار گرفته است. عده‌ای بر این باورند که اساسا ترکیب «تاریخ‌نگاری اسلامی»، ترکیب صحیح و دقیقی نیست. زیرا تمام مولفه‌های آنچه در میراث مکتوب تاریخ‌نگاری مسلمانان جای گرفته، اسلامی نیستند. بر این مبنا توصیه می‌کنند از ترکیب «تاریخ‌نگاری مسلمانان» استفاده شود، زیرا تنها ازآن مسلمانان است.

در بخش گفت ‌و گو نیز «هویت‌بخشی در تاریخ‌نگاری طبری» با سخنان دکتر علی بهرامیان و دکتر کاظم رحمتی بررسی شده است. دکتر رحمتی معتقد است که الگو بودن پیامبر (ص) و تبدیل آن به موضوع تاریخ‌نگاری اسلامی، نشان دهنده اهمیت اهل مدینه در سیره‌نویسی و تأثیر آن در تأسیس تاریخ‌نگاری اسلامی است.

به باور دکتر بهرامیان، طبری به طور کلی فرد شاخصی است و فکر و تفسیرش خاص است و البته به نوعی حالت متناقض‌نما دارد. یک وجه مهم طبری این است که تمام سنت تاریخ‌نگاری پیش از خود را در خود جای داده و همه را نقل کرده است.

در بخش نظرگاه، «اسطوره‌های تاریخ‌نگاری غرب و اسلام» نوشته سعید عابدپور، «مبانی تاریخ‌نگری انتقادی در اندیشه مسعودی» نوشته زهیر صیامیان و «تاریخ‌نگاری عبرانی و متون تاریخی اسلامی» اثر ایمان نوروزی بررسی شده اند.

«اسلام در پویه تاریخ‌نگاری» نوشته مرضیه سلیمانی، «برگزیده تاریخ‌الرسل والملوک» اثر بهرنگ ذوالفقاری، «بررسی اندیشه‌های سید جمال‌الدین اسدآبادی» به قلم دکتر عباس پناهی، «تاریخ در سفر» نوشته محمدحسن بهنام‌فر و «عصر نوین اسلامی» اثر علی منوچهری از بخش‌های کنکاش ماهنامه تخصصی کتاب ماه تاریخ و جغرافیاست.

در بخش بازتاب نیز «مبارزه با استعمار در شمال آفریقا» نوشته محمد ساری، «نگارش تاریخ و نگرش تاریخی » اثر علی کالیراد، «تمدن اسلامی» به قلم حمید اشرفی خیرآبادی، «اسلام در هند» نوشته رضا صفری و «خوارج شمال آفریقا» اثر صغری یاریقلی آمده اند.

در بخش یادگارهای ماندگار، فرهاد دشتکی‌نیا «اسناد ایرانی در دربار عثمانی» اثر عثمان اوزگودنلی را به فارسی برگردان کرده و سجاد جمشیدیان نیز «شرفنامه بدلیسی» را بررسی کرده است.

«امویان و تمدن اسلامی» نوشته عدالت عزت‌پور، «تاریخ‌نگاری در قلمروی تمدن اسلامی» اثر علی احمد الیاسی، «اخوان‌المسلمین، یک جنبش مردمی» به قلم مرضیه کوشکی، «بزرگ‌ترین جنبش سیاسی مصر» اثر ابوالقاسم آخته و «عقل عربی» نوشته فضه محمودی در بخش پرتوهای تلاش ارایه شده اند.

همین ماه، کوتاه از تاریخ، رهاورد دیگران، پیشخوان تاریخ، نمایه و چکیده انگلیسی پایان‌بخش این ماهنامه تخصصی است.

شماره 158 کتاب ماه تاریخ و جغرافیا به سردبیری حبیب‌الله اسماعیلی همراه لوح فشرده فهرست کتاب‌های منتشر شده خرداد 90 با بهای 1200 تومان به کوشش موسسه خانه کتاب منتشر شده است.