هنر در گرماگرم انقلاب

نسترن پورصالحی

"سینما و تلویزیون" عنوان کتابی 2 جلدی از مجموعه "هنر در گرماگرم انقلاب" است که به بررسی بیش از 200 فیلم از سال‌های نخست انقلاب اسلامی پرداخته است. این فیلم به قلم مجید جعفری لاهیجانی، توسط پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی به چاپ رسیده است./

مجید جعفری لاهیجانی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) اظهار داشت: "هنر در گرماگرم انقلاب"، عنوان پروژه‌ای است که از هفت سال پیش آغاز شده و در آن کارنامه سینما، تلویزیون، موسیقی، هنرهای تجسمی و تئاتر در سال‌های 1357 تا 1359 بررسی می‌شوند.

وی با اشاره به اهداف انجام این کار گفت: همیشه این پیش فرض نادرست وجود داشت که در سال‌های بحرانی پس از انقلاب هنر از جایگاهی برخوردار نبوده است. این در حالی است که مطالعات نشان می‌دهند اتفاق بزرگی چون انقلاب، پیکره بزرگ جامعه را تغییر داده و بر همین اساس تاثیر و تاثر متقابلی بین هنر و انقلاب شکل گرفته است.

جعفری لاهیجانی درباره جلد نخست این مجموعه؛ "سینما و تلویزیون" اظهار داشت: در این اثر بیش از هزار تصویر از فیلم‌ها منتشر شده‌اند.

وی افزود: بخش مهمی از پیکره این کتاب به سینمای مستند انقلاب اختصاص یافته و هر فیلمی که به هر نحو بازگو کننده اندیشه‌های برخاسته از انقلاب، گفتمان رایج در آن زمان و مسایل اجتماعی است، معرفی شده است.

این نویسنده درباره ویژگی‌های مستندها تصریح کرد: هریک از این مستندها روایتگر وجوهی خاص از انقلاب اند و به استثنای چند مورد خاص، تمام آن‌ها در فاصله زمانی پاییز 1357 تا شروع پاییز 1359 ساخته شده‌اند. از میان بیش از 200 مستندی که کتاب به معرفی آن‌ها پرداخته، حدود 30 مستند (بر حسب جامعیت و ساختار حرفه‌ای) برگزیده شده و با تمرکز بیشتری بررسی شده‌اند.

جعفری لاهیجانی با اشاره به مبحث تاریخ شفاهی در کتاب "سینما و تلویزیون" خاطر نشان کرد: در این بخش با بیش از یکصد نفر از کارگردانان، تصویر برداران، نویسندگان و کارمندان سابق صدا و سیما، درباره فضای اجتماعی و فرهنگی آن سال‌ها، تاثیر انقلاب بر نوع کار و چگونگی ساخت فیلم، گفت‌وگو شده است.

وی درباره مهم‌ترین بخش‌های این اثر گفت: بررسی تأثیر رسانه‌ای هنر (سینما و تلویزیون) و نقش آن در بحبوحه انقلاب و در دوره گذار از نظام کهنه به نظامی جدید که مولود حرکت و همبستگی انقلابی ـ مذهبی مردم است، تبیین نقش هنر در ثبت وقایع سیاسی، اجتماعی و فرهنگ عمومی، توصیف و تشریح دگرگونی‌های حاصل از انقلاب در نظام ارزش‌ها و هنجارهای هنری و وقایع‌نگاری هنر در حیطه تلویزیون و سینما از مباحث مهم این کتابند.

این نویسنده اضافه کرد: فرهنگ‌نگاری توصیفی مستندها، فیلم‌های داستانی، تله‌پوئم‌ها، تله تئاترها، نقاشی‌های متحرک و فیلم‌های سینمایی، دسته‌بندی آثار بر حسب موضوعات و شیوه‌های ساختاری آن‌ها و بررسی تحلیلی و تطبیقی نمونه‌های شاخص، بخش‌های دیگر این اثر را شامل می‌شوند. 

جعفری لاهیجانی تدوین 3 جلد دیگر مجموعه "هنر در گرماگرم انقلاب" را با موضوع‌های؛ موسیقی، هنرهای تجسمی و تئاتر در دست دارد. وی در صدد است با بررسی این رشته‌های هنری به نظریه‌پردازی درباره نقش هنر در انقلاب بپردازد. 

کتاب 2 جلدی "سینما و تلویزیون" از مجموعه "هنر در گرماگرم انقلاب"، در قطع رحلی و در مجموع 924 صفحه تمام رنگی، با شمارگان 2000 نسخه و بهای 800 هزار ریال توسط پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی منتشر شده است.