خبرهای مهر 1399

کتاب‌هایی که عنوان تاریخ شفاهی را یدک می‌کشند

تنظیم: سایت تاریخ شفاهی ایران

30 مهر 1399

به گزارش سایت تاریخ شفاهی ایران، «خبرهای ماه» عنوان سلسله گزارشی در این سایت است. این گزارش‌ها نگاهی دارند به خبرهای مرتبط با موضوع سایت در رسانه‌های مکتوب و مجازی. در ادامه خبرهایی از مهر 1399 را می‌خوانید.

◄ سردار شهید حاج حسین همدانی در دوران دفاع مقدس در سپاه گیلان مشغول بود. وی در بخشی از خاطرات خود که در گنجینه تاریخ شفاهی مرکز اسناد انقلاب اسلامی ثبت و ضبط ‌شده، در روایتی به نقش مردم و روحانیت گیلان در تشکیل لشگر قدس پرداخته است. خبرگزاری فارس در مطلبی با عنوان «روایت ابو وهب از نقش محوری گیلان در دفاع مقدس» این روایت را منتشر کرده است.

◄ دومین مراسم «یاد‌ها و نام‌ها»، آیین رونمایی از کتاب‌های اسنادی و پژوهشی تازه منتشر شده مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس و همچنین تجلیل از فرماندهان و مسوولین شاخص و فعال در حوزه تاریخ شفاهی دفاع مقدس و خانواده شهدا، دوشنبه هفتم مهر با حضور سردار حسین سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برگزار شد.

◄ امیر سرتیپ محمد نجاتی، مدیرکل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خراسان شمالی خبر داده که ۱۰ عنوان کتاب شامل خاطرات، روایتگری، تاریخ شفاهی، زندگی‌نامه و دست‌نوشته‌های رزمندگان اسلام امسال در این استان به چاپ رسیده است.

◄ حسین عباس‌زاده در نشست معرفی و خوانش کتاب «وقتی سایه‌ها جان می‌گیرند»، اثر محبوبه‌سادات رضوی‌نیا بیان کرده که متأسفانه درباره آثار تاریخ شفاهی دچار خام‌فروشی شده‌ایم و کار تخصصی بر روی این آثار انجام نمی‌شود.

◄ مراسم رونمایی و جشن امضای کتاب «روزهای لاجوردی»، تألیف مریم عرفانیان که به زندگی‌‌نامه سردار شهید مهدی لاجوردی از فرماندهان زرهی گردان امام سجاد^(ع) لشکر 27 محمد‌ رسول‌‌الله^(ص) می‌پردازد، سه‌شنبه اول مهر با حضور گلعلی بابایی، پژوهشگر و مستندنگار دفاع مقدس، جواد کلاته عربی، از نویسندگان مستندنگار دفاع مقدس، سردار حسین دینی، معاون هماهنگ‌کننده سپاه حضرت محمد رسول‌الله(ص) تهران بزرگ،‌ خانواده و همرزمان شهید لاجوردی در مرکز تبادل کتاب برگزار ‌شد.

◄ سرهنگ حسین مصطفی پور، مدیرکل حفظ آثار دفاع مقدس گیلان در گفت‌وگویی با ایسنا، نسل امروز را تشنه فرهنگ و معارف شهدا دانسته و گفته: اگر تاریخ شفاهی دفاع مقدس گفته نشود و نوشته نشود و فیلم نشود و... می ترسیم روزی ادبیات دفاع مقدس تبدیل به افسانه شود.

◄ محمدرضا سوقندی، رئیس ستاد و مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور ایثارگران گفته: ضروری است عملکرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این 40 سال، چه در زمان دفاع ‌مقدس و چه پس از آن، در قالب‌های ادبی و هنری تدوین شود. مجموعه این عملکردها در یک مجموعه کتاب تدوین خواهد شد. بخشی از فرهنگ دفاع مقدس نیز باید در قالب فرهنگ شفاهی ثبت شود که تدوین این تاریخ شفاهی نیز یکی از اولویت‌های ماست.

◄ جلد دوم تاریخ شفاهی سرلشکر سیدیحیی صفوی با عنوان «شرق مهران تا بصره» رونمایی شد. این رونمایی در نشست واکاوی عملیات «ثامن الائمه» به همراه گرامیداشت یاد و خاطره فرماندهان شهید این عملیات انجام شد. سرلشکر صفوی در این کتاب به تشریح عملیات‌های سال ۶۱ تا ۶۵ می‌پردازد.

◄ سردار علی‌محمد نایینی رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در نشست واکاوی عملیات ثامن الائمه^(ع) که در موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برگزار شد گفته: نگاه ما به تاریخ شفاهی فرماندهان، نگاه به حفظ سرمایه‌های ملی است چرا که تاریخ با روایت‌هایش می‌ماند و افتخار به گذشته امید به آینده را ایجاد می‌کند.

◄ کتاب «نوشدارویی پیش از مرگ سهراب» به قلم احمد لاجوردی حاوی ۶۰ خاطره از کادر پزشکی در عرصه دفاع مقدس است که بخشی از تاریخ شفاهی حضور جامعه بزرگ پزشکی کشور در این دوران پرافتخار محسوب می‌شود، پنجم مهر با حضور جمعی از مسئولان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و سرداران دوران دفاع مقدس در تالار شهید بهشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی رونمایی شد.

◄ پنجم مهر طی مراسمی با حضور حجت‌الاسلام و المسلمین فخرزاده از فعالان عرصه تاریخ شفاهی، مهدی همدانی فرزند سردار شهید همدانی و جمعی از فعالان فرهنگی هنری درفرهنگسرای امید از کتاب «حدیث حاضر غایب» نوشته محسن صیفی‌کار رونمایی شد.

◄ عبدالرضا دادبود، شهردار گرگان در همایش تجلیل از بانوان ایثارگر شهرستان گرگان  بیان کرده: تاریخ شفاهی ۱۴۰ بانوی ایثارگر و رزمنده گرگانی جمع‌آوری می شود و امیدواریم بتوانیم با تلاش حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس به چاپ برسد.

◄ خبرگزاری مهر به بهانه پخش مستندی از BBC فارسی درباره فرماندهان دوران جنگ، گفت‌وگویی با محسن کاظمی ترتیب داده و او در این مصاحبه گفته: حجم عظیمی از اطلاعات حوزه تاریخ شفاهی دفاع مقدس بدون هیچ‌گونه صحت‌سنجی وارد جامعه شده و تاریخ این دوران را با ساخت و ساز خاطره مواجه کرده است.

◄ هفتم مهر همزمان با هفته دفاع مقدس نشست مجازی نقد و بررسی کتاب «مربع‌های قرمز» خاطرات داستانی «حاج حسین یکتا» نوشته «زینب عرفانیان» با حضور «محمود رنجبر»، استادیار دانشگاه گیلان و مدرس کارگاه‌های مختلف آموزشی تاریخ شفاهی ادبیات دفاع مقدس به میزبانی اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان گیلان برگزار شد و او در این نشست با اشاره به اینکه این استان فاقد تاریخ شفاهی دفاع مقدس است، گفت: اشخاص و وقایع وجه قالب تاریخ شفاهی هستند.

◄ حبیب احمدزاده در وبینار «بیان تجارب زیسته زنان از تاریخ شفاهی، ادبیات، عکاسی و سینمای دفاع مقدس» که به مناسبت چهلمین سالگرد هفته دفاع مقدس در دفتر معاونت ریاست جمهوری در امور زنان و خانواده برگزار شد، درباره چگونگی گفتمان بین‌نسلی در سینمای دفاع مقدس افزود: پرداختن زیاد به گذشته چندان پیوند دهنده نسل امروز با دیروز نیست.

◄ نمایشگاهی از نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای و کتیبه‌های تاریخی حسن روح‌الامین با عنوان «نقش راستان» برگزار شد. نقش راستان تجربه‌ای از قصص، روایات و تاریخ شفاهی مذهبی است که در قالب مجموعه‌ای از آثار حسن روح الامین پیش روی مخاطبان قرار گرفت.

◄ سردار حسین اشتری، فرمانده نیروی انتظامی در گرامیداشت هفته دفاع مقدس در دیدار صمیمانه با پیش‌کسوتان اولین دوره دانشکده کمیته انقلاب اسلامی با تأکید بر این که پیشکسوتان، گنجینه‌های عظیم و ارزشمند تجربه هستند، بر لزوم بهره‌مندی از دانش و تجربه این عزیزان تأکید و خاطرنشان کرد: شایسته است تاریخ شفاهی نقش نیروهای کمیته انقلاب اسلامی در دوران دفاع مقدس و همچنین ۴۰ سال عمر با برکت انقلاب اسلامی به جامعه منتقل شود.

◄ خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) گفت‌وگویی با مهدی ابوالحسنی ‌ترقی ترتیب داده و وی در این گفت‌وگو بیان کرده: بیشتر کتاب‌هایی که منتشر شده عنوان تاریخ شفاهی را یدک می‌کشند در صورتی که این‌ها خاطرات خودنوشت یا دیگرنوشت هستند که به شیوه‌های مختلف ادبی نوشته شده است نه تاریخ شفاهی!

◄ ایسنا یاداشتی از محمدرضا شاه‌قلی، پژوهشگر تاریخ را با عنوان «پروژه تاریخ شفاهی ایران به دنبال ساخت کدام تاریخ است؟» منتشر کرده است.

◄ خبرگزاری مهر خبر داده تفاهم‌نامه همکاری بین بنیاد شهید و امور ایثارگران و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به منظور توسعه فعالین ایثارگر در حوزه گردشگری و تبیین تاریخ شفاهی جنگ به امضا رسیده است.

◄ دکترمسعود زحمتکش، مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی مشهد از آغاز به کار ثبت خاطرات و تجربیات پزشکان مدافع سلامت و همچنین خانواده شهدای سلامت مشهد با همکاری مرکز اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی خبر داد.

◄ محسن رشیدی، مدیرکل حفظ آثار دفاع مقدس لرستان بر لزوم و ضرورت ثبت تاریخ شفاهی رزمندگان تأکید کرد و گفت: اگر خاطرات همسران شهدا ثبت شود، برای مخاطبان بسیاری مشکلات این خانواده‌های معظم تبیین می‌شود.

◄ سید مسعود خاتمی، مسئول بهداری کل سپاه در سال‌های دفاع مقدس از یک روایت وارونه در رابطه با استفاده از سلاح‌های شیمیایی در جنگ ایران و عراق در کتاب تاریخ شفاهی خود با عنوان «طبیب زندان دولتو» که توسط مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس منتشر شده است، پرده برداشت و گفت: وزارت امور خارجه ایران در مرحله اول می‌خواست ثابت کند که صدام از سلاح‌های شیمیایی استفاده کرده است. بعد هم شاید قصد داشت اقدامات پیشگیرانه انجام دهد که البته تا آخر جنگ موفق نشد و صدام حسین در نهایت آخرین زهرش را در حلبچه ریخت.

◄ کتاب «اقیانوس‌ها چرخ می‌زنند» در نشستی با حضور نویسندگان حوزه دفاع مقدس و در محل موزه دفاع مقدس اردبیل، نقد و بررسی شد. این اثر نوشته پری آخته و حاصل حدود ۳۵ ساعت مصاحبه وی با ناوسروان تکاور مهدی ارتیانی است.

◄ قربانعلی کناررودی، رئیس گروه تحقیقات تاریخ معاصر و تاریخ شفاهی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفت: جلسه ویژه اجرای پروژه تجربه زیسته کرونا در پژوهشکده سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد و در این جلسه به منظور به انجام رساندن مصاحبه تاریخ شفاهی و ثبت تجربه زیسته برخی از فرهیختگان و اهالی علم و فرهنگ در ایام کرونا دستورالعمل ویژه‌ای تدوین شد.

◄ کتاب «حجرۀ شمارۀ دو»، خاطرات حجت‌‌الاسلام ابوالقاسم اقبالیان، اثری در حوزۀ تاریخ شفاهی انقلاب و دفاع مقدس استان قم، به قلم رضا یزدانی، ‌به همت حوزه هنری قم و انتشارات سوره مهر منتشر شد.

◄ مدیر کتابخانه، موزه و مرکز اسناد حرم مطهر کریمه اهل‌بیت^(س) گفت: رویکرد اصلی ما در مرکز اسناد، رویکرد پژوهش‌محور است و ما حتی اسناد دیداری و شنیداری را در قالب تاریخ شفاهی گردآوری می‌کنیم.

◄ محمد شادروی‌منش عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی در گفت‌وگو با ایسنا با بررسی چگونگی استخراج تاریخ از ادبیات گفته است: مورخان راستین موظف هستند خاطرات، سفرنامه‌ها و مطالبی را که به صورت تاریخ شفاهی هستند با هم سنجش کنند و بتوانند از بین آن‌ها تاریخ علمی دقیق بی‌طرفانه‌ای استخراج کنند.

◄ تابناک در گزارشی به این نکته اشاره کرده که بعضی از بزرگان سینمای ایران شرایط جسمانی چندان مطلوبی ندارند و این مسئله اهمیت ثبت تاریخ شفاهی این هنرمندان به عنوان بخشی از تاریخ هنر را افزایش داده است.

◄ انتشارات سوره مهر به تازگی کتاب «غبار صحرا» را روانه کتابفروشی‌ها کرده است. این اثر که به کوشش حوزه هنری استان گلستان تدوین شده و کار نگارش آن را احمد خواجه‌نژاد برعهده داشته است، به وقایع ترکمن‌صحرا در سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی می‌پردازد. نویسنده در این اثر قصد تحلیل وقایع را ندارد. او صرفاً بر پایه تاریخ شفاهی و نقل قول‌ها به آنچه در این ایام در غائله گنبد رخ داده است، متمرکز می‌شود.

◄ چاپ دوم کتاب «نان سال‌های جنگ» که خاطرات زنان روستایی در پشتیبانی دفاع‌مقدس را روایت می‌کند، با ویرایشی جدید توسط انتشارات «راه یار» روانه بازار نشر شد.