معرفی پایان‌نامه

انقلاب اسلامی در بابل به روایت تاریخ شفاهی

تنظیم: سایت تاریخ شفاهی ایران

22 مرداد 1399

«تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی در شهرستان بابل با رویکرد تاریخ تشیع» عنوان پایان‌نامه‌ای است که ایرج خدابخشی دانشجوی دانشکده علوم انسانی دانشگاه پیام نور واحد جنوب تهران برای دریافت مدرک کارشناسی ارشد با راهنمایی دکتر هوشنگ خسروبیگی و مشورت دکتر علیرضا صوفی در سال 1392 تدوین کرده است.

پژوهش حاضر یک بررسی در حوزه تاریخ تشیع و در ارتباط با چگونگی شکل‌گیری رویدادهای مرتبط با انقلاب اسلامی و پیروزی آن (1357-1342) و در یک حوزه تاریخ محلی (شهرستان بابل) و با محوریت تاریخ شفاهی و با استفاده از ابزارهای آن برای پاسخ‌گویی به سوالات این پژوهش است.

محقق در این پایان‌نامه بر آن است تا به سه سؤال زیر پاسخ دهد:

1- مهم‌ترین زمینه‌های شکل‌گیری انقلاب اسلامی در بابل و عوامل پیش‌بینی شده آن چه بوده است؟

2- مهم‌ترین گروه‌های اجتماعی تأثیرگذار بر روند حرکت انقلاب اسلامی در بابل چه گروه‌هایی بودند؟

3- عوامل شتاب‌زا در روند پیروزی انقلاب اسلامی در بابل کدامند؟

شناساییِ مهمترین زمینه‌های شکل‌گیری انقلاب اسلامی در بابل و ارزیابی نقش گروه‌های اجتماعی این شهرستان در پیروزی انقلاب اسلامی از مهمترین اهداف این پژوهش محسوب است. بنیان اصلی این پژوهش بر مصاحبه از منتخبین سه گروه مؤثر در روند پیروزی انقلاب اسلامی یعنی روحانیون، بازاریان و فرهنگیان استوار است.

این پژوهش زوایای گوناگون روند پیروزی انقلاب اسلامی در بابل، اعم از زمینه‌های تاریخی، جغرافیایی، مذهبی، فرهنگی و اجتماعی و سیاسی و حرکتهای مبتنی بر هر یک از آنها را مورد بازبینی قرار می‌دهد تا از این رهگذر تصویری روشن از فرآیند پیروزی انقلاب اسلامی در بابل ارائه کند و نقش اقشار مهم و تأثیرگذار را تبیین نماید. این تحقیق در هفت فصل به این شکل تنظیم شده است: در فصل اول که ادبیات تحقیق نام گرفته، آشنایی کلی با موضوعات و اهداف و فرضیه‌ها و روش انجام پژوهش و چیکده آن صورت گرفته است. در فصل دوم پیشینه تاریخی و موقعیت جغرافیایی، وضعیت فرهنگی و مذهبی محدوده مورد تحقیق مورد کنکاش قرار می‌گیرد. در فصل سوم تأثیر حوزه‌های علمیه و مدارس مذهبی بابل در فرایند انقلاب اسلامی و نقش روحانیون در بروز جریان انقلاب اسلامی در این شهرستان بررسی شده است. در فصل چهارم و پنجم، ضمن آشنایی با جامعه بازاریان بابل و بازارهای مهم آن و همچنین وضعیت آماری فرهنگیان و ویژگی‌های آنان، به نقش هرکدام از آنها در جریان پیروزی انقلاب اسلامی پرداخته شده است. در فصل ششم حوادث و رویدادهای مهم جریان انقلاب اسلامی از سال 1342 تا 1356 و از 1357 تا پیروزی انقلاب اسلامی مورد مداقه قرار گرفته؛ در فصل هفتم نیز اسناد مرتبط با پژوهش که در متن به آنها ارجاع داده شده است گردآوری شده است.

نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که ویژگی‌های تاریخی و مذهبی، وجود روحانیون شاخص و مراکز حوزوی در بابل، گسترش برنامه‌ها و جلسات مذهبی، حضور فعال گروه‌های اجتماعی مختلف شهر، در روند حرکت انقلاب اسلامی و وجود هیأت‌های فعال مذهبی از عوامل مؤثر در تسریع پیروزی انقلاب اسلامی در بابل بوده است.

محقق در این پژوهش این‌گونه نتیجه گرفته است که موقعیت منحصر به فرد بابل در شمال ایران از نظر حضور علمای برجسته تشیع همچون سعیدالعلما و مرحوم آیت‌الله اشرفی و مرحوم شیخ کبیر به واسطه وجود مراکز حوزوی و علمی فراوان و سابقه دینی و مذهبی مردم در پیروی از روحانیت شیعی که نمونه بارز آن واقعه مبارزه با فرقه بهایت درتبعیت از حکم جهاد آیت‌الله سعیدالعلما بوده است، از زمینه‌های تاریخی این شهرستان می‌باشد. در واقع روحانیت شیعی در شکل‌گیری و روند رو به رشد انقلاب اسلامی، نقش محوری و بی نظیری ایفا کرده است.

علاقه‌مندان برای مطالعه کامل این پژوهش می‌توانند به نشانی زیر مراجعه کنند:

پایگاه اطلاعات علمی ایران