خبرهای ماه؛ خرداد 1399

تاریخ شفاهی؛ آهسته و پیوسته

تنظیم: سایت تاریخ شفاهی ایران

01 تیر 1399

به گزارش سایت تاریخ شفاهی ایران، «خبرهای ماه» عنوان سلسله گزارشی در این سایت است. این گزارش‌ها نگاهی دارند به خبرهای مرتبط با موضوع سایت در رسانه‌های مکتوب و مجازی. در ادامه خبرهایی از خرداد 1399 را می‌خوانید.

◄ فاضل بنی‌اسد، مدیر اسناد و پژوهش اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خوزستان، در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره طرح مطالعاتی تاریخ شفاهی دفاع مقدس خرمشهر گفته: یکی از پروژه‌های اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان خوزستان، اجرای فاز اول طرح مطالعات تاریخ شفاهی دفاع مقدس شهرستان خرمشهر است. وی همچنین اضافه کرده که پروژه فاز اول طرح مطالعات تاریخ شفاهی شهرستان خرمشهر از زمان پیروزی انقلاب اسلامی تا پایان عملیات بیت‌المقدس است. این طرح یک پروژه مطالعاتی و تحقیقاتی مبتنی بر گردآوری منابع از طریق مصاحبه و گفت‌وگو بوده و رویکرد محتوایی پروژه توجه به مقاومت‌های مردمی، نقش و حضور و تأثیر مردم در دوران دفاع مقدس است.

◄ همزمان با سال‌روز گرامیداشت آزادسازی خرمشهر آئین رونمایی از یک عنوان کتاب دفاع مقدس در مرکز حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان کرمانشاه برگزار شد. این کتاب با عنوان «این آدم‌برفی همیشه می‌ماند» به تاریخ شفاهی مردم کرمانشاه در دوران دفاع مقدس پرداخته است. زهرا عموشاهی نویسنده کتاب در حاشیه این مراسم اظهار داشت: روایت این کتاب جنگ نیست بلکه زندگی کردن در جنگ است و مشقت‌ها و گرفتاری‌هایی که مردم در کنار رشادت‌ها و مقاومت‌ها در طی هشت سال دفاع مقدس از خود نشان داده‌اند بیان می‌کند.

◄ تفاهم‌نامه همکاری میان فرهنگستان هنر و دانشگاه هنرهای اسلامی‌ـ‌ایرانی استاد فرشچیان برای تهیه و ثبت و انتشار «تاریخ شفاهی هنرهای سنتی ایران» منعقد شد. این تفاهم‌نامه به‌منظور توسعه همکاری‌های علمی، آموزشی، فرهنگی، هنری و با هدف بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های موجود با موضوع تهیه، ثبت و انتشار تاریخ شفاهی هنرهای سنتی ایران، با حضور علیرضا اسماعیلی، سرپرست فرهنگستان هنر، و بهمن نامور مطلق، سرپرست دانشگاه آزاد واحد هنرهای اسلامی‌ـ‌ایرانی استاد فرشچیان، صبح سه‌شنبه ۶ خرداد ۱۳۹۹ در محل فرهنگستان هنر به امضا رسید.

◄ بهمن نامور مطلق سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی واحد هنرهای اسلامی-ایرانی استاد فرشچیان در گفت‌وگویی با خبرگزاری دانشگاه آزاد اسلامی (آنا) به تشریح اقدامات ثبت تاریخ شفاهی کرونا توسط دبیرخانه تاریخ شفاهی هنر واحد فرشچیان پرداخته است. وی گفت دبیرخانه تاریخ شفاهی هنر و رویدادها در دانشگاه آزاد اسلامی واحد هنرهای اسلامی-ایرانی استاد فرشچیان اقدامات مختلفی انجام می‌دهد و بخش‌های گوناگونی دارد که یکی از آن، «خاطره‌سازی» است. در این بخش افراد به بیمارستان می‌روند و خاطرات بیماران و کادر پزشکی می‌نویسند تا به متن، کتاب و خلق اثر هنری تبدیل شود. بخش دیگر دبیرخانه تاریخ شفاهی هنر، «خاطره‌یابی» نام دارد؛ برگزاری «وب‌یاد» در فضای مجازی سومین کاری است که در دبیرخانه تاریخ شفاهی هنر انجام می‌شود و «خاطره‌کاوی» چهارمین وظیفه‌ای است که در واحد فرشچیان دنبال می‌شود.

◄ «انعکاس» عنوان برنامه تاریخ شفاهی جماران است که از سوی فرهنگسرای امام و با مشارکت «فرهنگسرای ارسباران» و «مرکز ترویج اندیشه و آثار امام خمینی شهرداری تهران» با حضور اهالی جماران و اشخاص غیرسیاسی، همسایگان امام(ره) ضبط و در قالب فیلم نیمه کوتاه و گزارش‌های مینی‌مال در فضای مجازی منتشر می‌شود.

با توجه به اهمیت تاریخ شفاهی در محلات، این برنامه، با هدف توسعه اخلاق شهروندی و تبیین زندگی و سبک زندگی امام و نیز به منظور جمع آوری تاریخ و خاطرات بی پرده و بی حاشیه اهالی جماران از همسایگی با امام راحل با رویکرد تبیین زندگی ساده و بی آلایش حضرت امام در بین شهروندان تولید و به صورت گزارش رسانه‌ای در فضای مجازی منتشر می‌شود. اولین محصول تولیدی این برنامه به مناسبت رحلت امام خمینی منتشر و در ماه‌های آینده تا ایام دهه فجر ادامه خواهد داشت.

◄ سید کمیل موسوی رئیس اداره تبلیغات اسلامی شهرستان ورامین گفت که برگزاری مراسمات گرامیداشت شهدای ۱۵خرداد در روزها، ماه‌ها و سال‌های بعد از آن باعث شد این یاد همیشه زنده نگه داشته شود، اما آن چیزی که یکی از برنامه‌های مهم اداره تبلیغات اسلامی ورامین است و برای آن کار برنامه‌ریزی می‌کنیم جمع آوری تاریخ شفاهی دیار ۱۵خرداد است. وی اظهار داشته: ما عزیزان، سروران و بزرگواران زیادی داریم که قیام ۱۵خرداد سال ۴۲ را از نزدیک شاهد بودند و در آن ایام خودشان در صف مبارزان حضور داشتند. باید خاطرات شفاهی این عزیزان را جمع آوری کنیم تا خدایی نکرده سال‌های بعد اگر از دست شان دادیم این میراث را با خودشان نبرند.

◄ طبق اعلام روابط عمومی شبکه افق سیما، در دوران جنگ تحمیلی، علاوه بر نیرو‌های ارتش و سپاه، بسیج مردمی از شهر‌ها و روستا‌های مختلف ایران بود که توانست ارتش بعث را در بسیاری از جبهه‌ها زمین‌گیر کند؛ نیرویی که صدام و حامیانش آن را نادیده گرفته بودند، ولی در نهایت موجب شکست آن‌ها شد. مستند «برای تاریخ» در نخستین قسمت، به بسیج مردمی ایران در دوران دفاع مقدس و پس از آن می‌پردازد. در این مجموعه که می‌توان آن را تاریخ شفاهی انقلاب دانست، شاهد گفتگو با مسئولان وقت در دوره‌های مختلف درباره موضوع مورد بحث خواهیم بود.

◄ انتشارات خانه کتاب پنجمین دفتر از مجموعه «تاریخ شفاهی نشر معاصر ایران» را با عنوان «حقوق نشر: گفتگو با حقوق‌دانان نشر» منتشر کرد. مجموعه «تاریخ شفاهی نشر معاصر ایران» که پیش از این کتاب‌های «ویرایش»، «پخش کتاب»، «کتاب‌فروشی» و «حروفچینی» را چاپ و روانه بازار کتاب کرده است، پنجمین کتاب خود را به «حقوق نشر» اختصاص داده و درباره این مقوله نشر صحبت می‌کند. این کتاب توسط محمدهاشم اکبریانی، دبیر مجموعه تاریخ شفاهی نشر معاصر ایران تهیه و تنظیم و با پیشگفتاری از نیکنام حسینی‌پور، مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب منتشر شده است.

◄ کتاب «از فیضیه تا الرشید» تاریخ شفاهی آزاده دفاع مقدس حجت‌الاسلام محمدحسن جمشیدی در 8 فصل توسط انتشارات پیام آزادگان منتشر شد. پژوهش و نگارش این کتاب را سیدحسین ولی‌پور زرومی بر ‌عهده داشته است.

◄ گالریِ اکنون با همکاری گالری آریا و آرته باکس تاریخ شفاهی فرهنگ و هنر معاصر ایران را با «نسخه‌ها» به نمایش درآوردند. نمایشگاه «نسخه‌ها» تاریخ شفاهی فرهنگ و هنر معاصر ایران از ۲۲ هنرمند نقاش است که با اهدای ۲۲ تصویر از زیباترین آثار خود برای چاپ سیلک اسکرین در تعدادی محدود، از این پروژه ملی حمایت کردند.

◄ جمعی از نوجوانان بجنوردی با هدف ترویج فرهنگ کتابخوانی و آشنایی با تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی در گعده‌های دوستانه و خانوادگی، کتاب‌های خوب را معرفی و ترویج می‌کنند. در این اقدام فرهنگی که به همت یکی از مؤسسات مرتبط با نشر در استان خراسان شمالی سر و سامان داده شده است، نوجوانان دغدغه‌مند در فضایی دوستانه کتاب‌های تاریخ انقلاب اسلامی را تورق کرده و با نقش نوجوانان در شکل‌گیری نهضت اسلامی بیشتر آشنا می‌شوند.

◄ به مناسبت روز فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه‌ای، «طرح تاریخ شفاهی و بازوبند پهلوانی جهان پهلوان تختی‎» رونمایی شد. بخش تاریخ شفاهی گنجینه رضوی با توجه به اهمیت تاریخی، سیاسی و اجتماعی ورزش زورخانه‌ای و ترس از بین رفتن اطلاعات معمرین و پیش‌کسوتان، انجام پروژه تاریخ شفاهی ورزش‌های پهلوانی و زورخانه‌ای را از اواخر سال ۱۳۹۴ در دستور کار قرار داد. این طرح تا پایان سال ۱۳۹۵ ادامه داشت و در این مدت ۱۴۸ ساعت مصاحبه با ۵۴ نفر در ۱۲۰ جلسه مصاحبه مرتبط با این موضوع انجام شد.

◄ شهرزاد کُردبچه، دبیر شورای سیاست‌گذاری تاریخ شفاهی ورزش ایران در خصوص هفدهمین نشست شورای سیاست گذاری تاریخ شفاهی گفت:  این نشست به ریاست دکتر صالحی امیری رئیس کمیته ملی المپیک و رئیس شورای سیاست گذاری، با هدف بررسی روند طرح های در دست اقدام تاریخ شفاهی ورزش ایران و با حضور اعضای شورای سیاست گذاری و همچنین  با دعوت از مجریان طرح های در حال اجرا، برگزار شد.

◄ سعید پرسا مدیر بافت تاریخی شهرداری سمنان با اشاره به لزوم تدوین تاریخ شفاهی سمنان، تاکید کرد: از فعالیت‌های مهم این مرکز، تدوین مجموعه تاریخ شفاهی شهر سمنان و شروع پروژه هویت‌بخشی به محله‌های بافت تاریخی این شهر است.

◄ سید محمد طباطبایی در ادامه طرح «ساعت سعد؛ دیدار با پیشکسوتان هنر»  به دیدار عبدالوهاب شهیدی؛ نوازنده و خواننده پیشکسوت موسیقی رفت. وی با ارائه توضیحی درباره طرح تاریخ شفاهی هنر که توسط مؤسسه هنرمندان پیشکسوت و صندوق اعتباری هنر انجام خواهد شد گفت: امیدواریم با همکاری استاد عبدالوهاب شهیدی و خانواده محترمشان یک جلد از مجموعه کتاب خاطرات هنرمندان در طرح تاریخ شفاهی هنر به خاطرات ایشان اختصاص یابد.

◄ غلامرضا خارکوهی، نویسنده کتاب «تاریخ شفاهی جهاد سازندگی» در خصوص کتاب جدیدش گفت: اخیراً کتاب «تاریخ شفاهی جهاد سازندگی» را پس از تدوین، بازبینی کردم و اکنون آماده انتشار است. پس از انجام بازبینی کتاب تحویل ناشر شده و طی چند ماه آینده توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر خواهد شد.

◄ مستند «زیلوبافان کاشان» با پژوهش، کارگردانی و تهیه کنندگی فرانه معدنی، به ثبت بخشی از تاریخ شفاهی هنر بومی کاشان پرداخته است. این مستند پنج شنبه ۲۹ خرداد ساعت ۲۰ از شبکه مستند پخش شد.

◄ محمد پُرحِلم معاون فرهنگی حوزه هنری گیلان، ادبیات پایداری را بن مایه آثار منتشر شده این نهاد در قالب تاریخ شفاهی عنوان  کرد و گفت: تاکنون ۵۴ اثر در زمینه تاریخ شفاهی از سوی این نهاد منتشر شده است. وی خاطرنشان کرد: حوزه هنری گیلان کارگاه تاریخ شفاهی برگزار می‌کند که آخرین مهلت ثبت نام بیستم تیر است.

◄ تاریخچه سینما در شهرستان تربت‌حیدریه دیدگاه‌ها و نقطه نظرات شفاهی بسیار دارد و در این خصوص دست نوشته‌ها و آثار مکتوب ناچیز و حتی فاقد هرگونه جامعیت موجود است. بر این اساس خبرگزاری جمهوری اسلامی در یک بولتن فرهنگی، به کندوکاوی در تاریخ شفاهی سینمای این شهرستان خراسان رضوی پرداخته است..

◄ کمال جهانبخشی مسئول نشر آثار و ارزش‌های مشارکت روحانیت در کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به نقش روحانیت در دوران دفاع مقدس، اظهار داشت: برای ثبت و ضبط این نقش و انتقال آن به آیندگان، تدوین تاریخ شفاهی روحانیون رزمنده استان در دستورکار قرار گرفته است.