خبرهای ماه؛ اردیبهشت 1399

تاریخ شفاهی؛ رهیافتی تکمیلی در مطالعات تاریخ‌پژوهانه

تنظیم: سایت تاریخ شفاهی ایران

05 خرداد 1399

«خبرهای ماه» عنوان سلسله گزارشی در سایت تاریخ شفاهی است. این گزارش‌ها نگاهی دارند به خبرهای مرتبط با موضوع سایت در رسانه‌های مکتوب و مجازی. در ادامه خبرهایی از اردیبهشت 1399 را می‌خوانید.

◄ مسئول واحد فرهنگ و مطالعات پایداری حوزه هنری قم از آماده‌سازی و انتشار ۷ کتاب تاریخ شفاهی انقلاب و دفاع مقدس در قم خبر داد. رضا یزدانی با اشاره به هدف شکل‌گیری دفتر فرهنگ و مطالعات پایداری حوزه هنری استان اظهار کرده است که شهر قم به عنوان پایگاه فقاهت و حوزه علمیه نقش بسزایی در شکل‌گیری انقلاب اسلامی داشته، بنابراین پرداختن به تاریخ انقلاب اسلامی بدون توجه به تاریخ قم، کاری ابتر است.

◄ استاندار گیلان، ارسلان زارع هم در سوم اردیبهشت در جلسه مشترک شورای هماهنگی حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و شورای ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت با اشاره به اینکه دوران دفاع مقدس نماد تدبیر، مقاومت و حکمت است، اظهار کرده که نباید نسبت به جمع آوری تاریخ شفاهی دوران دفاع مقدس غفلت شود.

◄ امید پارسایی‌فر رئیس حوزه هنری انقلاب اسلامی استان بوشهر در دیدار با اعضای شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی استان بوشهر اظهار داشته که کشف استعدادهای جوان در حوزه فرهنگ و هنر انقلاب اسلامی، تربیت این استعدادها و ایجاد ظرفیت آموزش برای آنها و تولید آثار هنرمندان مطابق با سند راهبردی حوزه هنری کشور سه مأموریت مهم این سازمان است. وی تأکید کرده فعالیت بر روی تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در حوزه هنری به صورت جدی پیگیری می‌شود که کتاب و فیلم‌های آن به زودی منتشر خواهد شد.

◄ مسئول امور موزه حمام رهنان از تدوین کتاب «تاریخ شفاهی هیأت‌های مذهبی اصفهان» خبر داد و گفته: در این پروژه علاوه بر تاریخ شفاهی هیأت‌ها، تاریخ بزرگان، خیرین، شهدای محلات و تاریخچۀ محلۀ آنان را نیز از بُعد تاریخ‌نگاری محلی گردآوری کرده‌ایم.

◄ دهم اردیبهشت در تقویم به عنوان روز ملی خلیج فارس ثبت شده است و به همین مناسبت پایگاه خبری سپاس گفت‌وگویی در قالب میزگرد با سه چهره تاریخی و سیاسی استان بوشهر درباره اهمیت و تاثیرگذاری خلیج فارس برگزار کرده است. در این گفت‌وگو، حسن الهیاری استاد دانشگاه خلیج فارس بوشهر با تأکید بر تغییر متدولوژیک در شناخت هویت جهانی خلیج فارس، افزوده که یکی از بهترین کارها تدوین تاریخ خلیج فارس مبتنی بر متد و روش تاریخ شفاهی است.

◄ پایگاه اطلاع رسانی بنیاد شهید و امور ایثارگران لرستان خبر داده که برنامه تاریخ شفاهی مصاحبه با والدین معظم شهدا با عنوان «سند افتخار» کاری مشترک از بنیاد شهید و امور ایثارگران استان و صداوسیمای مرکز افلاک که در زمینه ثبت و ضبط خاطرات والدین شهدا تهیه ‌شده، روزهای زوج قبل از اذان مغرب پخش می‌شود.

◄ سرهنگ امیرعباس آسمند مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اهمیت تدوین تاریخ شفاهی رزمندگان دوران دفاع مقدس، گفته: در تدوین تاریخ شفاهی باید به سراغ ایثارگران و پیشکسوتانی برویم که ناشناخته مانده‌اند. آسمند همچنین خواستار توزیع و انتشار گسترده کتاب‌های صوتی تولید شده توسط اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس کهگیلویه و بویراحمد در فضای مجازی، صدا و سیما و غیره شد.

◄ سید ابوالفضل رضوی، دانشیار تاریخ دانشگاه خوارزمی در یادداشتی با عنوان «کرونا، فهم اکنون و کارآمدی تاریخ شفاهی» نوشته پژوهشگرانی خبره، پرکار و جسور در حوزه تاریخ شفاهی پا به عرصه نهاده‌اند و گرچه برخی از این افراد دانش‌آموخته تاریخ نیستند، اما همان اندک خِبرگان و تاریخ‌آموختگانی که در پرتو علاقه شخصی و اِشراف به ضرورت روشمندی، در این حوزه رشد کرده‌اند، جایگاه تاریخ شفاهی را تثبیت کرده و ضرورت آن را به‌عنوان رهیافتی تکمیلی در مطالعات تاریخ‌پژوهانه به اثبات رسانیده‌اند.

◄ مدیرکل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان زنجان با اشاره به اینکه پژوهش‌های بسیاری توسط این اداره‌کل با موضوع دفاع مقدس در تحقیق، شناسایی، جمع‌آوری و تدوین آثار مختلف و گسترش فرهنگ و تاریخ دفاع مقدس بر اساس رشادت‌های رزمندگان انجام شده است، اضافه کرد: در همین راستا اسناد مربوط به وصیت‌نامه شهدا، عکس، دست‌نوشته و ... گردآوری شده است. وی با اشاره به گردآوری خاطرات بازنشسته سپاه خلیل ابوبصیر، گفته: پیش از این 7 عنوان کتاب تاریخ شفاهی فرماندهان و رزمندگان استان زنجان به چاپ رسیده است.

◄ مدیر ادبیات اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان سمنان در گفت‌وگو با خبرگزاری جمهوری اسلامی بیان کرده ۳۶ کتاب صوتی و مکتوب در زمینه‌های مختلف مانند خاطره، داستان، شعر، پژوهشی، تحلیلی و تاریخ شفاهی از سوی این اداره کل در سال ۹۸ چاپ و منتشر شد.

◄ تسنیم خبر داده شانزدهمین نشست شورای سیاست‌گذاری تاریخ شفاهی ورزش ایران با ریاست سیدرضا صالحی ‌امیری رئیس کمیته ملی المپیک و با حضور اعضای شورا در محل کمیته ملی المپیک برگزار شد.

◄ به تازگی کتاب «آپاراتچی» توسط انتشارات راه‌یار و با تحقیق و تدوین روح‌الله رشیدی با محوریت زندگی و فعالیت‌های جلیل طائفی، از فعالان فرهنگی اول انقلاب در قالب تاریخ شفاهی منتشر شده است. اهمیت ثبت و ضبط فعالیت‌های فرهنگی اول انقلاب و چند کتابی که روح‌الله رشیدی با همین موضوع تدوین کرده، انگیزه‌ای شده تا قدس آنلاین با او گفت‌وگویی ترتیب دهد و صحبت‌هایش را در خصوص میزان اهمیت این خاطرات و وضعیت آثار تاریخ شفاهی بشنویم.

◄ جلسه تاریخ شفاهی مرکز فرهنگی و موزه دفاع مقدس استان همدان با حضور سردار «مهدی ظفری» مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان در بیستم اردیبهشت برگزار شد. سردار ظفری در این جلسه اظهار داشت: شهید همدانی، شهید شمسی‌پور، سردار حمید حسام و قاسم آرتیمانی از جمله افرادی هستند که در ایجاد این مرکز فرهنگی و موزه دفاع مقدس نقش به‌سزایی داشته‌اند.

◄ مدیر کل اسناد و کتابخانه ملی استان یزد بیان کرد: این سازمان سه وظیفه اصلی اسناد، کتابخانه و تاریخ شفاهی را بر عهده دارد که در هر کدام از بخش‌ها وظایف خود را به صورت ملی و استانی پیگیری می‌کند. پاک‌طینت همچنین با اشاره به اهمیت ثبت تاریخ شفاهی در جامعه گفت: خوشبختانه تاکنون از ۲۹۶ نفر در استان یزد برای درج تاریخ شفاهی مصاحبه گرفته شده است.

◄ شهرداری منطقه چهار اصفهان از سال گذشته، به جای برگزاری رویدادهای کلیشه‌ای ترجیح داده پروژه تاریخ شفاهی محلات این منطقه را دنبال کند و حاصل آن را در قالب نوشته و تصویر و فیلم در اختیار همگان قرار بدهد؛ تلاشی ستودنی که در صورت تسری به تمام مناطق شهری، منجر به شناخت شهروندان نسبت به محیط پیرامونشان می‌شود و اطلاعات لازم را برای مشارکت احتمالی در رویدادهای مهمی چون تدوین برنامه جامع شهری در اختیار آنان قرار می‌دهد.

◄ نخستین نشست کمیته «آموزش، پژوهش، اسناد و مدارک دفاع مقدس» کهگیلویه و بویراحمد در سال ۱۳۹۹ در 22 اردیبهشت‌ با دستور کار برنامه‌های پیشنهادی چهلمین سالروز دفاع مقدس و ارائه گزارش‌کار مجری طرح دانشنامه استانی دفاع مقدس در سالن جلسات دانشگاه یاسوج برگزار شد. سرهنگ «امیرعباس آسمند» مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس کهگیلویه و بویراحمد در این نشست با اشاره به اهمیت تدوین تاریخ شفاهی دفاع مقدس، اظهار داشت: این برنامه به منظور تشریح نقش رزمندگان استان در دوران دفاع مقدس از سال‌های گذشته شروع شده است.

◄ مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس کهگیلویه و بویراحمد گفت: با توجه به اینکه امسال مقارن با چهلمین سالروز دفاع مقدس است تصمیم گرفته شد که به مناسبت ۴۰ سالگی دفاع مقدس، تاریخ شفاهی ۴۰ رزمنده دوران دفاع مقدس استان به میزان ۵۰۰ ساعت مصاحبه اجرایی شود. «امیرعباس آسمند» با اشاره به اهمیت تدوین تاریخ شفاهی دفاع مقدس، افزود: این برنامه به منظور تشریح نقش رزمندگان استان در دوران دفاع مقدس از سال‌های گذشته شروع شده است.

◄ رئیس باغ‌موزه قصر از تولید مجموعه تاریخ شفاهی «رمضان در قصر» خبر داده است. به گزارش ایسنا به نقل از روابط عمومی باغ‌موزه قصر، حجت‌اله فرهنگی با اعلام این خبر افزوده که این مستند با حضور زندانیان سیاسی پیش از انقلاب محبوس در زندان قصر در محل موزه زندان سیاسی این مجموعه در حال تصویربرداری است.

◄ خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به بهانه انتشار کتاب «پهلونشین» با نویسنده کتاب، فاطمه دولتی گفت‌وگویی انجام داده است. وی در این گفت‌وگو بیان کرده که تاریخ شفاهی، تکمیل‌کننده تاریخ مکتوب است و می‌تواند زوایایی از تاریخ وقایع و افراد را مشخص کند که تا امروز پنهان مانده است.

◄ علی حیدری عضو و نائب رئیس هیأت مدیره سازمان تأمین اجتماعی، در یادداشتی که ایلنا منتشر کرده ضرورت مستندسازی تاریخ شفاهی تأمین اجتماعی و جمع‌آوری اسناد را تشریح کرده است.  

◄ دکتر محمد مهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در نامه‌ای به نامور مطلق سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی واحد هنرهای اسلامی – ایرانی استاد فرشچیان خاطرنشان کرد: براساس شیوه‌نامه اجرایی این واحد درباره پژوهشی در آرا، آثار و تجربیات هنرمندان و هنرهای اسلامی - ایرانی و مستندسازی و تجلیل از آثار هنری و با توجه به اهمیت و ضرورت ثبت و تدوین تاریخ شفاهی در محورهای هنرهای اسلامی - ایرانی، هنرهای مردمی، وقایع‌نگاری و خاطره‌نگاری اقدام شود.

◄ سردار عباس یوسفی، مدیرکل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خوزستان با بیان این‌که طرح ثبت تاریخ شفاهی روحانیت در استان آغاز شده است، عنوان داشت: فعالیت‌هایی از قبیل حمایت از تدوین و ثبت تاریخ شفاهی روحانیت استان در دفاع مقدس، حمایت از برگزاری یادواره شهدای روحانی استان در دفاع مقدس، پیگیری و تبیین و تدوین نقش عقیدتی سیاسی نیرو‌های مسلح استان در دفاع مقدس، از سوی شعبه روحانیت بنیاد انجام می‌شود.

◄ معصومه ابتکار در جلسه رونمایی از سند ارتقاء وضعیت زنان و خانواده در ارومیه بیان کرده توانمندسازی زنان روستایی در موضوعات صندوق‌های خرد روستایی، ثبت تاریخ شفاهی زنان ایثارگر، ارتقای تاب‌آوری اجتماعی و پرداخت تسهیلات اشتغال برای زنان سرپرست خانوار و ارائه آموزش‌های مهارتی برای این زنان در آذربایجان غربی باید مورد توجه قرار گیرد.