خبرهای ماه؛ اسفند 1398

کتاب‌‌های تاریخ شفاهی؛ راه انتقال تجربه

به کوشش: سایت تاریخ شفاهی

26 اسفند 1398

به گزارش سایت تاریخ شفاهی ایران، «خبرهای ماه» عنوان سلسله گزارشی در این سایت است. این گزارش‌ها نگاهی دارند به خبرهای مرتبط با موضوع سایت در رسانه‌های مکتوب و مجازی. در ادامه خبرهایی از اسفند 1398 را می‌خوانید.

◄ اسفندماه امسال با خبر ورود بیماری کرونا (کووید19) به ایران شروع شد. محسن کاظمی، نویسنده و پژوهشگر تاریخ شفاهی در یادداشتی در خبرگزاری تسنیم نوشته که این مسئله فرصتی است برای پژوهشگران و تلاش‌گران عرصه تاریخ شفاهی ایران که هست و نیست این بیماری را واکاویده و ابعاد گوناگون آن را مورد بررسی‌های میدانی قرار دهند و برای تاریخ به یادگار بگذارند. وی چنین برآیندی را نشان‌دهنده ویژگی محاضر بودن تاریخ شفاهی دانسته است.

◄ بیماری کرونا در همین ماه قربانیان فراوانی داشته که یکی از آن‌ها سید هادی خسروشاهی از علما و محققین معاصر بود که در هشتم اسفند فوت کرد. علی ططری در پاسداشتی مکتوب در خبرآنلاین که برای شخصیت فرهنگی و آثار قلمی وی نگاشته او را مرد اعتدال در خاطره‌نگاری و تاریخ‌نگاری شفاهی ایران دانسته و بیان کرده آثار استاد خسروشاهی در حوزه تاریخ شفاهی با استانداردهای روز آن همسو و همخوان است.

◄ سایت فرارو هم روایتی از این بیماری منتشر کرده؛ روایتی که شاید در آن حجم نگرانی‌های مبتلایان و خانواده آنان به همان اندازه‌ای که هست به چشم نیاید، اما می‌تواند تاریخ شفاهی مبارزه‌ای باشد که در متن زندگی این روز‌های ما با یک موجود زنده چموش و موذی در جریان است. روایتی که سرخط آن این است: کرونا را جدی بگیرید، اما نگذارید ترس از آن شما را فلج کند.

◄ سایت مشرق گفت‌وگویی با مهدی کاموس درباره تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس ترتیب داده و وی بیان کرده در حوزه دفاع مقدس بیشتر «تاریخ شفاهی نخبگان» مد نظرش بوده تا مردم عادی. به اعتقاد کاموسی آنچه تاکنون با عنوان تاریخ شفاهی تولید شده است بیشتر منابع شفاهی‌اند تا تاریخ شفاهی.

◄ مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس کتاب «ری تا شام» را به کوشش «علی مژدهی» در ۵۳۶ صفحه به چاپ رسانده است. این اثر تاریخ شفاهی دفاع مقدس روایت سردار احمد غلامی جانشین تیپ ۱۰ سیدالشهدا (ع) و فرمانده تیپ ۱۱۰ خاتم‌الانبیا (ص) در دوران دفاع مقدس است.

◄ دهم اسفندماه، مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس مازندران بیان کرده که احیای نهضت جمع آوری خاطرات رزمندگان نیازمند عزم استانی است. سردار ملکی با اعلام اینکه به منظور تکمیل و تدوین نهضت تاریخ شفاهی دوران دفاع مقدس، خاطرات ۹۰هزار رزمنده استان مازندران جمع آوری می شود، برلزوم عزم همگانی جهت احیای این مهم تأکید کرده است.

◄ احمد نیک‌طلب مشهور به یاور همدانی از شاعران نام‌آشنای معاصر هم پس از تحمل یک دوره بیماری قلبی در 13 اسفند درگذشت. او صدایی رسا از شعر فارسی و منبعی مهم از تاریخ شفاهی ادبیات در چند دهه گذشته بود، اما بی‌آنکه از این جهت مورد توجه اهل فن برای ثبت خاطراتش قرار گیرد، خاموش شد.

◄ الهام حاتمی کارگردان برنامه «چهل تیکه» که از شبکه نسیم پخش می‌شود با خبرگزاری فارس گفت‌وگویی انجام داده و بیان کرده هر قسمت از برنامه «چهل تیکه» یک تاریخ شفاهی است و تا جایی که ممکن است درباره زندگی شخصی مهمانان تحقیق شده است. در این امر یک تیم پژوهش در جریان تولید قرار داشته است.

◄ روزنامه قدس به بهانه چاپ جدیدترین کتاب محمدهاشم اکبریانی، نویسنده، روزنامه‌نگار و  محقق حوزه تاریخ‌شفاهی ادبیات و نشر گفت‌وگویی با وی ترتیب داده است.  وی در این مصاحبه گفته تاریخ شفاهی نگاه چالشی به مباحث ندارد بلکه باید از زبان یک فرد درباره موضوع یا برهه‌ای گزارش بدهد‎.‌‌

◄ رسول حسنی هم در یادداشتی در خبرگزاری دفاع مقدس نوشته  مدتی است که مستندهای تاریخ شفاهی انقلاب و پرتره‌هایی در خصوص چهره‌های انقلاب باب شده و طرفداران بسیاری نیز دارند، همین فرصت فضایی برای مخالفان انقلاب اسلامی ایجاد کرده تا برداشت‌های مغرضانه خود را به خورد مخاطب بدهند؛ لذا نباید اجازه دهیم «فرزندان انقلاب» را دیگران روایت کنند.

◄ حسین قرایی نویسنده کتاب  «در جست و جوی مهتاب» در گفت‌وگویی با خبرگزاری میزان درباره دلیل نگارش اثر گفته که این کتاب را به سبک خاطره و تاریخ شفاهی نوشته‌ است، زیرا هدفش معرفی حمید حسام بوده و معتقد بوده بهترین کسی که می‌تواند حسام را معرفی کند خودش است.

◄ مؤسسه فرهنگی هنری قدر ولایت کتاب «مأموریت پنهان» شامل 124 خاطره کوتاه و بلند از مبارزات گسترده شهدای دفاع مقدس در دوران پهلوی را روانه بازار نشر کرده است. این کتاب  از جمله منابع تاریخ شفاهی است که خاطرات کوتاه و بلند از مبارزات شهدایی چون محمد بروجردی، ناصر کاظمی، عبدالحسین برونسی، محمدابراهیم همت، محمد نظرنژاد، موسی نامجو، عبدالله میثمی، حسین علم‌الهدی و ... را به تصویر می‌کشد.