خبرهای ماه؛ خرداد 1398

کاربرد و کارکرد تاریخ شفاهی

به‌کوشش: محمدعلی فاطمی

05 تیر 1398

به گزارش سایت تاریخ شفاهی ایران، «خبرهای ماه» عنوان سلسله گزارشی در این سایت است. این گزارش‌ها نگاهی دارند به خبرهای مرتبط با موضوع سایت در رسانه‌های مکتوب و مجازی. در ادامه خبرهایی از خرداد 1398 را می‌خوانید.

*همزمان با سالگرد رحلت امام خمینی^(ره) و انتخاب آیت‌الله خامنه‌ای به رهبری انقلاب اسلامی، ویژه‌نامه «تاریخ‌شفاهی انتخاب رهبری» با هدف شرح جزئیات اجلاسیه خبرگان رهبری در چهاردهم خرداد 1368 از سوی پایگاه (سایت) مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شد. بخش عمده این ویژه‌نامه با استفاده از خاطرات نمایندگان وقت مجلس خبرگان رهبری تهیه و تدوین شده است. 22 خرداد نیز خبر داده شد که دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب اسلامی، کتاب «روایت رهبری» را منتشر کرد. این کتاب در سه فصل و ۶۲۰ صفحه، روایت جامع و دست اولی است از «رسمیت و قانونیت یافتن رهبری حضرت امام خمینی رحمه‌الله با مصوبه مجلس خبرگان قانون اساسی»، «تعیین آیت‌الله منتظری به رهبری آینده توسط مجلس خبرگان رهبری و سپس عزل وی» و در نهایت «تعیین حضرت آیت‌الله خامنه‌ای توسط مجلس خبرگان به رهبری انقلاب اسلامی». از ویژگی‌های «روایت رهبری» می‌توان به استفاده از برخی خاطرات منتشرنشده سیاسی و مهم حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به تناسب موضوعات مطرح شده در کتاب اشاره کرد. این کتاب توسط سیدیاسر جبرائیلی تألیف شده و انتشارات انقلاب اسلامی آن را چاپ کرده است.

* روح‌انگیز جهان‌افروز، مسئول مشارکت بانوان اداره ‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس لرستان گفت: «پس از انجام مصاحبه‌های تاریخ شفاهی و جمع‌آوری اسناد و خاطرات مادران و همسران و دختران شهدا و بانوان جانباز و ایثارگر ۵۷ مورد ثبت تاریخ شفاهی داشتیم.»

*روابط عمومی آکادمی ملی المپیک و پارالمپیک خبر داد که پس از عملیاتی شدن پروژه تاریخ شفاهی ورزش ایران با موضوع تاریخ شفاهی کشتی ایران که در مرتبه اول با انجام مصاحبه با علی‌اکبر حیدری، پیشکسوت کشتی ایران و دارنده مدال المپیک ۱۹۶۴ توکیو انجام گرفت، 12 خرداد، دومین گام از این پروژه با مصاحبه حسین سبطی، مدیر اجرایی پروژه با ابراهیم جوادی، کشتی‌گیر آزادکار و دارنده مدال برنز المپیک 1972 مونیخ انجام شد. طرح‌های اجرایی تصویب شده در شورای سیاست‌گذاری تاریخ شفاهی ورزش را تاریخ شفاهی فوتبال ایران، تاریخ شفاهی تحولات ورزش زنان ایران، تاریخ شفاهی کشتی ایران و تاریخ شفاهی مطبوعات ورزشی ایران تشکیل می‌دهند که با مدیریت و نظارت کمیته ملی المپیک در حال انجام است.

*بیستم خرداد با انجام مصاحبه با حشمت‌الله مهاجرانی، پروژه تاریخ شفاهی فوتبال ایران اجرایی شد. مصاحبه با او که پیشکسوت فوتبال و سرمربی پیشین تیم ملی فوتبال ایران است، در محل دپارتمان تاریخ شفاهی ورزش در آکادمی ملی المپیک و توسط دکتر حبیب‌الله اسماعیلی، مجری و مدیر اجرایی تاریخ شفاهی فوتبال ایران انجام شد. تاریخ شفاهی ورزش زنان از دیگر طرح‌های پروژه تاریخ شفاهی ورزش است که هم‌اکنون با مدیریت اجرایی دکتر غلامرضا عزیزی در مرحله پیش‌تحقیق است و به زودی به مرحله اجرا خواهد رسید.

*رئیس دانشگاه هنرهای اسلامی - ایرانی استاد فرشچیان گفت: «تاریخ شفاهی هنرهای سنتی با همکاری فرهنگستان هنر تدوین و منتشر می‌شود.» بهمن نامور مطلق 23 خرداد در نخستین هم‌اندیشی آموزش عالی هنرهای سنتی افزود: «در راستای تدوین تاریخ شفاهی هنرهای سنتی از اساتید و صاحبنظران این حوزه مصاحبه گرفته می‌شود و در حال حاضر تحقیقات در خصوص رشته سفالگری آغاز شده است.»

*روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی قزوین، 26 خرداد خبر داد که «کارگاه کارکرد تاریخ شفاهی در تجاری‌سازی محصولات ورزشی» ویژه‌ دانشجویان رشته‌ تربیت بدنی این دانشگاه برگزار شد. در این کارگاه که به میزبانی دانشکده مدیریت و حسابداری برگزار شد، دکتر فریبا محمدیان کارکرد تاریخ شفاهی را بالا دانست وگفت: «برگزاری چنین کارگاه‌هایی مسیر راه را به دانشجویان رشته‌ تربیت بدنی نشان می‌دهد و آنها می‌توانند با بهره‌گیری از تجربیات اهالی ورزش به ارتقای این رشته کمک کنند.» دکتر زهرا نوبخت رمضانی نیز گفت: «نیاز به برگزاری چنین کارگاه‌های علمی برای دانشجویان تربیت بدنی کاملا ملموس است و امیدواریم در آینده نیز ادامه یابد.»

*سومین نشست تاریخ شفاهی ترور 28 خرداد با حضور دکتر جواد منصوری، اولین فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، سردار یوسف فروتن، اولین سخن‌گوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و سیدمحمدجواد هاشمی‌نژاد، دبیرکل بنیاد هابیلیان (خانواده شهدای ترور کشور)، با موضوع شورش مسلحانه منافقین در ۳۰ خرداد 1360 برگزار شد. در این نشست، دبیرکل بنیاد هابیلیان تعداد افرادی که توسط منافقین در کشور به شهادت رسیدند، 12 هزار نفر و تعداد شهدای ترور را هم 17 هزار نفر اعلام کرد. منصوری و فروتن هم با توجه به موضوع نشست، خاطرات و تحلیل‌هایی بیان کردند.

*کتاب «خانم مربی: خاطرات شفاهی سعیده صدیق‌زاده» با موضوع سبک تربیتی دهه نخست انقلاب، 28 خرداد با حضور مربیان پرورشی و پژوهشگران به همت دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی در مشهد رونمایی شد. این کتاب از مجموعه کتاب‌های تاریخ شفاهی مدارس انقلاب است که در آن خاطرات سعیده صدیق‌زاده، مربی پرورشی مدارس شهر مشهد از جمله دبستان حضرت زینب^(س)، هنرستان ‌رازی، هنرستان ‌مطهری، دبیرستان پروین اعتصامی و دبیرستان ارض اقدس آمده است. تحقیق و تدوین کتاب با مرضیه ذاکری بوده و به سفارش موسسه فرهنگی هنری مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی توسط انتشارات راه‌یار در سال ‌‫۱۳۹۸ منتشر شده است. همین موسسه و ناشر کتاب «برخیزید: خاطرات شفاهی سیدحمید شاهنگیان» را در کتابی از مجموعه تاریخ شفاهی سرودها و ترانه‌های انقلاب عرضه کرده‌اند. مصاحبه‌گران کتاب محمدجواد کربلایی و مرتضی قاضی و تدوین‌کننده آن روح‌الله رشیدی هستند.

*حسین فروتن‌نژاد، مسئول پژوهش و آموزش سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس گفت که این سازمان، تدوین کتاب‌های تاریخ شفاهی دفاع مقدس را با هدف بهره‌برداری محققان و پژوهشگران آغاز کرده است. وی افزود: «از سازمان‌های لشکری و کشوری و ادارات کل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس درخواست می‌کنیم تا لیست کتاب‌هایی که با موضوع دفاع مقدس به چاپ رسانده‌اند را در قالب چکیده به همراه شناسنامه به سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس ارسال کنند.»

*نشست یک روزه «هم‌اندیشی تخصصی تاریخ شفاهی: نگرش و رویکردهای نوین در مصاحبه و تدوین متون پایداری» 28 خرداد با حضور محمد قاسمی پور، مدیر واحد فرهنگ و مطالعات پایداری امور استان‌ها و مجلس حوزه هنری در محل حوزه هنری استان آذربایجان شرقی در تبریز برگزار شد. این نشست با مشارکت اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس استان برگزار شد. قاسمی‌پور روز بعد در چهاردهمین آیین شب خاطره در تبریز که با رونمایی از کتاب «سرای انقلاب» همراه بود، گفت: «شب خاطره، رویدادی ارزشمند است که توسط حوزه هنری آذربایجان شرقی به صورت مستمر و ماهانه برگزار می‌شود. هدف از برگزاری چنین برنامه‌هایی، آشنایی نسل جوان با خاطرات هشت سال دفاع مقدس و ترغیب این نسل به مطالعه ادبیات پایداری است. کتاب «سرای انقلاب» نوشته معصومه جعفرزاده، توسط یک نویسنده نسل سومی در خصوص وقایع بازار تبریز در دوران انقلاب اسلامی به مدت سه سال نوشته شده است.»

*دوازدهمین نشست شورای سیاست‌گذاری تاریخ شفاهی ورزش ایران با حضور سیدرضا صالحی امیری، رئیس کمیته ملی المپیک و اعضای این شورا، 28 خرداد در محل کمیته ملی المپیک برگزار شد. در این جلسه سه طرح تاریخ شفاهی کمیته ملی المپیک (ساختار و عملکرد)، تاریخ شفاهی تحولات ورزش ایران (وزارت ورزش و جوانان از ابتدا تاکنون) و تاریخ شفاهی پارالمپیک مورد بحث قرار گرفت.

*نشست رونمایی از کتاب «دوران دانشکده: تاریخ شفاهی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران» ۲۹ خرداد در تالار استاد درودیان دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد. این کتاب توسط انتشارات اطلاعات منتشر شده است. محمدحسن دانایی که گردآوری و تدوین کتاب را به عهده داشته، در این نشست گفت: «کتاب از ۲۳ مصاحبه با ۲۳ نفر از استادان، مدیران و دانشجویان دانشکده در پنجاه سال نخست تأسیس آن تشکیل شده است.»

نشانی‌های مرتبط:

سیصدودومین شب خاطره

جلسه دوم نقد و بررسی کتاب «سه نگاه به مسئله‌های موجود در سه ساحت «فرهنگ»، «روایت» و «پژوهش» جنگ/ دفاع مقدس»

طرح‌ها و برنامه‌های تاریخ شفاهی در آستان قدس رضوی

انتشار چهارصدمین شماره هفته‌نامه تاریخ شفاهی

تغییر زمان مراحل برگزاری دوازدهمین همایش تاریخ شفاهی ایران

نخستین جلسه کارگاه بازخوانی مطالعات تاریخ شفاهی معماری بنا‌های تاریخی اصفهان