خبرهای ماه؛ اسفند 1397

منابعی که در قالب تاریخ شفاهی ایجاد می‌شوند

مریم اسدی جعفری

21 فروردین 1398

به گزارش سایت تاریخ شفاهی ایران، «خبرهای ماه» عنوان سلسله گزارشی در این سایت است. این گزارش‌ها نگاهی دارند به خبرهای مرتبط با موضوع سایت در رسانه‌های مکتوب و مجازی. در ادامه خبرهایی از اسفند 1397 را می‌خوانید. در آخرین ماه سال، تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، تاریخ شفاهی زنان، تاریخ شفاهی تئاتر، تاریخ شفاهی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، بررسی وضعیت تاریخ شفاهی با ارائه آماری از منابع موجود و آثار منتشر شده، محورهای موضوعی خبرهای مربوط به تاریخ شفاهی بودند.

*چاپ نخست خاطرات خودگفته رهبر معظم انقلاب که به ‌تازگی به ‌زبان عربی منتشر شده، تنها در سه روز به اتمام رسید. قرار است بنا به درخواست عراقی‌ها، توزیع این اثر در بازار کتاب این کشور نیز آغاز شود. کتاب «خون دلی که لعل شد» حاوی خاطرات رهبر انقلاب از زندان‌ها و تبعید دوران مبارزات انقلاب اسلامی نیز از سوی انتشارات انقلاب اسلامی منتشر شده است. این کتاب ترجمه‌ فارسی کتاب «إنّ مع الصّبر نصراً» است که پیش از این به زبان عربی در بیروت منتشر شده بود.

*سیصدمین شب خاطره دفاع مقدس، سوم اسفند سال 1397 در تالار سوره حوزه هنری برگزار شد. در این برنامه «مسعود قندی»، «حسین نوری و همسرش نادیا مفتونی» و «عبدالحمید قدیریان» به بیان خاطرات خود پرداختند.

*مجمع ناشران انقلاب اسلامی هفتمین دورۀ پویش کتاب‌خوانی «کتاب‌ و زندگی» را از عید انقلاب تا عید فطر برگزار می‌کند. کتاب محوری این دوره از پویش، «قصّۀ دلبری»، روایت مرجان دُرعلی، همسر شهید محمدحسین محمدخانی از شهدای مدافع حرم است.

*امیرسرتیپ دوم سیروس نیک‌بخش، مدیر آموزش و اسناد اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان تهران گفت: «این اداره در سال 1397 موظف بود که 2 عنوان کتاب در حوزه تاریخ شفاهی به چاپ برساند که موفق به چاپ 12 عنوان کتاب تاریخ شفاهی دفاع مقدس شد.»

*غلامرضا شریعتی، استاندار خوزستان از انعقاد تفاهم‌نامه با بنیاد شهید این استان خبر داد و افزود: «اعتبار اجرای طرح مطالعاتی تاریخ شفاهی شهرستان‌های مختلف، از محل اعتبارات شهرستان در بودجه سال آینده تأمین خواهد شد.»

*موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) تاکنون بیش از 40 اثر در حوزه تاریخ شفاهی و تاریخ محلی به چاپ رسانده و همین تعداد کتاب در این زمینه، در دست چاپ دارد. ضبط خاطرات یاران امام خمینی(ره)، مبارزین و شخصیت‌های سیاسی در قالب مصاحبه‌های صوتی و تصویری به میزان 6هزار ساعت در تهران و مراکز استان‌ها از جمله فعالیت‌های موسسه در حوزه تاریخ شفاهی بوده است.

*پروژه تهیه و تدوین تاریخ شفاهی وزارت ارتباطات از مهر ماه به صورت رسمی آغاز شده و تا اردیبهشت 1398 ادامه خواهد داشت. در این پروژه، وزرا و معاونان سابق این وزارتخانه درباره تجربیات مدیریتی و تاریخ تحولات ارتباطات در ایران سخن گفته و مصاحبه با حدود 40 پیشکسوت شامل وزیران، معاونان و مدیران اسبق وزارت ارتباطات در برنامه تاریخ شفاهی قرار دارد. قرار است علاوه بر تولید چند قسمت فیلم مستند، کتاب تاریخ شفاهی وزارت ارتباطات نیز تدوین و در سال 1398 منتشر شود. نخستین بخش از فیلم مستند این مجموعه به مدت 30 دقیقه ساخته شده است که در سایت آپارات قابل تماشاست.

*«سنگرسازان بی‌سنگر؛ اسطوره‌های ماندگار» به ‌عنوان کتاب برتر تاریخ شفاهی دفاع مقدس از سوی هیئت‌ داوران دومین همایش ملی تاریخ شفاهی معرفی شد. این اثر درباره عملکرد جهادگران مهندسی رزمی جنگ جهاد سازندگی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، گردان مهندسی رزمی حضرت ولی‌عصر(عج) سمنان و گرمسار، گردان مهندسی رزمی حضرت رسول اکرم(ص) دامغان و گردان مهندسی رزمی امام حسین(ع) شاهرود در دوران دفاع مقدس است.

*«مریم برادران» در مصاحبه‌ای درباره فراز و فرودهای خاطره‌نگاری در حوزه جنگ گفته است.

*حجت‌الاسلام سعید فخرزاده و سید جواد میری در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب از منظر جامعه‌شناسی به انقلاب اسلامی سال 1357 و اهمیت تاریخ‌نگاری آن پرداختند.

*هوشنگ توکلی بازیگر سینما و تلویزیون در گفت‌وگویی به تاریخ شفاهی تئاتر پرداخت.

*حسین قرایی در مصاحبه‌ای از تجربه‌اش در حوزه تاریخ شفاهی انقلاب گفت.

*«یدالله ایزدی» از قدیمی‌ترین راویان و پژوهشگران دفاع مقدس در مصاحبه‌ای، ضمن بررسی و موشکافی وضعیت تاریخ شفاهی، به بیان تفاوت‌های این حوزه با خاطره‌نگاری پرداخت.

*«مرتضی میردار» معاون تاریخ شفاهی مرکز اسناد انقلاب اسلامی که در جلسه رهبر معظم انقلاب با گروهی از اهالی تاریخ حضور داشته، در مصاحبه‌ای نکات مورد اشاره رهبر انقلاب در آن جلسه را روایت کرد.

*دومین نشست تاریخ شفاهی تئاتر ایران، اول اسفند ماه با حضور قطب‌الدین صادقی، تاجبخش فناییان و داود فتحعلی‌بیگی در سالن کنفرانس مجموعه تئاتر شهر برگزار شد. سومین نشست «تاریخ شفاهی تئاتر پس از انقلاب» نیز با حضور اردشیر صالح‌پور، اعظم بروجردی و کیومرث مرادی در تالار مشاهیر تئاتر شهر برگزار شد.آخرین نشست از سلسله نشست‌های پژوهشی «تاریخ شفاهی تئاتر ایران پس از انقلاب اسلامی» هم با موضوع بررسی تئاتر ایران در دهه ۹۰، سوم اسفند با حضور حسین پاکدل، حسین پارسایی و علی شمس در سالن کنفرانس مجموعه تئاتر شهر برگزار شد.

*دومین کنگره بین‌المللی ۱۴۰ شهید روحانی مدافع حرم، سوم اسفند ماه با تجلیل از خانواده‌های شهدای پاکستان، افغانستان، عراق، سوریه و ایران در قم برگزار و در حاشیه این مراسم، 6 عنوان کتاب با محتوای خاطرات شهدای روحانی مدافع حرم رونمایی شد.

*محمدجواد مرادی‌نیا در همایش نقد و واکاوی آثار مرتبط با زندگینامه امام خمینی(ره) که هفتم اسفند برگزار شد گفت که بیشتر منابع موجود درباره موضوع همایش در حوزه تاریخ شفاهی ایجاد شده‌اند.

*مسئول امور بانوان بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان کرمانشاه از تدوین کتاب تاریخ شفاهی زنان دوران جنگ خبر داد و افزود: «در تلاش هستیم تا خاطراتِ زنان مرزنشین فعال در دفاع مقدس را جمع‌آوری کنیم.»

*نشست نقد و بررسی کتاب «تاریخ شفاهی؛ مباحث نظری، روش‌شناسی» دوازدهم اسفند ماه با حضور ابوالفضل حسن‌آبادی، عبدالرحمان حسنی‌فر و فائزه توکلی در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب برگزار شد.

*سومین کارگاه تخصصی روایت‌پژوهی در دفاع مقدس با تأکید بر استفاده از مدارک شخصی در روایت‌پژوهی، هفدهم اسفند با حضور جمعی از نویسندگان و پژوهشگران دفاع مقدس در ایلام برگزار شد.

*علی‌اکبر صالحی، معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان انرژی اتمی در مراسم «عصر خاطره انقلاب اسلامی» و آیین رونمایی از کتاب «بیداری دشت کهن» که هجدهم اسفند ماه در هشتگرد برگزار شد، از این کتاب به ‌عنوان یکی از آثار مستند در زمینه تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی شهرستان ساوجبلاغ یاد کرد و گفت: «باید برای مستندسازی تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی گام‌های بلندی برداشته شود.»

*حجت‌الاسلام والمسلمین روح‌الله حسینیان، رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی 21 اسفند در همایش «صیانت» ویژه 30 سال فعالیت علمی، پژوهشی و فرهنگی این مرکز گفت: «در حال حاضر 31 هزار و 800 ساعت نوار کاست خاطرات از سراسر ایران داریم و 13 هزار ساعت فیلم و مصاحبه در قالب‌های مختلف دسته‌بندی و سازماندهی شده است. همچنین 214 کتاب خاطره از این خاطرات گردآوری شده، چاپ کرده‌ایم و 62 عنوان کتاب دیگر در حال آماده‌سازی و چاپ است.»

*دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی در ادامه انتشار کتاب‌های خود در حوزه تاریخ شفاهی انقلاب، کتاب «آقای کتاب» را منتشر کرد. این کتاب، مروری بر زندگی و زمانه «حاج علی یزدان‌خواه»، پدر شهید و از کتاب‌فروشان انقلابی و قدیمی شهر کاشان است که توسط محمدحسین بارونقی تدوین شده است.

*نشر و پژوهش رسم در ادامه انتشار مجموعه «پیشگامان گرافیک نوین ایران» کتاب «صادق بریرانی» را به قلم مهدی صادقی منتشر کرد. محتوای این کتاب شامل زندگی‌نامه صادق بریرانی، تحلیل آثار، تصویر ۹۲ اثر (پوستر و خط نگاره) و گفت‌وگوهایی با این هنرمند است.