ادامه «بایدها و نبایدهای کارشناسی مصاحبه»

کارشناسی، بخشی از فرآیند مصاحبه است

حمید قزوینی

17 بهمن 1397

 در بخش قبلی این یادداشت اشاره شد که در هر طرح تاریخ شفاهی، بررسی و ارزیابیِ مصاحبه، پیش از تدوین و تنظیم متن نهایی، یک امرِ رایج است و در این مرحله مدیران یا کارشناسان، مصاحبه را دیده و به ارزیابی آن می‌پردازند.

درباره چگونگی کارشناسی، هفت مورد را برشمردیم و اکنون ادامه آن را ملاحظه می‌کنید:

8- یکی از وظایف کارشناس، شناسایی محاسن و معایب مصاحبه با هدف اصلاح ضعف‌ها و تقویت نقاط قوت است. این که کارشناس، با عمده کردن نقاط ضعف، مصاحبه را از اساس، رد کند، رفتار پسندیده‌ای نیست. بسیارند مصاحبه‌گرانی که در ابتدای کار هستند یا به دلایل مختلف از عهده مصاحبه به خوبی برنیامده‌اند. بدیهی است به آثار تولید شده از سوی این افراد باید نگاهی مشفقانه و اصلاحی داشت، نه نگاهی حذفی و طرد گرایانه.

9- کارشناس باید در ارزیابی خود مشخص کند که مصاحبه تا چه اندازه در کشف زوایای ناپیدا توفیق داشته و محقق در استفاده از تکنیک‌های مصاحبه موفق بوده یا نه؟ آیا در تخلیه ذهن راوی به نتیجه مطلوب رسیده است؟ آیا مصاحبه را در مسیر طبیعی هدایت کرده است؟ آیا پرسش‌ها درست مطرح شده یا دچار ضعف و نارسایی است؟ آیا راوی پرسش‌ها را درست درک کرده و پاسخ‌ها به درستی بیان شده است؟‌

10- کارشناس می‌تواند ضمن مطالعه مصاحبه، در استخراج پرسش‌ها و موضوعات تکمیلی مشارکت کند. چه‌بسا گروه مصاحبه با وجود تلاشی که در این زمینه به خرج داده، باز هم از برخی پرسش‌ها غفلت کند که کارشناس موظف به یادآوری آن‌هاست.

11- وی موظف است با تسلطی که بر موضوع دارد، اشتباهات مصاحبه‌گر و راوی را گوشزد کرده و به آن‌ها در این زمینه کمک کند.

12- ضروری‌ست در گزارش کارشناسی، مهم‌ترین محورهای مطرح شده در مصاحبه ثبت گردد. بدیهی است در صورت وجود کلید‌واژه‌هایی که از قبل تعیین شده این کار آسان‌تر خواهد بود.

به هر حال با عنایت به آنچه که گفته شد، کارشناسی، بخشی از فرآیند مصاحبه است که به صورت عادی و در زمانی طبیعی انجام خواهد شد و نباید آن را مرحله‌ای جدا از دیگر مراحل بدانیم. به همین دلیل در انتخاب کارشناس و ارزیابی مصاحبه باید دقت نمود که هدفِ این کار نه مچ‌گیری از مصاحبه‌گر یا تقابل با او که به منظور ارزیابی محتوایی و تکنیکی مصاحبه و کمک به مصاحبه‌گر و تکمیل و اصلاح مصاحبه است.

بایدها و نبایدهای کارشناسی مصاحبه