گفت‌وگو با مجری طرح

شناسایی «انجمن کتابداری» با ثبت تاریخ شفاهی

مریم اسدی جعفری

31 شهریور 1397

به گزارش سایت تاریخ شفاهی ایران، «انجمن کتابداری واطلاع‌رسانی ایران» تشکل مردم‌نهادی است که قدمت آن به قبل از انقلاب بازمی‌گردد. این انجمن، نماینده جامعه کتابداری - اطلاع‌رسانی و نهادها و فرآیندهای مرتبط با آن است. از آغاز «حفظ شأن، موقعیت، امنیت شغلی و حقوق حرفه‌ای کتابداران ایران»، «حمایت از آزادی اندیشه، بیان، نوشتن و خواندن» و «کمک به آموزش کتابداری و پیشبرد کتابداری نوین» مدنظر این انجمن قرار داشته است.

حالا که نزدیک به پنجاه سال از تأسیس انجمن کتابداری واطلاع‌رسانی ایران می‌گذرد، استخراج و ثبت تجربه پیشکسوتان این عرصه ضروری به نظر می‌رسد. از این روی، کمیته انتشارات انجمن علمی کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران، طرح تاریخ شفاهی این انجمن را با همکاری پژوهشکده اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران آغاز کرده است.

دکتر رضا رجبعلی بگلو با مرور تاریخچه انجمن علمی کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران اظهار داشت: «انجمن در سال 1345 تأسیس شد ولی بعد از سال 1358 فعالیت آن متوقف شد. دوباره در سال 1379 شروع به کار کرد و تاکنون، شش دوره بعد از انقلاب اسلامی فعالیت داشته است.»

وی افزود: «در گذشته، فعالیت‌هایی در حوزه گردآوری تاریخ انجمن انجام شده و وقایعی همچون انحلال و دلایل تاریخی آن در یک پایان‌نامه کارشناسی ارشد توسط خانم فاطمه زارع مورد بررسی قرار گرفته است. این انجمن، در واقع برای جامعه علمی و حرفه‌ای در دوره فعالیت خود، به نوعی ارزش‌آفرینی داشته است. این ارزش‌ها در بدنه علمی و حرفه‌ای حوزه کتاب، کتابخانه‌ها و مراکز اطلاعاتی، آرشیوها، موزه‌ها و سایر سازمان‌های مشابه تأثیر مهمی گذاشته و نقش آن به شکلی خیلی جدی و پررنگ دیده می‌شود.»

مجری طرح تاریخ شفاهی انجمن علمی کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران تصریح کرد: «هدف اصلی ما شناسایی و درک تأثیر انجمن بر ارزش‌های اجتماعی، بر اساس ثبت تاریخ شفاهی است. برای ما مهم است که بدانیم، انجمن علمی کتابداری تا چه حد خود را به عنوان متولی حوزه‌های مرتبط با کتاب، کتابخانه‌، کتابداری، نشر و... بین سازمان‌های مرتبط معرفی کرده است.»

رجبعلی بگلو در ادامه به تشریح طرح تاریخ شفاهی انجمن علمی کتابداری پرداخت و گفت: «قرار است با 12 نفر از افراد تعیین‌کننده و تأثیرگذار، شامل اعضای هیئت مدیره و شخصیت‌های موثر بر شکل‌گیری انجمن مصاحبه شود. متاسفانه استاد پوری سلطانی و دکتر عباس حری که نقش مهمی در تاسیس انجمن داشتند، حالا در قید حیات نیستند. ما دانش و تجربه آن‌ها را از دست دادیم اما افراد دیگری هستند که هنوز در قید حیات‌اند. ما تلاش می‌کنیم تا دیدگاه آن‌ها درباره انجمن علمی کتابداری را استخراج و تاریخ شفاهی انجمن را تدوین کنیم. استادان گرانقدری همچون دکتر نوش‌آفرین انصاری، دکتر نورالله مرادی، زهرا شادمان، کامران فانی، بهاءالدین خرمشاهی، دکتر رحمت‌الله فتاحی، علی سینایی،‌ کاظم حافظیان رضوی، و دکتر فریبرز خسروی از جمله این افراد هستند.»

مسئول کمیته انتشارات انجمن علمی کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران از آغاز ضبط مصاحبه‌ها در آخرین هفته شهریور امسال (1397) خبر داد و ادامه داد: «برای نمونه، دکتر خسروی هم‌اکنون عضو هیئت مدیره دوره ششم هستند در راه‌اندازی دوباره انجمن در سال 1379 نقش بسزایی داشتند. تجربیات نوش‌آفرین انصاری هم در دوره پیش از انقلاب، در کنار سایر افراد تأثیرگذار در این موضوع اهمیت بسیار زیادی دارد.»

دکتر رجبعلی بگلو استخراج تجربه‌های مرتبط با فعالیت‌های انجمن در طول 30 سال را به عنوان مهم‌ترین هدف طرح تاریخ شفاهی انجمن علمی کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران معرفی کرد و گفت: «شناسایی عوامل موفقیت، چالش‌ها، دشواری‌ها، مشکلات، خلاءهای موجود بر سر راه برآورده کردن نیاز مخاطبان و ذی‌نفعان انجمن، به عنوان یک سازمان مردم‌نهاد اهمیت بسیار زیادی دارد. به نظرم تدوین تاریخ شفاهی انجمن در ترسیم، گردآوری و مطرح کردنِ عوامل موفقیت و چالش‌های یک سازمان مردم‌نهاد موثر خواهد بود.»

وی با اشاره به همکاری پژوهشکده اسناد کتابخانه ملی در طرح تاریخ شفاهی انجمن علمی کتابداری اظهار داشت: «پیشنهاد همکاری تدوین شده و به پژوهشکده اسناد کتابخانه ملی ارائه شده است و در حال حاضر، در فرایند تصویب قرار دارد. آن‌ها امکانات سخت‌افزاری و مکان مصاحبه را در اختیار ما قرار خواهند داد. افزون بر این، از دانش تخصصی همکاران بخش تاریخ شفاهی کتابخانه ملی از جمله همکاری خانم نیک‌نفس و خانم علیزاده برای تدوین تاریخ شفاهی بهره‌مند خواهیم شد.»

دکتر رجبعلی بگلو در پایان یادآوری کرد: «امیدواریم که طرح تاریخ شفاهی انجمن علمی کتابداری را تا پایان امسال به اتمام برسانیم و برای تدوین آن از این پژوهشکده کمک خواهیم گرفت.»