مصاحبه تاریخ شفاهی و ضرورت‌های آن - 18

کاربردهای زبان بدن(2)

حمید قزوینی

25 مرداد 1396

برخی کارکردهای زبان بدن در یادداشت گذشته مورد اشاره قرار گرفت. ادامه آنها را در این یادداشت، ملاحظه می‌کنید.

5- حرکتِ سر

حرکت سر، نشانه‌ علاقه‌مندی به گفت‌وگو و توجه به سخنان مصاحبه‌شونده است. همچنین نشان می‌دهد، منظور طرف مقابل‌ را درک کرده‌اید. برخی افراد به صورت طبیعی عادت دارند هنگام گوش دادن به سخنران یا طرف مقابل،‌ سرشان را تکان دهند. شما هم سعی کنید این کار را انجام دهید. در عین حال باید از حرکت‌های بیش از حد و هیجانی هم اجتناب ورزید. هرگز در این مورد افراط نکنید و دائماً سرتان را تکان ندهید. چون وضعیت مناسبی را ایجاد نخواهد کرد.

6- صورت

‌در طول مصاحبه باید از هرگونه اخم و عصبانیت اجتناب نمود. در چنین جلساتی چهره‌ با نشاط می‌تواند به تقویت فضای مثبت کمک کند. یک‌بار در یکی از جلسات مصاحبه، راوی از چهره‌ اخم کرده من به شِکوِه آمد و گفت: «چرا اخم کردی و عصبانی هستی؟!» گفتم: «عصبانی نیستم، کمی اخم در چهره‌ام هست.»  گفت: «اگر عصبانی نیستی پس کمی هم لبخند بزن!»

به هر حال، ما گاهی متوجه‌ چهره‌ عبوس‌ خود نیستیم. اگر چهره‌ای عبوس داریم، بهتر است پیش از شروع مصاحبه، نشانه‌ای را در نظر بگیریم که با دیدن آن در طول مصاحبه متوجه خود شده و چهره را از حالت عصبانیت خارج کنیم.

لبخند را فراموش نکنید. لبخند، طرف مقابل را تحریک می‌کند در پاسخ به شما لبخند بزند. افراد بدون لبخند، غالباً عبوس و گوشه‌گیر شمرده می‌شوند. در عین حال ‌از خندیدن بی‌مورد و بدون دلیل در جلسه مصاحبه هم خودداری کنید. بسیار هیجان‌زده و مشتاق ظاهر شدن هم نشانه‌ خوبی نیست و باید تعادل را حفظ کرد.

7- همسویی کلام و احساسات درونی

بدن،‌ ترکیبی از اعضا و احساسات و سیستم عصبی است که مغز، مسئولیت ایجاد هماهنگی در بخش‌های مختلف آن را بر عهده دارد. بدیهی است هرگونه ناهماهنگی در فعالیت‌ بدن بیان‌گر وجود نوعی اختلال است. اگر در زمان دیدن یک صحنه خشن، لبخند بزنید یا در زمان تعریف‌ کردن از دیگران خود را ناراحت نشان دهید، دیگران شما را جدی نگرفته و نوعی اختلال در وجود شما احساس خواهند کرد. به همین دلیل مصاحبه‌گر باید در رفتار و گفتار خود از بالاترین هماهنگی برخوردار باشد. وقتی راوی مطلبی هیجان‌انگیز، ناراحت‌کننده و یا شادی‌آفرین می‌گوید، انتظار دارد شما متناسب با آن از خود واکنش نشان دهید. بدیهی است این واکنش می‌تواند لفظی و یا با حرکت سر، صورت، چشم‌ها و ابروها باشد.

8- حفظ آرامش

بروز نشانه‌های بی‌قراری، بی‌تابی، سردرگمی و خستگی مثل بازی‌ با تلفن‌، دست زدن به دماغ و گوش‌ها، حرکت دادن دست‌ها و پاها یا این پا و آن پا کردن، مخاطب را به این نتیجه می‌رساند که یا وقت مصاحبه خاتمه یافته و یا برای شما مشکلی ایجاد شده است. همچنین از نگاه سر بالا یا نگاه به طرفین اجتناب کنید، چون نوعی بی‌قراری را نشان می‌دهد.

9- آداب خوردن

هنگام نوشیدن مایعات و یا صرف دیگر خوردنی‌ها مواظب حرکات خود باشید. چون راوی به شدت شما را تحت نظر دارد. لیوان را جلوی سینه یا دهان خود نگه ندارید، چون نوعی دفاع و مقاومت را نشان می‌دهد.

10- وضعیت صدا

 میزان صدای شما باید متناسب با وضعیت راوی و محل مصاحبه باشد. در صورت ضرورت، برای انتقال بهتر پیام می‌توان از بلند و کوتاه کردن درجه صدا استفاده کرد، اما این کار نباید به‌گونه‌ای باشد که در تعامل با راوی، مشکل ایجاد کند.

کاربردهای زبان بدن(1)