دبیر اجرایی یازدهمین نشست تاریخ شفاهی ایران خبر داد

انتخاب هشت مقاله؛ نیازمند آموزش تدوین تاریخ شفاهی هستیم

نشست یازدهم تاریخ شفاهی ایران نهم اسفند برگزار می‌شود

مریم اسدی جعفری

25 بهمن 1395

دبیر اجرایی یازدهمین نشست تاریخ شفاهی ایران با عنوان «همایش ملی تدوین در تاریخ شفاهی» با اشاره به کم بودن تعداد مقالات ارسالی به دبیرخانه همایش گفت: هشت عنوان مقاله در این همایش خوانده خواهند شد. تدوین تاریخ شفاهی، هنوز جزو مسائل شفاهی‌کاران است.

غلام‌رضا عزیزی، در گفت‌وگو با سایت تاریخ شفاهی ایران اظهار داشت: «عصر 23 بهمن 1395، جلسه نهایی داوری همایش ملی تدوین در تاریخ شفاهی برگزار شد. حدود 20 عنوان مقاله به دست ما رسیده بود که پس از داوری، هشت عنوان مقاله انتخاب شدند. با وجود قرار داشتن در آستانه برگزاری یازدهمین نشست تاریخ شفاهی ایران و دومین دوره همایش ملی تدوین، تعداد محدود مقالات نشان می‌دهد که مقوله تدوین تاریخ شفاهی، هنوز جزو معضلات و مسائل شفاهی‌کاران است. متاسفانه این افراد، حتی از طریق مباحث نظری هم به این موضوع نپرداخته‌اند.»

وی ادامه داد: «هیات علمی همایش ملی تدوین در تاریخ شفاهی، به خاطر کم بودن تعداد مقالات، تصمیم گرفتند که همایش را در دو بخش برگزار کنند. ارائه مقالات از ساعت 8:30 صبح تا اذان ظهر نهم اسفند 1395 ادامه خواهد داشت. سپس دو کارگاه با سخنرانی ابوالفضل حسن‌آبادی، مرتضی رسولی‌پور و دو سخنران دیگر برگزار می‌شود. دکتر حسن‌آبادی، دارای دکترای تاریخ محلی است و در آستان قدس رضوی فعالیت می‌کند و دکتر رسولی‌پور، بیش از 30 سال تجربه در حوزه تاریخ شفاهی و تدوین آن را دارد. دو نفر سخنران بعدی مشخص نیستند. این کارگاه‌ها با محوریت تدوین برگزار می‌شوند تا فرصتی برای بیان تجربیات باشند و حاضران، تدوین را به صورت عملی فراگیرند.»

دبیر اجرایی یازدهمین نشست تاریخ شفاهی ایران با عنوان «همایش ملی تدوین در تاریخ شفاهی» خاطرنشان کرد: «ورود به همایش برای عموم آزاد است، اما علاقه‌مندان برای شرکت در کارگاه‌ها، باید در سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی به نشانی  http://nlai.ir/Default.aspx?tabid=8085 ثبت‌نام کنند. به زودی بخش مرتبط با ثبت‌نام را فعال خواهیم کرد.»

عزیزی در تشریح موقعیت فعالان در حوزه تاریخ شفاهی هم گفت: «ما با دو طیف از افراد فعال در حوزه تاریخ شفاهی مواجهیم. یک گروه، افرادی هستند که به قول معروف «شفاهی‌کار» هستند و گروه دوم، به مباحث نظری و علمی تاریخ شفاهی می‌پردازند. ما در گروه دوم، افراد کمتری داریم. یعنی نیروهایی که صرفاً نه عنوان شفاهی‎کار، بلکه برای تببین مباحث نظری این حوزه فعالیت کنند. بنابراین تعداد محققان، محدود بوده و خلأ در این زمینه بیشتر احساس می‌شود.»

وی تاکید کرد: «اگر افراد، آکادمیک به مباحث نظری بپردازند – که چنین انتظاری نیز از آنها می‌رود - به نتایج منظم‌تری خواهیم رسید. البته این امر، به آن معنا نیست که افراد شفاهی‌کار، نتوانند تجربیات خود را مستند و تبدیل به مباحث نظری کنند، اما از طرف دیگر فقط سه عنوان کتاب، درباره مباحث نظری تاریخ شفاهی منتشر شده‌اند.»

غلام‌رضا عزیزی بر لزوم فعالیت هرچه بیشتر بدنه دانشگاهی در حوزه تاریخ شفاهی، تاکید کرد و گفت: «دانشگاه اصفهان، فقط یک دوره به این موضوع پرداخت و رشته تاریخ شفاهی را فعال کرد که این امر، باعث شد که از نظر آکادمیک تا حدی تأمین شویم. اما با توجه به مصوبه هیات دولت و ابلاغیه آن، مبنی بر دستور استحصال تاریخ شفاهی همه دستگاه‌ها – بر اساس استانداردهای سازمان اسناد و کتابخانه ملی - پیش‌بینی می‌شود که بنیان نظری تاریخ شفاهی، تا حدی تقویت شود.»

دبیر اجرایی یازدهمین نشست تاریخ شفاهی ایران با عنوان «همایش ملی تدوین در تاریخ شفاهی» با اشاره به تنوع سبک‌های تاریخ شفاهی اظهار داشت: «شخصاً با ایجاد چارچوب خاص در تدوین تاریخ شفاهی موافق نیستم. البته این به معنای ساختارشکنی نیست. ما در نهایت، باید یک ساختار و قالب داشته باشیم که در این قالب، تنوع نیز وجود دارد. انتخاب از بین این روش‌ها، بستگی به نگاه و هدف ما از تاریخ شفاهی دارد. اگر به مصاحبه‌های تاریخ شفاهی به عنوان ماده خام نگریسته می‌شود و یا مستندنگارانه کار می‌کنیم و قصد داریم که اثری قابل استناد منتشر کنیم، باید مصاحبه را عیناً پیاده‌سازی کنیم که کتاب «مهتاب خین» یکی از این نمونه‌هاست. اما اگر تاریخ شفاهی را به عنوان سوژه رمان در نظر گرفته‌ایم و افراد و وقایع را به صورت رمان تاریخی تصویر کرده‌ایم، دیگر جزو تاریخ شفاهی محسوب نمی‌شود و فقط، یک رمان تاریخی بر مبنای مصاحبه تاریخ شفاهی خواهد بود. البته این نظر شخصی من است. اگر بخواهیم مشخص کنیم که یک اثر، تا چه حد بر مبنای تاریخ شفاهی نوشته شده، باید تعریفی دقیق از تاریخ شفاهی داشته باشیم.»

غلام‌رضا عزیزی ادامه داد: ما در همایش ملی تدوین در تاریخ شفاهی، تعریفی از تاریخ شفاهی و تدوین ارائه می‌دهیم. هر کسی با قدرت تمیز و تشخیص خود، می‌تواند قبول یا رد کند. اما به نظرم باید خط مرز رمان‌های تاریخی و تاریخ شفاهی را آرام‌آرام مشخص کنیم. باید قالب‌های تدوین مشخص شوند و هر کسی بر اساس علاقه، یکی از روش‌ها را انتخاب کند.»

وی در پایان گفت: «بسیاری از مصاحبه‌گران که مراحل ضبط مصاحبه و پیاده‌سازی آن را انجام داده‌اند، اکنون در مرحله تدوین هم فعال هستند. امیدواریم این همایش بتواند به بخشی از پرسش‌‌های آنها پاسخ دهد و این مجموعه نظرها در اختیار مخاطبان قرار گیرد. مجموعه مقالات این همایش و اولین دوره آن که در مجلس شورای اسلامی برگزار شده بود، به صورت ویژه‌نامه منتشر خواهد شد. اما به نشست یازدهم و دومین همایش ملی تدوین در تاریخ شفاهی نمی‌رسد. تلاش می‌کنیم که تا قبل از تابستان سال آینده به چاپ برسد و به محض انتشار، اطلاع‌رسانی خواهیم کرد.»

یازدهمین نشست تاریخ شفاهی ایران با عنوان «همایش ملی تدوین در تاریخ شفاهی» نهم اسفند سال جاری، ساعت 8:30 صبح در ساختمان آرشیو ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، واقع در  تهران، بزرگراه شهید حقانی، به طرف شرق، جنب ورزشگاه شهید کشوری، انتهای خیابان شهید حصاری جنوبی آغاز خواهد شد. لازم به ذکر است که در اخبار پیشین اعلام شده بود این نشست هشتم اسفند برگزار می‌شود، اما بنابر یکی از نتایج جلسه هیات مدیره نشست در تاریخ 23 بهمن 1395 زمان این نشست به تاریخ نهم اسفند 1395 موکول شد.