شهروندانِ ایالات متحده: به خاطر بمباران‌های اتمی از خدا طلب بخشش کنیم

خاطره‌گویی بازمانده فاجعه هیروشیما برای آمریکایی‌ها

ترجمه: سهیلا حیدری

09 شهریور 1395

توشیوکی میماکی از دست یکی از فعالان صلح در واشنگتن، در هفتادویکمین سالگرد فروانداختن بمب اتمی بر هیروشیما در ژاپن، گل سرخ هدیه می‌گیرد. (عکس از جیمز مورتون)[1]

آوارگان و مصدومان، کاغذهای سوخته معلق در هوا و پدری که برنگشت،‌ خاطراتی دور ولی بسیار روشن که توشیوکی میماکی[2] یکی از نجات یافتگان هیروشیما از ششم اوت 1945 (15 مرداد 1324)‌ به یاد می‌آورَد. او خاطراتش را با گروهی از فعالان صلح در واشنگتن، 71 سال بعد از بمباران اتمیِ هیروشیما توسط آمریکا در میان گذاشت.

میماکی به 30 نفری که مقابل کاخ سفید در گرمای سوزان تابستان جمع شده بودند گفت:‌ «حرارت و صدای انفجار بمب چنان شدید بود که گویی خورشید منفجر شده بود.»

اعضای جنبش کاتولیک‌ که در پایان دادن به برنامه‌های سلاح‌های اتمی فعالند نیز در میان جمع حضور داشتند. آنها جمع شده بودند تا برای بمباران هیروشیما و بمباران بعدی که در تاریخ 9 اوت 1945 در ناگازاکی رخ داد، معذرت‌خواهی کنند، دو اتفاقی که منجر به مرگ و نقص عضو صدها هزار انسان شد.

میماکی گفت: «حالا 71 سال گذشته است.» او در زمان بمباران سه سال سن داشت، بمبارانی که آمریکا هرگز برای آن به طور رسمی معذرت‌خواهی نکرد. تصاویری سیاه و سفید از ویرانی‌هایی که در پی انفجارها به وجود آمد مانند اجساد سوخته، ساختمان‌های خراب‌شده و بچه‌ای که بهت‌زده به فضا خیره شده بود جلوی چشمان میماکی رژه می‌رفت. میماکی به مردم گفت: «قربانیان همگی پیر هستند ولی هنوز امیدشان را از دست نداده‌اند که قدرت‌های هسته‌ای مثل آمریکا، بریتانیا، فرانسه، روسیه و چین برای رسیدن به راه حلی که جهان را از شر سلاح‌های هسته‌ای خلاص کند، تلاش می‌کنند.»

سال گذشته، پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان در هفتادمین سالگرد بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکی فراخوان کلیسای کاتولیک مبنی بر منع سلاح‌های هسته‌ای و کشتار جمعی را یادآور شد. پاپ فرانسیس در ادامه گفت: «بمباران‌ها همچنان موجب ترس و انزجار می‌شوند و نماد قدرتِ مخرب انسان در استفاده نادرست از پیشرفت‌های فنی و علمی به شمار می‌روند.»

پیش از سخنان میماکی در گردهماییِ یک‌ساعته مقابل کاخ سفید، آرت لافین[3] عضو سازمان عدالت اجتماعیِ‌ دُرُثی دِی[4] ‌از ایالات متحده خواست برای بمباران اتمی این دو شهر ژاپن اظهار پشیمانی کرده و برنامه تسلیحات هسته‌ای را متوقف کند. او گفت: «‌ما از ملت‌ می‌خواهیم در این اظهار پشیمانی به خاطر گناه و جرم بزرگی که در ساخت و استفاده از سلاح‌های هسته‌ای مرتکب شده‌ایم، به ما بپیوندند و شخصاً از ژاپنی‌ها و نجات‌یافتگان بمب اتمی معذرت خواهی کنند و خواهان خاتمه بخشیدن به تدارکات جنگ‌ هسته‌ای شوند.»

لافین که به برگزاری این گردهمایی در روز ششم اوت با همراهی سازمان مذهبی پکس کریستی[5]، مرکز حمایت و امداد کلومبان[6]، پروژه ایزایا[7] و گروه خواهران عدالت و مروت[8] کمک کرده بود،‌ گفت:‌ «ایالات متحده از سال 1940 تقریباً 10 تریلیون دلار برای ساخت و آماده‌سازی زرادخانه هسته‌ای‌ خرج کرده است و حدود یک تریلیون طی سه دهه‌ آینده برای تجهیز و به روزرسانی زرادخانه خرج خواهد شد.» لافین در خطابه‌ای که برای افتتاحیه گردهمایی نوشته بود گفت: «ارتقاء‌ زرادخانه ایالات متحده نقض آشکار معاهده‌ عدم گسترش هسته‌ای است و دزدی مستقیم از فقرا به حساب می‌آید.»

بعد از سخنان میماکی، ‌شرکت‌کنندگان با صدای بلند، یک «نامه معذرت‌خواهی» خطاب به مردم ژاپن به خاطر بمباران‌های سال 1945 ایراد کردند. همگی با صدای بلند خواندند: «ما شهروندانِ ایالات متحده، مردم را دعوت می‌کنیم که به خاطر بمباران‌های اتمی هیروشیما و ناگازاکی در انظار عمومی از خدا طلب بخشش کنند،‌ بمباران‌هایی که در آنی جان دویست هزار نفر را گرفت و متعاقب آن صدها هزار نفر به دلیل مسمومیت‌های اشعه‌ای جان باختند.» به نقل از پاپ در این نامه گفته شد: «پاپ پل پنجم در سخنرانی روز جهانی صلح در سال 1976 بمباران‌ها را سلاخی بی‌نهایت بزرگی خواند.» شرکت‌کنندگان سپس میماکی را گلباران کردند؛‌ گل‌های سرخ به نشانه قداست و اندوه، ‌و گلهای سفید به نشانه امید.

بعد از اینکه گردهمایی در واشنگتن پایان یافت، ‌به درخواست همایش اسقفان کاتولیک کشور،‌ برنامه ده روزه‌ای که به موضوع نابود کردن سلاح‌های هسته‌ای و دیگر مهمات جنگی اختصاص یافته بود، در ژاپن شروع شد. جوزف میتسوآکی تاکامی[9]، اسقف اعظم ناگازاکی و رئیس همایش اسقفان کاتولیک ژاپن در این باره متذکر شد: «صلح جهانی فروپاشیده است و پیوسته با درگیری‌های مسلحانه برای در اختیار گرفتن منابع و ذخایر و نمایش‌های سلطه‌جویانه قدرت تهدید می‌شود.»

تاکامی در پیغامی که به وبگاه همایش فرستاده بود، گفته بود:‌ «با اتکاء بر قدرت انسانیت و لطف خداوند، مراسمی با موضوع ریشه‌کن کردنِ تسلیحات هسته‌ای و هر نوع سلاح و خشونت در جهان، در ژاپن، بین ششم و پانزدهم آگوست برگزار است؛ یک دوره 10 روزه نیز همزمان با روزهای یادبود بمباران اتمی ناگازکی و هیروشیما و مراسم بزرگداشتِ پایان جنگ جهانی دوم در نظر گرفته شد.»

بعد از گردهمایی واشنگتن، ‌شرکت‌کننده‌ای به نام ماری دنیس[10] گفت که او از اظهارات میماکی و عکسی که خود در تمام طول برنامه در دست داشت متأثر شده است، عکسی که «صدها و صدها جمجمه از هیروشیما» را نشان می‌داد. دنیس،‌ همکارِ سازمان پکس کریستی و جنبش صلح کاتولیک، گفت:‌ «من با این گونه وقایع آشنا بوده‌ام و اتفاقاتی مشابه در پنوم پن[11]،‌ کامبوج، آشویتس[12]، سارایوو و گواتمالا مشاهده کرده‌ام و معتقدم که زمان آن رسیده است که جوامع بشری روش‌های دیگری برای حل درگیری‌ها پیدا کنند.»

میماکی سپس گفت چیزی که بیشتر از هر چیزی او را درباره گردهمایی تکان داده است این حقیقت است که این گردهمایی در کشوری اتفاق افتاد که در آن هنوز خیلی‌ها بر سر این موضوع نزاع می‌کنند که بمباران اتمی ژاپن برای پایان بخشیدن به جنگ جهانی دوم ضروری بوده است. میماکی درباره جمع شرکت‌کنندگان گفت: «من خیلی تحت تأثیر آن‌ها قرار گرفتم.» او گفت: «اگرچه اینجا از هیروشیما خیلی دور است،‌ مردم جمع شدند تا امروز سالگرد این واقعه را زنده بدارند.»