کارگاه آنلاین «درآمدی بر تاریخ شفاهی»

تاریخ‌‏های شفاهی را چگونه پیاده کنیم؟

مترجم: مریم شالی

22 مرداد 1394

اشاره: کار پیاده‌سازی در طرح‌های تاریخ شفاهی از بخش‌های بسیار مهم این نوع طرح‌های پژوهشی تاریخی هستند. از آنجا که در فرآیند پیاده‌سازی اتفاقاتی رخ می‌دهند که تأثیر مستقیم روی متن خاطرات گرفته شده از راوی دارند، دستورالعمل‌های متفاوتی در دانشگاه‌های جهان برای آن در نظر گرفته می‌شود. دستورالعمل توصیه شده از سوی مؤسسه تاریخ شفاهی دانشگاه بایلور در تکزاس آمریکا، یکی از دستورالعمل‌های معیار در این حوزه است که ترجمه آن پیش روی شما قرار می‌گیرد. این دستور‌العمل برای زبان انگلیسی نوشته شده است اما اصول کلی آن برای سایر زبان‌ها نیز قابل استفاده است.

چرا پیاده سازی؟

• متون پیاده شده باعث می‌شوند اطلاعات ضبط شده، برای استفاده در ارایه‌های رسانه‌ای، نمایشگاه‌ها و نشریات تحقیقاتی آسان‌تر جایابی و چیده شوند.
• محققان اغلب ترجیح می دهند در یک متن پیاده شده به دنبال عناوین مرتبط با خواسته‌های خود بگردند تا آن که به فایل ضبط شده گوش دهند، خصوصاً اگر فرمت ضبط از رده خارج باشد.
• فناوری‌های جدید برای ارایه دیجیتال آنلاین این امکان را می‌دهند که متن‌های پیاده شده با صدای ضبط شده همخوان باشند.
• راویان هنوز از داشتن یک سند چاپ شده از سرگذشت‌های خود احساس پرستیژ می‌کنند.
• ممکن است لازم باشد راویان پیش‌نویس متن پیاده شده را برای تصحیح هجی درست نام‌های خاص و تبیین اطلاعات مبهم برای رسیدن به یک گزارش دقیق و درست‌تر بازخوانی کنند.
• متن پیاده شده را به راحتی می‌توان بر اساس نام و موضوع مرتب کرد.
• عمر بایگانی کاغذ بیش از عمر کوتاه فورمت‌های موجود [فایلهای صوتی] است، مگر آن که با یک فورمت جدیدتر و پیشرفته‌تر ذخیره گردند. حتی اگر ابزار ذخیره [اعم کاست، ریل، سی دی و..] باقی بماند، این اتفاق برای دستگاه پخش نمی‌افتد. تبدیل فرمت برای همخوانی با یک وسیله پخش جدیدگران است.

• برای پیاده سازی فایل صوتی بر روی کامپیوتر نرم افزار در دسترس است. پدال‌های پایی همراه با اتصالات یو اس بی (تصویر فوق) به شما این امکان را می‌دهند پخش صدا را هنگام پیاده سازی کنترل کنید. اکسپرس اسکرایب Express Scribe یک نرم افزار اوپن-سورس برای این کار است که در http://www.nch.com.au/scribe/  می توان دانلود کرد. یک نرم افزار دیگر به نام  «سیستم پیاده سازی دیجیتال استارت- استاپ  System Transcription Digital StartStop» نیز وجود دارد که می توان از http://www.startstop.com خرید.                                                                               

پیاده سازی کار با ارزشی است ولی به یاد داشته باشید که ....

• پیاده‌‌سازی کار زمان‌بری است. پیاده‌سازی یک فایل ضبط شده یک ساعته، بسته به کیفیت صدای ضبط شده و پیچیدگی مصاحبه، تقریباً ۱۰ تا ۱۲ ساعت زمان می برد.
• پیاده‌سازی کار سختی است و در نتیجه گران است. علاوه بر آن، هزینه‌های جنبی مدیریتی هم در کار هستند.
• متن پیاده‌شده دقیقاً نمی‌تواند آنچه در صدای ضبط شده هست نشان دهد؛ مثلاً طعنه موجود در سخن، دیگر مشهود نیست. شخصیت منحصر به فرد راوی گم می‌شود، هر چقدر هم که پیاده‌سازی متن کلمه به کلمه باشد. بیشتر تاریخ‌دانان شفاهی بر این باورند که محققان باید خودشان به فایل ضبط شده گوش بدهند و درباره آن قضاوت کنند تا این که بخواهند به متن پیاده شده تکیه کنند.

اگر پیاده‌سازی می‌کنید ...

• تا آنجا که امکان دارد خیلی کم تغییر دهید. انتخاب واژه راوی از جمله گرامر و الگوهای گفتاری باید به صورت درست [عیناً] نشان داده شود. بازنویسی واژه به واژه اصطلاحات عامیانه و لهجه محلی از امتیازات یک پروژه به شمار می‌آید که اگر در پیاده‌سازی استفاده شود باید تا پایان کار پیوسته حفظ گردد. 
•  
• برای دست نوشته‌ها یک فرمت استاندارد انتخاب کنید. [برای زبان انگلیسی] استفاده از(شیوه‌نامۀ شیکاگو)     of StyleManual Chicago (1) توصیه می‌شود. همچنین در کل کار پروژه تنها از یک فرهنگ لغت استفاده کنید.
• در بسیاری از پروژه‌ها از سبک راهنما Guide Style استفاده می‌کنند که مؤسسۀ تاریخ شفاهی دانشگاه بایلور در نشانی www.baylor.edu/oralhistory/index.php?id=23607 روی اینترنت گذاشته است.
• روش ویراستاری را استانداردسازی کنید. در صورت امکان، اجازه دهید راوی، پیش نویس متن پیاده شده را نگاه کند و یک نسخه از متن نهایی تصحیح شده را در اختیار او قرار دهید.

پانویس:  

(1) شیوه‌نامۀ شیکاگو (به انگلیسی:The Chicago Manual of Style)  شیوه‌نامه‌ای برای نوشتن رساله‌هاست و کاربردش بیشتر در علوم انسانی است. این شیوه‌نامه انعطاف زیادی در شیوۀ یادکرد منابع ‌دارد. طبق این شیوه‌نامه یادکرد منابع بر دو اسلوب کلی است: شیوۀ نویسنده-تاریخ و شیوۀ پانویس/پاورقی-کتاب‌شناسی. هنگامی که بی اشاره به جزئیات از شیوۀ یادکرد شیکاگو یاد می‌شود، معمولاً منظور روش دوم است؛ یعنی پانویس-کتاب‌شناسی.

در اسلوب پانویس-کتاب‌شناسی یادکرد منابع در پانویس است و پانویس‌ها با شماره مشخص می‌شود. می‌توان در پایان رساله فهرستی الفبایی از مآخذ ذکر کرد (بخش «کتاب‌شناسی») اما اجباری نیست، به شرطی که یادکرد منابع در پانویس‌ها کامل و دقیق باشد. از سوی دیگر می‌توان در یادکرد منابع از کوته‌نوشت‌ها و خلاصه‌نویسی سود جست، در این صورت ذکر کامل فهرست منابع و مآخذ اجباری ‌است.

در اسلوب دیگر (نویسنده-تاریخ) یادکرد منابع در متن اصلی نوشتار و داخل پرانتز است و به طور عادی به نام نویسنده و سال چاپ اثر اشارت می‌رود. نمونه :زبان فارسی از زبان‌های هندواروپایی ‌است (خانلری ۱۳۶۰).

در پایان نوشتار فهرست «آثار یادکرده» یا «مراجع» آورده می‌شود. (از ویکی پدیا فارسی)