پاسخ به برخی ابهام‌های تاریخی در «خاطرات آیت‌الله سیدمحمد خامنه‌ای»

جواد کامور بخشایش کتاب «خاطرات و مبارزات آیت‌الله سیدمحمد خامنه‌ای» را اثری منحصر به فرد از خاطرات ایشان دانست و گفت: در این کتاب به برخی ابهام‌های تاریخی درباره مبارزات انقلاب اسلامی پاسخ داده شده است. این اثر در دهمین روز اردیبهشت ماه توسط انجمن مفاخر ایران رونمایی می‌شود.

جواد کامور بخشایش در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره جدیدترین اثر خود با عنوان «خاطرات و مبارزات آیت‌الله سید محمد خامنه‌ای» که آن را با همکاری جواد عربانی نوشته و تدوین کرده و قرار است در دهمین روز اردیبهشت ماه توسط انجمن مفاخر ایران رونمایی شود، اظهار کرد:‌ آیت‌الله سید محمد خامنه‌ای یکی از شخصیت‌های مهم و تاثیر‌گذار در نهضت امام خمینی (ره) است. از این شخصیت تاکنون کتابی نوشته نشده و این اثر نخستین کتاب درباره خاطرات و زندگی این مبارز است.

وی درباره چرایی نوشته نشدن خاطرات آیت الله سید محمد خامنه‌ای در طول سال‌های گذشته توضیح داد: مراکز زیادی به سراغ ایشان رفتند اما با ثبت خاطراتش مخالف بود که دلیل آن در مقدمه کتاب آمده است. تا آن‌‌که ایشان به مرکز اسناد انقلاب اسلامی برای روایت خاطرات خود اعتماد کرد. انجام این مصاحبه‌ها از سال 1385 آغاز شد و رضا بسطامی نزدیک به 50 جلسه مصاحبه تهیه کرد.

این نویسنده افزود: پس از ‌آن که تدوین کتاب توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی به بنده واگذار شد برای تکمیل خاطرات نزدیک به 30 جلسه با ایشان مصاحبه گرفتم تا حاصل این تلاش در دو جلد نوشته ‌شود. جلد اول آن با عنوان «خاطرات و مبارزات آیت الله سید محمد خامنه‌ای» در 550 صفحه به پایان رسید. در این کتاب زندگی ایشان از ابتدای تولد تا پیروزی انقلاب و بخش کوتاهی از اوایل پیروزی انقلاب شرح داده می‌شود. جلد دوم هم به فعالیت‌های ایشان در پس از انقلاب اختصاص دارد که اکنون در حال تدوین آن هستم.

کامور بخشایش درباره ویژگی خاطرات و شرح زندگی آیت‌الله خامنه‌ای در این کتاب توضیح داد: ایشان چهار سال از مقام معظم رهبری بزرگ‌تر‌ند. این فاصله سنی باعث می‌شود در مرور خاطرات ایشان با خاطرات رهبر معظم انقلاب هم از همان دوران کودکی تا نوجوانی و جوانی روبه‌رو شویم. زیرا این دو برادر همیشه با هم بود‌ند و خواننده با ماجراهای مختلفی مانند اتفاق‌هایی که در مکتب خانه می‌افتد یا ورود آن‌ها به مدرسه علمیه و معمم شدن آن‌ها و دیگر موارد آشنا می‌شود.

وی افزود: برای همپوشانی خاطرات ایشان با خاطرات رهبر معظم انقلاب و دیگر برادرانشان، ‌خاطرات مرتبط را در پاورقی‌ها آوردم و از کتاب‌هایی همچون «شرح اسم»، «خاطرات و حکایت‌ها»، «حکایت‌نامه سلاله حضرت زهرا (س)» و «جرعه نوش کوثر» استفاده کردم. در واقع این بخش‌ها تلفیقی از یک کار پژوهشی است که با مستندسازی آن را همپوشانی کرده‌ام.

کامور ادامه داد: 150 صفحه ابتدایی کتاب دارای جذابیت و ویژگی‌های خاص خود است و خاطراتی بکر از زندگی خصوصی خانواده آیت الله سید محمد خامنه‌ای را برای نخستین بار پیش روی مخاطب قرار می‌دهد. بخش دیگری از این کتاب به فعالیت‌های سیاسی ایشان اختصاص دارد که یکی از اشخاص مورد اعتماد امام خمینی(ره) بود و به عنوان نماینده ایشان نزد آیت‌الله میلانی می‌رفت و برخی فعالیت‌ها و ماموریت‌های مهم را به همراه مقام معظم رهبری بر عهده داشت.

وی افزود: در باز پرداخت خاطرات تلاش کردم به متن وفادار بمانم تا مخاطب با لحن روای آشنا شود. موضوع قابل توجه در این کتاب مستند سازی آن و بسیار زمان‌بر بود و مورد دیگر به روز کردن تمام پاورقی‌های کتاب بود تا آنجا که برای هر زندگینامه از سه منبع استفاده شد تا از تکراری بودن اطلاعات زندگینامه‌ها ممانعت به عمل آید و اطلاعات به روز در اختیار مخاطب قرار بگیرد.

کامور درباره فعالیت‌ها و مبارزات آیت الله سیدمحمد خامنه‌ای در جریان نهضت امام خمینی (ره) گفت: ایشان یکی از فعالان و مبارزان گروه سری «یازده نفره» بود. در این گروه مبارزان دیگری همچون آیت‌الله مصباح یزدی، آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی، آیت الله حسین‌علی منتظری، آیت‌الله مشکینی و آیت الله آذری قمی حضور داشتند. آیت الله سید محمد خامنه‌ای در این کتاب به شرح تمامی جزییات و فعالیت‌های این گروه سری در قم پرداخته است.

وی ادامه داد: نگارنده اساسنامه این گروه یکی از ابهامات تاریخی بود، اما آیت الله خامنه‌ای در این کتاب می‌گوید که اساسنامه گروه توسط وی نوشته شد در حالی که بسیاری از تاریخ‌نگاران آیت الله مصباح‌یزدی را نویسنده این اساسنامه می‌دانستند. این کتاب مستند‌ترین اثر برای فعالیت این گروه یازده نفره و چگونگی لو رفتن آن‌هاست. این گروه به واسطه اتفاقی که برای آیت‌الله آذری قمی روی می‌دهد لو می‌رود و از‌ آن پس سید محمد خامنه‌ای به زندگی مخفیانه روی می‌آورد و فعالیت‌های انقلابی خود را ادامه می‌دهد.

کامور بخشایش افزود: قبل از لو رفتن گروه یازده نفره، ایشان در سال 1333 از مشهد به قم و سپس به تهران آمد. پس از سکونت در این شهر وارد دانشکده حقوق دانشگاه تهران شد و پس از اخذ مدرک، وکالت مبارزان دستگیر شده به ویژه دانشجویانی که توانایی مالی نداشتند را برعهده می‌گرفت. این اتفاق تاثیر بسیاری در روند پرونده‌های قضایی مبارزان و محاکمه آن‌ها داشت. ایشان همچنین در اوج مبارزه و ساماندهی تظاهرات‌ها فعال بود و پس از پیروزی انقلاب به مدرسه رفاه و نزد امام خمینی(ره) رفت و در همان ایام مسوولیت زندان اوین و مدت کوتاهی مسوولیت اسناد و اطلاعات کشور را برعهده گرفت. ایشان تلاش بسیاری برای تدوین قانون اساسی انجام داد.

وی ادامه داد: آیت الله سیدمحمد خامنه‌ای در مجلس خبرگان بسیار تاثیر‌گذار بود، اما به نقش ایشان در این جلد به صورت مختصر اشاره و در جلد دوم به آن پرداخته می‌شود. متن این کتاب مورد مطالعه ایشان قرار گرفته و نظراتی مطرح و در متن اعمال شد. گویاسازی تصاویر و اسناد هم بخش دیگری از این کتاب است. در این کتاب اسناد و تصاویری هست که برای اولین بار منتشر می‌شود. ایشان در این باره دقت نظر داشت و ما را راهنمایی کرد و در تمام مراحل همراه اثر بود و مقدمه کوتاهی بر این کتاب نوشت.

کامور بخشایش در پایان گفت: کتاب «خاطرات و مبارزات آیت‌الله سیدمحمد خامنه‌ای» در شش فصل با عنوان‌های «در تکاپوی دانستن»، «در جست‌وجو و احیای هویت دینی»، «پویایی در زلال جاری نهضت»، «تاریک و روشنایی مبارزه»، «بودن یا نبودن» و «ضرب آهنگ هستی» به نگارش درآمده است و از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر می‌شود.

مطلب مرتبط: کتاب «خاطرات آیت‌الله سیدمحمد خامنه‌ای» ابعاد مبارزاتی و علمی را دربرمی‌گیرد

همچنین دهم اردیبهشت ماه 1392 این کتاب توسط انجمن مفاخر ایران در کنار کتاب شناختنامه آیت‌الله خامنه‌ای رونمایی می‌شود.

خبرنگار : اکرم دشتبان