کارگاه آموزش تاریخ شفاهی - 15

مهندسی کتاب

شاهد یزدان

16 اسفند 1401

سایت تاریخ شفاهی در نظر دارد مطالب آموزشی برخی کارگاه‌های تاریخ شفاهی را به صورت مکتوب در اختیار مخاطبان قرار دهد. مجموعه حاضر با استفاده از مطالب یکی از کارگاه‌های آموزشی از این دست تنظیم شده است. همانطور که ملاحظه خواهید کرد بسیاری از مطالب ارائه شده مطالب بکر یا کمتر گفته شده نیست، اما سعی شده مطالب دسته‌بندی‌شده ارائه شود تا بیشتر مورد استفاده قرار گیرد.

■

مهندسی کتاب

مهندسی کتاب شامل مواردی است که علاوه بر تهیه متن باید به آن توجه شود. این موارد که در ادامه توضیح داده خواهد شد، هرچند ممکن است کوچک یا کم اهمیت به نظر برسد، اما مجموعه آن‌ها در مؤفقیت کتاب نقش بسیار پررنگی خواهد داشت. توجه به این موارد باعث می‌شود خواننده ارزش کار را هرچه بیشتر درک کند.

- اسم کتاب

اولین نکته درخصوص مهندسی کتاب، اسم آن است. همان‌طور که استفاده از اسم‌های استعاره‌ای برای کتاب‌های علمی مرسوم نیست، اگر به کتاب تاریخ شفاهی هم به دید یک کار علمی نگاه شود باید یک اسم مستقیم برای آن انتخاب کرد. حتی اگر ناشر هم خواست برای فروش بیشتر کتاب از اسم‌های استعاره‌ای استفاده کند، باید در برابر این کار مقاومت کنید.

- طرح جلد

طرح جلد یک کار کارشناسی است و باید توسط یک طراح حرفه‌ای به انجام برسد. شما به عنوان تدوین‌کننده می‌توانید نظرات خود را در مورد آن بیان کنید اما باید به آن کارشناس اعتماد کرده و اجازه دهید به شکل حرفه‌ای این کار توسط او به انجام برسد.

در مورد طرح جلد نکته‌ای که وجود دارد این است که طراح برای این‌که بتواند بهترین نتیجه را به شما بدهد باید کتابتان را بخواند، در غیر این صورت نمی‌توان انتظار کار حرفه‌ای داشت.

- مقدمه ناشر

ناشر هم حق دارد در ابتدای کتاب یک مقدمه یا پیشگفتاری در حد چند صفحه درج کند.

- چاپ کتاب

کیفیت چاپ کتاب هم از جمله مواردی است که باید به آن توجه ویژه کرد. ممکن است برخی چاپ‌خانه‌ها با ترفندهایی که دارند هزینه‌های چاپ را پایین بیاورند، اما مطمئناً این پایین بودن هزینه چاپ، افت کیفیت کار را به دنبال خواهد داشت.

در صورت امکان نباید کیفیت چاپ و صحافی را فدای هزینه پایین تولید آن کرد.

دکتر میرشمس‌الدین ادیب سلطانی کتابی با عنوان راهنمای آماده ساختن کتاب: برای مولفان، مترجمان، ویراستاران، رسانه‌داران، کتابداران، ناشران، چاپخانه‌ها و دوستداران کتاب در سال 1381 نوشته است که توسط انتشارات علمی - فرهنگی منتشر شده و  با بیش از 1200 صفحه در مورد مهندسی کتاب اعم از طرح جلد، فونت، عناوین، قطع و... توضیحات مفصلی را ارائه کرده است.

پایان