سه‌گانه ارکان تاریخ شفاهی؛

واکاوی مفهوم «زمان»، «مکان» و «راوی» در فرآیند مصاحبه

تاریخ شفاهی به مثابه روش پژوهشی، تنها گردآوری داده نیست، بلکه فرآیندی است برای خلق سند تاریخی. هستۀ اصلی این روش، مصاحبه است. کیفیت مصاحبه به درک مصاحبه‌گر از سه مفهوم به هم‌پیوستۀ راوی، زمان و مکان وابسته است. این سه عنصر، مثلثی را تشکیل می‌دهند که هر ضلع آن بر دو ضلع دیگر اثر می‌گذارد و روایتی که تولید می‌شود، حاصل تعاملِ هر سه است.

یادداشتِ وارده

زبان و سبک گفتار در روایت‌های شفاهی

ثبت روایت‌های شفاهی از روزگار جنگ، نه صرفاً به مثابه ثبت مجموعه‌ای از رویدادها، که همچون پاسداری از میراثی زنده و گرانبهاست؛ میراثی که در تار و پود آن، خاطرات، تجربه‌ها، فرهنگ و باورهای مردانی نهفته است که در کوران حوادث، روح و جان خویش را در راه میهن نثار کردند. این روایت‌ها فراتر از گزارش عملیات‌ها و رخدادهای نظامی‌اند...

جایگاه زبان معیار در تدوین تاریخ شفاهی

تاریخ شفاهی به عنوان روش جمع‌آوری و ثبت خاطرات و روایات افراد درباره رویدادهای تاریخی، نقش بی‌بدیلی در حفظ حافظه تاریخی جوامع ایفا می‌کند، اما نقطه حساس و در عین حال مهم در تدوین این روایت‌ها، زبان به کار رفته در روایت و تدوین متن نهایی است که به طور معمول در قالب «زبان معیار» ارائه می‌شود. در این یادداشت به بررسی جایگاه زبان معیار در تدوین تاریخ شفاهی، ویژگی‌ها، چالش‌ها و اهمیت آن پرداخته خواهد شد.

پاسیاد پسر خاک؛ تصویری روشن از صبوری و آزادگی

در این اثر تنها به ثبت وقایع اکتفا نشده و با وسواس لایه‌های پنهان رنج‌، صبر و کوشش شخصیتی بزرگ در آوردگاه سخت مبارزه و اردوگاه‌های اسارت به تصویر کشیده شده است. این کتاب، روایتی است از سیر یک شخصیت، از جوانی تا کمال. کتاب در فصل‌های نخست، ضمن بررسی اسناد و شواهد نشان می‌دهد که او تربیت‌شده در یک خانوادۀ روحانی و اصیل است.

گام بلند تا هزارمین شماره

هفته‌نامه تخصصی تاریخ شفاهی با انتشار هفتصدمین شماره خود، گام بلندی در مسیر ثبت و مستندسازی روایات زنده تاریخ معاصر ایران برداشته است. با ادامه این روند و افزایش دقت در انتخاب و بررسی منابع، هزارمین شماره تاریخ شفاهی نه‌تنها یک دستاورد عددی، که نمایشی از بلوغ این رسانه تخصصی خواهد بود.

هفته‌نامه تاریخ شفاهی؛ دریچه‌ای تازه

فراز و فرودهای زندگی روزمره گاهی سبب می‌شود برخی وظایف و رسالت‌هایم از جمله تاریخ‌ شفاهی را فراموش کنم. به‌ویژه نوع دفاع مقدسیِ آن را! اما با آمدنِ چهارشنبه و دریافت نسخه‌ای از هفته‌نامه تاریخ‌شفاهی، دریچه‌ای تازه به رویم گشوده می‌شود.

شفاف‌سازی وضع کنونی؛ چشم‌انداز «سایت تاریخ شفاهی»

تهیه و تدوین مطلب در «سایت تاریخ شفاهی»، گامی عمیق‌تر و حرفه‌ای‌تر برای من، در دنیای نشر بود. در آستانه هفتصدمین شماره هفته‌نامه تاریخ شفاهی، امیدوارم این تلاش‌ها با همراهی و همدلی همیشگی صاحب‌نظران، همچنان ادامه پیدا کند.

بن‌بستِ تاریخ شفاهی

امروزه تاریخ شفاهی به عنوان یکی از ابزار پژوهشی مورد توجه محققان تاریخ معاصر و حتی مطالعات بین رشته‌ای است. به همان نسبت که می‌توان به این منابع اعتماد کرد، خلافِ آن هم وجود دارد. پژوهشگران تاریخ شفاهی در مسیر تحقیق و پژوهش با چالش‌هایی مواجه هستند که گاهی در تحلیل وقایع به بن‌بست می‌رسند.

یک اشارۀ موجز

مبحثی که ما از آن به عنوان «تاریخ شفاهی» یاد می‌کنیم، به مثابه یک میراث هویتی، واجد ظرایف مهم و اجتناب‌ناپذیری است که توجه به جزئیات آن کاملاً ضروری می‌نماید. مثلاً اینکه تاریخ شفاهی وابستگی تام و تمام به زمان دارد.

موقعیت کم‌نظیر سایت تاریخ شفاهی ایران

سال‌های زیادی نیست که موضوع «تاریخ شفاهی» بین اهالی تاریخ در ایران بدل به دغدغه و مسأله شده و دربارۀ اهمیت و درکل جوانب مختلف آن قلم‌فرسایی‌ها شده است. ضرورت پرداختن به این موضوع شاید دیگر اظهر من‌الشمس باشد...
1
...
 
پاسخ کارشناسان به سؤالات تاریخ شفاهی

100 سؤال

منتظر انتشار کامل پاسخ‌ها تا پایان هفته باشید
ورود مراکز دولتی به عرصه تاریخ شفاهی، پدیده‌ای دو وجهی است، زیرا هم فرصت به شمار می‌آید و هم تهدید. از یک‌سو، این ورود فرصت محسوب می‌شود، چرا که زمینه‌ ثبت و نگهداری بخشی از میراث شفاهی کشور را فراهم کرده است؛ مراکز دولتی در چارچوب مأموریت‌های خود می‌کوشند مجموعه‌ای از روایت‌ها را گردآوری و منتشر کنند.