رونمایی از «نبرد طریق‌القدس»

سردار رشید: جنبه‌های عقلانی جنگ در کتاب‌ها تجزیه و تحلیل شوند

سردار سرلشکر پاسدار غلامعلی رشید، در آیین رونمایی از کتاب «نبرد طریق‌القدس» از وضعیت محتوایی آثار دفاع‌مقدس گفت. وی با انتقاد از تحریف‌ها، غلوها و بی‌توجهی به جنبه‌های عقلانی جنگ در کتاب‌ها، خواستار رسیدگی نهادهای متولی نشر دفاع‌مقدس و برگزاری نشست‌های مشترک سپاه و ارتش شد و افزود: انتشار کتاب‌هایی چون «نبرد طریق‌القدس»، تجزبه و تحلیل عمیق واقعه بزرگ تاریخی، سیاسی و نظامی دفاع‌مقدس را محقق می‌کند.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، آیین رونمایی کتاب «نبرد طریق‌القدس» نوشته امیر رزاق‌زاده، عصر سه شنبه (بیست‌ویکم آذر ماه 91) با حضور فرماندهان پیشکسوت و محققان دفاع‌مقدس در سالن همایش‌های مرکز اسناد و تحقیقات دفاع‌مقدس برگزار شد.

دکتر حسین اردستانی، رییس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع‌مقدس در آغاز این مراسم اظهار داشت: تدوین کتاب «نبرد طریق‌القدس» بیش از دو سال طول کشید و با انتشار این اثر، یکی از وظایف مرکز اسناد و تحقیقات دفاع‌مقدس تحقق پیدا کرد.

وی ادامه داد: این مرکز در دو بخش اسناد و تحقیقات، کارهایی اساسی انجام داده و یکی از محورهای پژوهش اساسی و ذاتی مرکز در آینده، پرداختن به عملیات‌های دوران دفاع مقدس خواهد بود. عملیات طریق‌القدس، یکی از عملیات‌های میانی در راهبرد آزادسازی است که پس از عملیات ثامن‌الائمه(ع)، منطقه دشت‌آزادگان و بستان را آزاد کرد و پس از فتح‌المبین و بیت‌المقدس، سرزمین‌های اشغالی ایران از وجود نیروهای حزب بعث عراق تاحدود زیادی پاکسازی می‌شود.

این راوی جنگ، کتاب «نبرد طریق‌القدس» را به دور از تحریف، دروغ، داستان‌پردازی و قلب واقعیت دانست و تاکید کرد: این کتاب مبتنی بر اسناد مرکز اسناد و تحقیقات دفاع‌مقدس و با تکیه بر پژوهش‌های اساسی چون روزشمار جنگ ایران و عراق، اطلس‌ها، اسناد صوتی و دفترهای راویان جنگ، کالک‌ها و مصاحبه‌ با فرماندهان تدوین شده است.

اردستانی در ادامه، پژوهش‌های مرکز اسناد و تحقیقات دفاع‌مقدس را به دور از نگاه‌های صنفی خواند و تصریح کرد: هدف ما دفاع از سپاه پاسداران نیست. البته آن‌جایی که سپاه نقش موثر داشته، مورد حمایت قرار می‌گیرد،اما تدوین تاریخ واقعی دفاع‌مقدس، هدف اصلی ماست.

«نبرد طریق‌القدس» ثمره تلاش راویان جنگ
سپس امیر رزاق‌زاده، نویسنده کتاب «نبرد طریق‌القدس» با اشاره به حمایت‌های اسنادی مرکز اسناد و تحقیقات دقا‌ع‌مقدس، سپاه پاسداران، ارتش و ایثارگران جهاد سازندگی در زمینه تدوین این اثر خاطرنشان کرد: این کتاب به پرسش‌های اساسی درباره اوضاع، زمینه‌ها و شرایط کشور در زمان اجرای عملیات طریق‌القدس پاسخ می‌دهد. این عملیات، نخستین نبرد از سلسله نبردهای استراتژی دفاعی ایران، موسوم به سلسله عملیات‌های کربلاست. در فصل نخست کتاب «نبرد طریق‌القدس»، اوضاع و شرایط کشور را در آن دوران تبیین کرده‌ایم تا خواننده بداند که چرا تا 14 ماه بعد از آغاز جنگ‌تحمیلی عراق علیه ایران، عملیات بزرگ یا استراتژی دفاعی نداشته‌ایم.

وی تاکید کرد: این کتاب بر اساس منابع دست اول موجود در آرشیو مرکز اسناد و تحقیقات دفاع‌مقدس چون صدای بی‌سیم‌ها و با نگاهی ملی تدوین شده است. پیش از تدوین کتاب، سه همایش بومی در دشت‌آزادگان برگزار کردیم و سیر تحقیق و نگارش آن، حدود پنج سال طول کشید.

این راوی دوران دفاع‌مقدس، کتاب «نبرد طریق‌القدس» را حاصل زحمات راویان جنگ سپاه دانست و گفت: امیدوارم که در این‌گونه کتاب‌ها بتوانیم برای نسل‌های آینده الگوسازی کنیم.

به عقلانیت جنگ در کتاب‌ها جفا شده!
در ادامه آیین رونمایی کتاب «نبرد طریق‌القدس» سردار سرلشکر پاسدار غلامعلی رشید، جانشین رییس ستاد کل نیروهای مسلح با تقدیر از مرکز اسناد و تحقیقات دفاع‌مقدس به پاس تدوین این کتاب اظهار داشت: سه دهه از آغاز جنگ‌تحمیلی عراق علیه ایران می‌گذرد و در سالروز اجرای عملیات‌ها یا سالگرد شهادت سرداران و فرماندهان، همایش‌های سنگین با حجم انبوهی از گفته‌ها، مقالات، مصاحبه‌ها، نوشته‌ها، کتاب‌ها و فیلم‌های مستند تولید می‌شود؛اما پرسشی که وجود دارد، این است که هدف از این گفتارها و نوشتارها چیست؟ پاسخ به این سوال، مشخص می‌کند که چه باید بگوییم. آیا آن‌چه گفته می‌شود کافیست؟

وی با اشاره به حضور مستمر خود در مقاطع گوناگون دفاع‌مقدس خاطرنشان کرد: باید بر اساس ملاحظات اساسی درباره جنگ صحبت کنیم و کتاب و مقاله بنویسیم. هدف از نوشته‌ها و سخنان ما این است که ارزش‌های حاکم بر تفکر فرماندهان و رفتار سیاستمداران، دولتمردان و مسوولان زمان جنگ را بیان کنیم.

سرلشکر رشید، شاکله رفتارها و تفکرات مسوولان و فرماندهان در سطح سازمانی و نبرد، در حوزه‌های نظامی، سیاسی و اجتماعی را بر سه رکن «معنویت»، «حماسه» و «عقلانیت» استوار دانست و تاکید کرد: تا حدی به جنبه‌های معنوی و حماسی جنگ پرداخته‌ایم، اما به عقلانیت در جنگ جفا شده است. ما گاهی برای طرح‌ریزی تا اجرای یک عملیات، ماه‌ها وقت صرف و محاسبه می‌کردیم که بخشی از آن در مجموعه مستند «آخرین روزهای زمستان» منعکس شده بود.

جانشین رییس ستاد کل نیروهای مسلح در تشریح این دیدگاه اضافه کرد: مسوولان، سطح راهبردی و استراتژی جنگ را در دست داشتند. فرماندهان، سطح عملیاتی جنگ و رزمندگان نیز سطح تاکتیکی جنگ را پوشش داده‌اند، اما اکنون در این عرصه، انتشار کتاب‌های خاطرات غلبه پیدا کرده است. اگر در این عرصه هم تقوا، صداقت و راستگویی پیشه نکنیم، دفاع‌مقدس تحریف خواهد شد.

تحریف جنگ، کافیست!
سردار سرلشکر پاسدار غلامعلی رشید تاکید کرد: انتشار کتاب‌هایی چون «نبرد طریق‌القدس»، تجزبه و تحلیل عمیق واقعه بزرگ تاریخی، سیاسی و نظامی دفاع‌مقدس را محقق می‌کند. همچنین در فهم عمیق‌تر و کامل‌تر ما از جنگ موثر خواهد بود. متاسفانه در این زمینه هم متون جامعی مشاهده نمی‌کنیم.

فرمانده قرارگاه فتح در عملیات بیت‌المقدس با تاکید بر اهمیت بررسی دستاوردهای هشت سال دفاع‌مقدس برای بهره‌گیری در شرایط مشابه تاکید کرد: بین پیروزی انقلاب اسلامی تا آغاز جنگ، 20 ماه فاصله بود. زمان قبل از جنگ، چه ادراک استراتژیکی داشتیم؟ اگر شرایطی مشابه سال‌های 1358 و 1359 پیش آید باید چه کار کنیم؟ باید راهبردها را از گنجینه عظیم هشت سال دفاع‌مقدس استخراج کنیم.

وی در ادامه، جنگ‌تحمیلی عراق علیه ایران را آزمونی برای قدرت انقلابی ملت مسلمان ایران و مدیران و فرماندهان خواند و تصریح کرد: خوشبختانه تمامی این اقشار از این آزمون دشوار، فائق بیرون آمدند. ارزش‌های راهبردی دفاع‌مقدس با دفاع مناسب از سوی افراد حاضر در جنگ، ماندگار خواهد ماند.

سردار غلامعلی رشید با تاکید بر لزوم مقابله با تحریف و مبالغه‌گویی درباره جنگ و با انتقاد از بی‌توجهی به این موضوع اظهار داشت: حجم عظیمی از مطالب بیان شده در کتاب‌ها و مقالات، تحریف جنگ اند. تحریف در انعکاس واقعیت آن‌چه که رخ داده، در سه نوع دیده می‌شود. حقایق یا غلط یا ناقص و یا دروغ بیان می‌شوند. همچنین باید از برداشت جدید از واقعیات دوران جنگ هم دوری کرد. حق نداریم که پس از مطالعه چندین کتاب، برداشت و دید کنونی خود نسبت به واقعه‌ای در گذشته را به تفکرات خود در همان زمان تعمیم دهیم.

وی ستاد کل نیروهای مسلح، بنیاد حفظ آثار، سپاه و ارتش را در این زمینه مسوول دانست و گفت: باید از اختلافات و مناقشه‌ها پرهیز کنیم. نسل امروز متحیر می‌ماند که کدام طرف راست می‌گوید و در نهایت به حرف‌های طرف سوم یعنی دشمن گوش می‌دهد.

تعامل منطقی به جای گلایه
این فرمانده دوران دفاع‌مقدس با تاکید بر لزوم افزایش ظرفیت و انتقادپذیری و لزوم گفت‌وگو درباره موضوع‌های اساسی جنگ و برگزاری نشست مشترک به جای گلایه و شکایت، گفت: این‌گونه نشست‌ها برای نسل جوان درجه‌دار هم مفید است. اگر کسی درباره محتوای کتابی حرفی دارد، بهتر است که کتاب را به نقد بگذارند نه به این و آن گلایه کنند! هر کتاب،‌ به هر میزان نقد شود، پربارتر خواهد شد.

ناظر تدوین کتاب «نبرد طریق‌القدس» تدوین متون آموزشی عمومی و تخصصی برای محافل دانشگاهی را در حوزه دفاع‌مقدس ضروری دانست و تاکید کرد: در چارچوب این بحث می‌توان کتاب‌ها را به بحث گذاشت تا ملاحظات لازم هم در کتاب دیده شود. من این کتاب را دو سال قبل مطالعه کردم و مسایلی که به ذهنم رسید، حاشیه‌نویسی کردم. تمرکز کتاب «نبرد طریق‌القدس» بر 6 ماه از آغاز جنگ تا زمستان سال 1360 بوده و مهر تا آذر همان سال، قله‌های کتابند. کتاب «نبرد طریق‌القدس» تلاش کرده تصویری روشن و شفاف از این عملیات ترسیم کند تا مرجعی برای همه اقشار از مردم و رزمندگان و دانشجویان نظامی و غیرنظامی شود.

وی ادامه داد: اگر بخواهیم عظمت این عملیات دیده شود، باید سال‌های اول و دوم جنگ را مقایسه کنیم. درست است که فداکاری مردم و ارتش برای جلوگیری از پیشروی نیروهای عراق موثر بود، اما دشمن، 20 هزار کیلومتر وارد خاک ایران شده و 10 شهر را اشغال کرده بود.

جانشین رییس ستاد کل نیروهای مسلح در ادامه از چهار عملیات ناموفق در 6 ماه نخست جنگ یاد و تصریح کرد: سال دوم جنگ، ترکیب مقدس سپاه و ارتش شکل گرفت و این امر با انتصاب محسن رضایی به عنوان فرمانده کل سپاه و شهید علی صیادشیرازی به عنوان فرمانده نیروی زمینی ارتش محقق شد.

در پایان این آیین، کتاب «نبرد طریق‌القدس» توسط سرداران محمدجعفر اسدی، غلامعلی رشید، حسین علایی و دکتر حسین اردستانی رونمایی شد.

خبرنگار : مریم اسدی جعفری