طباطبایی: برتری امام(ره) در میان مراجع، به دلیل جرأت و بینش ایشان بود

دومین نشست بررسی نهضت امام خمینی (ره) در کتابخانه ملی

حجت‌الاسلام سیدمهدی طباطبایی که خاطرات او از سال‌های قبل از انقلاب اسلامی و مبارزات برای انتشار در قالب کتاب ثبت شده، در دومین نشست ویژه پنجاهمین سال شروع نهضت امام خمینی (ره) در کتابخانه ملی گفت: برتری امام(ره) در میان مراجع به دلیل داشتن جرأت، توجه و بینش بود.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، دومین نشست از سلسله نشست‌های پنجاهمین سال شروع نهضت امام خمینی (ره) با موضوع «مواضع سیاسی مراجع تقلید در آغاز نهضت امام خمینی(ره)» پیش از ظهر سه‌شنبه (16 آبان‌ماه) با حضور حجت‌الاسلام سید مهدی طباطبایی به عنوان سخنران و جمعی از مسوولان کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در مرکز همایش‌های این کتابخانه برگزار شد.

محمدجواد مرادی‌نیا، مسوول برگزاری این نشست‌های تخصصی در آغاز به معرفی حجت‌الاسلام سیدمهدی طباطبایی پرداخت و گفت: موضوع بررسی مواضع سیاسی مراجع تقلید در سال‌های آغازین انقلاب اسلامی ایران از اهمیت والایی برخوردار است. زیرا مرجعیت شیعه نقش مهمی در این انقلاب ایفا کرد و دین اسلام را از کنج مساجد به جامعه کشاند. صدور بیانیه مراجع در جنگ‌های ایران و روس، ایران و انگلیس، نهضت ملی شدن صنعت نفت و انقلاب اسلامی ایران نمونه‌هایی از فعالیت‌ها و نقش مهم آن‌ها در تاریخ ایران است.

وی ادامه داد: امام خمینی (ره) سکان‌دار نهضتی بود که با تعامل مثال‌زدنی مردم ایران توانست در مقابل حکومت پهلوی بایستد. در این میان مراجع تقلید قم، تهران و مشهد با هم متحد شدند، اما گاه به دلیل اختلاف سلایق حرکت‌ آن‌ها کند ‌شد. سید مهدی طباطبایی از شش دهه قبل پا به عرصه سیاست گذاشت و چندین بار طعم تلخ شکنجه را در زندان‌های قصر، اوین و‌ کمیته مشترک ضد خرابکاری چشید وی در سال‌های پیش از انقلاب رابط میان مراجع قم و مشهد بود.

محمدجواد مرادی‌نیا گفت: خاطرات حجت‌الاسلام سید مهدی طباطبایی را از سال‌های قبل از انقلاب اسلامی و مبارزات در 40 جلسه ضبط کرده‌ و آن‌ها را در قالب کتاب منتشر خواهم کرد.

سپس حجت‌الاسلام سیدمهدی طباطبایی به تفاوت میان مجتهد، مدرس و مرجع تقلید در حوزه‌های علمیه پرداخت و نکته قابل توجه تاریخی در این نشست را تحلیل مواضع مجتهدان و فعالیت آن‌ها در طول تاریخ عنوان کرد.

وی با اشاره به این که مجتهدان هر مطلبی را که مضر تشخیص می‌دادند با آن مقابله می‌کردند و خود را رابط و ضابط و حافظ می‌دانستند، گفت: فعالیت مجتهدان به دوره کوتاهی باز نمی‌گردد و آن‌ها در طول تاریخ اقدامات مهمی انجام داده‌اند.

حجت‌الاسلام طباطبایی در ادامه به ایام تدریس و کلاس‌های درس امام خمینی (ره) به عنوان یکی از علمای حوزه علمیه اشاره کرد و سپس درباره مجتهدان آن دوره اظهار کرد: آیت‌الله کاشانی یکی از مجتهدان بزرگ بود. در آن دوره دو مسأله تعداد افرادی که مقلد یک مجتهد بودند و کتاب‌هایی بود که از او منتشر می‌شدند بسیار پراهمیت بودند.

وی ادامه داد: نگارش رساله و اعلام مرجعیت هم از موارد مهم دیگری بود. آیت‌الله‌العظمی بروجردی مقلدان بسیاری داشتند. امام خمینی (ره) تا آن زمان توضیح‌‌المسائلی ننوشته بودند و تنها کتاب‌شان ذخیرةالمسائل بود، با این وجود یکی از مجتهدان مورد علاقه مردم بودند.

سخنران دومین نشست از سلسله نشست‌های پنجاهمین سال شروع نهضت امام خمینی (ره) با اشاره به رحلت آیت‌الله‌العظمی بروجردی تصریح کرد: پس از فوت ایشان شهر قم به مرکزیت مهمی برای علمای شیعه به ویژه امام خمینی(ره) تبدیل شد. زیرا آن دوره با صدور لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی مصادف بود که برای اعتراض به این لایحه اطلاعیه‌های بسیاری از سوی مراجع تقلید منتشر شدند و لایحه مورد اعتراض مجتهدان قم و مشهد قرار گرفت.

حجت‌الاسلام طباطبایی ادامه داد: هیچ یک از علما در مقابل اصل حرکت امام خمینی(ره) موضع‌گیری نمی‌کردند. در واقع آن‌ها هر مسأله‌ای را که ضد دین بود مورد توجه قرار می‌دادند. بعضی از افراد هم این اتفاقات را مهم نمی‌دانستند و به این حرکت هم اعتراضی نداشتند. پس از صدور بیانیه‌‌های امام خمینی(ره) شاه عقب‌نشینی کرد و از آن پس نام امام خمینی(ره) در میان مردم به عنوان یک مبارز بر سر زبان‌ها افتاد.

وی با اشاره به اهمیت کار شاگردان هر عالم گفت: شاگردان امام خمینی(ره) قوی‌تر از شاگردان دیگر علما وارد صحنه شدند. آیت‌الله جنتی، آیت‌الله خزعلی، شهید آیت‌الله سعیدی، مرحوم آیت‌الله مشکینی و آیت‌الله مکارم شیرازی از  شاگردان امام (ره) بودند که در این زمینه بسیار فعالیت می‌کردند.

حجت‌الاسلام طباطبایی که آن سال‌ها در مشهد میزبان علما بوده، گفت: علما در زمان پهلوی و در شهریور سال 1320 منزوی شده بودند اما در سال 1340 دوباره پا به عرصه سیاست و جامعه گذاشتند. وقتی مرحوم امام خمینی(ره) از بقیه علما جلو افتادند و اعلامیه‌های بیشتری منتشر کردند، حرکت علمای دیگر نسبت به امام(ره) نرم‌تر بود. در یکی از جلسات خصوصی در منزل آیت‌الله میلانی، آیت‌الله شریعتمداری گفت، من نظرم این نیست که حکومت عوض شود، بلکه نظرم اصلاح است، مخالفت من با کمونیست است. ولی امام خمینی(ره) کلماتی را که در اعلامیه‌های خود به کار می‌بردند فساد کل حکومت را مدنظر داشتند.

وی افزود: این حرکت‌ها با قیام 15 خرداد سال 1342 روند جدی‌تری به خود گرفت. امام(ره) به شاه گفته بودند، کاری نکن که بگوییم مردم تو را بیرون کنند. امام (ره) پس از دستگیری به زندان منتقل شد. در آن زمان قانون بود که اگر کسی مرجع تقلید باشد نمی‌توان او را کشت، به همین دلیل همه مراجع تلاش کردند مرجعیت امام خمینی(ره) را اعلام کنند. در این میان آیت‌الله میلانی اطلاعیه‌ای را چاپ کرد که در آن امضای بیشتر علما به عنوان تأیید مرجعیت امام خمینی(ره) ثبت شده بود.

حجت‌الاسلام طباطبایی در ادامه به برتری امام خمینی(ره) در میان مراجع به دلیل داشتن جرأت، توجه و بینش اشاره کرد که قابل مقایسه با دیگر علما نیست و سپس گفت: پس از قیام 15 خرداد امام(ره) به عنوان یک رهبر در جامعه مطرح شد. با موضع‌گیری امام(ره) نسبت به حکومت پهلوی، زمینه حرکت امام(ره) نزد همه علما روشن بود و تمامی آن‌ها حرکت امام(ره) را تحسین می‌کردند.

خبرنگار : اکرم دشتبان