گسترش کمی و کیفی ثبت و ضبط خاطرات تاریخ شفاهی در مدیریت اسناد آستان قدس رضوی

تاریخ شفاهی به روشی نوین جهت جمع آوری، حفظ و نگهداری اطلاعات متنوع از خاطرات گفته می شود که از طریق مصاحبه با افراد صاحب نظر در زمینه های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی فراهم آمده و به صورت نوار ضبط صوت یا نوار ویدئو در آرشیو نگهداری می شود. این اطلاعات پس از پیاده سازی ، تایپ و ویرایش به صورت یکی از منابع مهم در کنار اسناد مکتوب قرار می گیرد . امروزه تاریخ شفاهی به علت گسترش دامنه کاری با گروه های مختلف نظیر تاریخ دانان، جامعه شناسان، روزنامه نگاران و... در ارتباط بوده و به صورت مستقیم یا غیر مستقیم نقش بارزی در حفظ هویت یک ملت و انتقال آن به آیندگان بر عهده دارد .
با توجه به این مهم ، آرشیو تاریخ شفاهی مدیریت اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی در سال 1376 در چهار چوب الویت های تعیین شده و در راستای ثبت و ضبط خاطرات تاریخ شفاهی خراسان ، مشهد و آستان قدس رضوی به وجود آمده است. این آرشیو از بدو تاسیس تاکنون در زمینه ثبت و ضبط خاطرات تاریخ شفاهی رشد فزاینده ای داشته است؛ به گونه ای که با گسترش حوزه کاری، تعریف موضوعات و پروژه های جدید، بهره گیری از کارشناسان رسمی و جذب نیروهای مقطعی علاقه مند، به نتایج و دستاوردهای ارزشمندی به خصوص گسترش کمی و کیفی مصاحبه ها دست یافته است. این آرشیو در سال 1388 با 315 نفر در 704 جلسه به مدت939 ساعت مصاحبه تصویری و صوتی داشته است . با بررسی آمار یازده ساله اخیر مشخص می شود که بیش از یک چهارم مصاحبه ها در این سال انجام شده است . این امر به ویژه در بخش مصاحبه با، بانوان که کمتر در آرشیوها به آن توجه شده است ، بیشتر جلوه گر است به  گونه ای که در طی یازده سال ، 145 مصاحبه با بانوان پیشکسوت و برجسته شهر مشهد توسط آرشیو شفاهی آستان قدس انجام شده که نیمی از این مصاحبه ها در سال 88 صورت پذیرفته است.
پروژه های مختلفی در بخش تاریخ شفاهی از بدو تاسیس تا کنون انجام شده است که در سال 1388 سه پروژه با عناوین انجمن های ادبی مشهد، تشکیلات اداری آستان قدس رضوی، بانوان پیشکسوت و برجسته مشهد به اتمام رسیده است . هم اکنون پروژه اماکن متبرکه ، مستند سازی محلات و مصاحبه میدانی، اتوبوس رانی مشهد، انقلاب اسلامی و موسسات قدیمی خیریه مشهد در حال انجام است.
به دلیل گسترش حوزه کاری تاریخ شفاهی و آشنایی اساتید و پژوهشگران با فعالیت های این بخش، روند بهره گیری از این منابع نیز افزایش چشم گیری داشته است . این آرشیو سعی می نماید تا با استفاده از روش های جدید کاری و امکانات پیشرفته ضمن سرعت بخشیدن در آماده سازی مواد و منابع تاریخ شفاهی، خدمات مطلوبی را به محققان و دانشجویان  ارائه نماید.
آرشیو تاریخ شفاهی مدیریت اسناد آستان قدس رضوی به منظور نیل به اهداف خود آماده هر گونه همکاری با افرادی که درموضوعات یاد شده اطلاعاتی دارند، است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
 ابوالفضل حسن آبادی