رئیس کمیته اجرایی سومین همایش ملی تاریخ شفاهی دفاع مقدس خبر داد

تغییر زمان برگزاری همایش ملی تاریخ شفاهی دفاع مقدس

گفت‌وگو: فائزه ساسانی‌خواه

17 آذر 1400

به همت سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران به زودی سومین همایش ملی تاریخ شفاهی دفاع مقدس برگزار خواهد شد. به همین مناسبت خبرنگار سایت تاریخ شفاهی ایران با عبدالله اسماعیلی، رئیس کمیته اجرایی سومین همایش ملی تاریخ شفاهی دفاع مقدس به گفت‌وگو نشسته تا علاقه‌مندان به تاریخ شفاهی درباره این همایش و شرایط برگزاری آن اطلاعات بیشتری کسب کنند.

■

لطفاً درباره سومین همایش ملی تاریخ شفاهی دفاع مقدس کمی توضیح دهید.

این همایش سومین همایش ملی تاریخ شفاهی دفاع مقدس است. برای اینکه بتواند جنبه عمومی داشته باشد و منحصر به قشر خاصی نباشد سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس آن را با کتابخانه ملی به صورت مشترک برگزار می‌کند. با اینکه عنوان اصلی آن تاریخ شفاهی دفاع مقدس است، اما نخواستیم مقالات فقط در این حوزه باشد و موضوع آن را آزاد گذاشتیم تا هرکس به این حوزه علاقه‌مند است بتواند مقاله ارائه دهد. اساتیدی که برای داوری و کمیته علمی انتخاب کردیم صرفاً نظامی نیستند و در سازمان‌ها و نهادهای مختلف مثلاً کتابخانه ملی، حوزه هنری و دانشگاه‌ها فعالیت می‌کنند تا یک همایش علمی تخصصی مؤثر برگزار شود. در واقع نکته مهم در این دوره از همایش تاریخ شفاهی این است که از ظرفیت‌های تخصصی و علمی سازمان‌ها و نهادهای دولتی و غیر دولتی و نظامی، انجمن ملی تاریخ شفاهی ایران و غیره استفاده شده است؛ همچنین از دبیران و کارشناسان هریک از سازمان‌ها و نهادهای پژوهشی، ‌دانشگاهی، نظامی و سایر مراکز و مؤسسات دعوت شده تا در کمیته‌های مختلف همایش حضور داشته باشند.

محورهای همایش شامل چه موضوع‌هایی می‌شود؟

ما فراخوان مقاله دادیم و شش محور را طرح کردیم که هر کدام از این محورها ده موضوع را شامل می‌شوند. بعضی از محورهای برگزاری این همایش عبارتند از مبانی نظری و پیشینه تاریخ شفاهی دفاع مقدس، ضرورت‌ها و فرصت‌ها، آسیب‌شناسی و موانع پیش روی تاریخ شفاهی دفاع مقدس و سیاست‌گذاری و نقش سازمان‌های لشکری و کشوری در تاریخ شفاهی دفاع مقدس.

مبانی نظری و پیشینه تاریخ شفاهی دفاع مقدس شامل موضوع‌هایی مثل نقش تاریخ شفاهی دفاع مقدس در تاریخ‌نگاری معاصر، نقش و کارکرد تاریخ شفاهی در توسعه تاریخ اجتماعی، مبانی جامعه‌شناختی تاریخ شفاهی دفاع مقدس، انواع داده‌های اطلاعاتی در ثبت تاریخ جنگ و جایگاه تاریخ شفاهی، تاریخ شفاهی فرماندهی امام خمینی^(ره) در دفاع مقدس و در نهایت اصول و ویژگی‌های مکتب سپهبد شهید حاج  قاسم سلیمانی در احیا و ترویج تاریخ شفاهی دفاع مقدس می‌شود.

محور تاریخ شفاهی دفاع  مقدس، ضرورت‌ها و فرصت‌ها نیز موضوع‌هایی چون نقش اسناد محلی در تدوین تاریخ شفاهی، نقش هنر و رسانه در تاریخ شفاهی دفاع مقدس، نقش تاریخ شفاهی اقشار مختلف (زنان، روحانیت، دانش آموزان و ...) در هشت سال دفاع مقدس، تاریخ شفاهی دفاع مقدس و فضای مجازی، ضرورت‌های تدوین تاریخ شفاهی دولت و دولت‌مردان جمهوری اسلامی ایران در هشت سال دفاع مقدس، چگونگی و نحوه انتقال تجربیات تاریخ شفاهی دفاع مقدس به سایر ملل، راه‌کارهای حفظ و نشر ارزش‌های دفاع در سازمان‌های لشکری و کشوری به نسل آینده، جایگاه و نقش اندیشه‌های امام خمینی^(ره) در تاریخ شفاهی دفاع مقدس، جایگاه و نقش اندیشه‌های مقام معظم رهبری^(مدظله) در تاریخ شفاهی دفاع مقدس و ضرورت‌های تدوین تاریخ شفاهی مدافعان حرم و جبهه مقاومت را در بر می‌گیرد.

آسیب‌شناسی تاریخ شفاهی دفاع مقدس در حوزه مرزهای مشترک با خاطره‌نویسی، چالش‌های مصاحبه‌گر در تاریخ شفاهی دفاع مقدس، نقش تدوین‌گر در بازنشر و گویاسازی منابع در تاریخ شفاهی دفاع مقدس، تحلیلی بر چگونگی ثبت و ضبط تاریخ شفاهی دفاع مقدس، نقد و بررسی اطلاعات حاصل از مصاحبه در تاریخ شفاهی دفاع مقدس، موانع توسعه و ترویج تاریخ شفاهی دفاع مقدس در سازمان‌های لشکری و کشوری، باید و نبایدهای تاریخ شفاهی دفاع مقدس در حوزه آزادگان، واکاوی و نقد آثار منتشر شدۀ تاریخ شفاهی دفاع مقدس، آسیب‌شناسی به‌کارگیری تاریخ شفاهی دفاع مقدس در تحقیقات دانشگاهی و آرشیوهای تاریخ شفاهی دفاع مقدس فرصت یا تهدید از موضوع‌های سومین همایش ملی تاریخ شفاهی دفاع مقدس است.

حوزه سیاست‌گذاری و نقش سازمان‌های لشکری و کشوری در تاریخ شفاهی دفاع مقدس موضوع‌هایی چون: نقش سیاست‌گذاری‌ها در احیا، حفظ و ترویج و نهادینه‌سازی تاریخ شفاهی دفاع مقدس، چگونگی ساز و کار مصاحبه‌گر و تدوین‌گر در تاریخ شفاهی دفاع مقدس، نظام حقوقی در تدوین تاریخ شفاهی دفاع مقدس، چگونگی تبدیل تاریخ شفاهی به اسناد مکتوب و نحوه بهره‌برداری بهینه، واکاوی نقد و بررسی فعالیت مؤسسات تاریخ شفاهی دفاع مقدس و یکسان‌سازی فعالیت‌های تاریخ شفاهی در سازمان‌های کشوری و لشکری را شامل می‌شود.

تاکنون چند اثر به همایش رسیده است؟

تاکنون 50 مقاله به دبیرخانه همایش ارسال شده و نگارش 10 مقاله تخصصی به استادان برتر کشور که موضوع پایان‌نامه دکتری آن‌ها تاریخ شفاهی بوده، نیز سفارش شده است. داوران از اساتید و هیأت علمی دانشگاه‌ها هستند که رشته تخصصی دکتری‌شان تاریخ شفاهی است و در دانشگاه‌های مختلف کشور مشغول فعالیت هستند. با تمام شدن مهلت ارسال مقالات، مرحله ارزیابی و داوری آثار آغاز و آثار برتر در قالب ارائه چهار پنل معرفی خواهد شد. لازم است یادآوری کنم تاریخ برگزاری همایش به دلیل استقبال علاقه‌مندان برای شرکت در این همایش و درخواست وقت بیشتر تغییر کرده و به تعویق افتاده است. آخرین تاریخ دریافت مقالات 30 آذر است و همایش 5 بهمن سال جاری برگزار می‌شود. دیگر علاقه‌مندان نیز می‌توانند مقالات خود را به پست الکترونیکی info@defadocs.ir  ارسال کنند.

برای کسانی که در این همایش با ارائه مقاله علمی شرکت کنند چه امتیازاتی در نظر گرفته شده است؟

این همایش دارای مجوز پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) است و این مجوز ارزش مقالات ارسالی را برای صاحبان آثار دو چندان می‌کند. یعنی همایش ما در این مرکز ثبت شده و این مقالات در آنجا ثبت و در رزومه شرکت‌کنندگان حساب می‌شود. کسانی که شرکت می‌کنند گواهی ارائه مقالات دریافت می‌کنند، کسانی که برتر شوند هم گواهی دریافت می‌کنند و هم جایزه می‌گیرند. به محض دسته‌بندی مقالات توسط کمیته علمی، همه مقالات ارسالی در کتاب مقالات سومین همایش ملی «تاریخ شفاهی دفاع مقدس» به چاپ خواهد رسید و مقالات برگزیده در فصل‌نامه‌ها، نشریات سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، دانشگاه امام حسین علیه‌السلام، صفحات مجازی و.... نیز منتشر خواهد شد.

این همایش با مشارکت کدام استان‌ها برگزار می‌شود؟

31 استان در این همایش مشارکت دارند.

با توجه به اینکه همایش به صورت مجازی برگزار می شود، چه تدابیری برای استفاده هرچه بهتر شرکت‌کنندگان اندیشیده‌اید؟

دوره‌های قبلی به صورت حضوری برگزار شد؛ ولی این دوره به خاطر کرونا مجازی برگزار می‌شود. ما شرایطی فراهم کرده‌ایم که بتوانیم هم‌زمان با 31 استان به صورت برخط و صوتی و تصویری ارتباط برقرار کنیم. بنابراین لازم نیست شرکت‌کنندگان در تهران حاضر شوند. آن‌ها مقاله‌های خود را از استان‌های محل سکونت‌شان ارائه می‌کنند و همه می‌توانند به صورت آن‌لاین ارائه آن‌ها را ملاحظه می‌کنند. همچنین ما از شخصیت‌های کشوری و لشکری هم دعوت کردیم که در خدمت‌شان باشیم.

در این همایش برنامه جدیدی دارید؟

بله. یکی دیگر از تفاوت‌هایی که همایش امسال با سال‌های قبل دارد، برگزاری عملی یک کارگاه مصاحبه و تاریخ شفاهی است. یعنی ابتدا مقالات را می‌خوانند و می‌گویند تاریخ شفاهی چیست و برای اینکه شرکت‌کنندگان با نحوه و مدل آن آشنا شوند قرار است دو تن از پیشکسوت‌های دفاع مقدس را دعوت کنیم و یک مصاحبه‌کننده حرفه‌ای با آن‌ها مصاحبه کند و شرکت‌کنندگان هم‌زمان با روش و رویکردهای او آشنا شوند. این کارگاه برای عموم آزاد است.

از اینکه وقت خود را در اختیار سایت تاریخ شفاهی ایران گذاشتید سپاسگزارم.

فراخوان سومین همایش ملی تاریخ شفاهی دفاع مقدس