سفرنامه ایران

(مسافر ژاپنی در ماوراءالنهر، ایران و قفقاز)

نویسنده این سفرنامه «ماساجی اینووه»، در پاییز سال 1902 میلادی (1281 خورشیدی)، از راه ترکستان و قفقاز به ایران آمد. او پس از یک سال، یادداشت‌های خود را از آنچه دیده و یافته بود، در کتابی منتشر کرد. «اینووه» یکی از پیشگامان ژاپنی سفر به آسیای میانه است. یادداشت‌های سفر او به صورت نامه‌هایی است که در فرصت‌های به دست آمده میان سفرش نوشته و به توکیو فرستاده شده. «اینووه» در این سفر با مقام‌های مؤثر در سیاست‌ و حکومت، در مناطق مختلف مسیرش دیدار و گفتگو کرد و اطلاعات گسترده‌ای درباره اوضاع و احوال لشکری و نظامی مناطق بازدید شده و وضع راه‌ها، ارتباطات، صنایع، بازرگانی و مالی این مناطق کسب کرد. این همه نشان می‌دهد که این شرق‌شناس جوان، با هدف و برنامه‌ای معین و برای تهیه گزارشی ویژه به ماوراءالنهر، قفقاز و ایران سفر کرده است.
عنوان این سفرنامه، «سفرنامه ایران؛ ماساجی اینووه» (مسافر ژاپنی در ماوراءالنهر، ایران و قفقاز) است. او در آن زمان دانشجوی دانشگاه وین اتریش بود و از رف دولت ژاپن مأموریت یافت تا به ایران و قفقاز و ماوراءالنهر سفر و گزارش‌هایی از امور سیاسی و اقتصادی و اجتماعی این مناطق تهیه کند.
این دانشجوی ژاپنی در ایران با عده‌ای از مقامات عالی‌رتبه دوره مظفری ملاقات کرد و شرح این ملاقات‌ها در این سفرنامه آمده است.
دکتر هاشم رجب‌زاده، استاد دانشگاه ریوکوکوی توکیو در دو دهه 1370 و 1380، هشت سفرنامه از آثار ژاپنی‌هایی را که در دوره‌های قاجار یا پهلوی به ایران سفر کرده‌اند یا حتی مدتی در کشورمان اقامت داشته‌اند به فارسی برگردانده است.
این سفرنامه‌ها به این شرح‌اند: سفرنامه ماساهارو یوشیدا، نخستین فرستاده دولت ژاپن به ایران (انتشارات آستان قدس 1371)، سفرنامه و خاطرات اوچی یاما ایواتارو، نخستین فرستاده مقیم ژاپن در ایران (مجله کلک ویژه ژاپن شماره 65 مرداد 1374)، سفرنامه و خاطرات اکیئو کازاما، ‌نخستین وزیر مختار ژاپن در ایران (انجمن آثار و مفاخر فرهنگی 1380)، سفرنامه خاطرات ایران و یادنامه، آشی کاگاآتسوجی (دفتر پژوهش‌های فرهنگی 1381)، ایران و من؛ خاطرات و یادداشت‌های اییجی اینووه (دفتر پژوهش‌های فرهنگی 1383)، سفرنامه فورو کاوا، همسفر یوشیدا (انجمن آثار و مفاخر فرهنگی 1384).
«سفرنامه ایران؛ ماساجی اینووه» هفتمین سفرنامه از این مجموعه است و «سفرنامه فوکوشیما» که در یکی از مؤسسه‌های انتشاراتی در انتظار چاپ است،‌ هشتمین سفرنامه از این مجموعه محسوب می‌شود.