سنخ‌شناسی روایت شفاهی(1)

روایت مبنایی و آسیب شناسی آن

به نظر می‌رسد تاریخ شفاهی از جنس امور سهل ممتنع است. در عرصه تدوین با ‏متونی روبه‌رو هستیم که دچار اشکال و مشکل فراوان و متفاوتی هستند. از یک سو دیده می‌شود که مبنا صرف ‏یک مصاحبه و استخراج و تدوینی است که...

معرفت تاریخی؛ با متن یا موّرخ؟

محمد درودیان، پژوهشگر و نویسنده تاریخ جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، این یادداشت را پس از مطالعه مطلبی با عنوان «راستی‌آزمایی در مستندنگاری‌ها: جستاری در ضرورت توجه به نوع‌شناسی خاطرات در نظریه زیست سه‌گانه کتاب» در سایت تاریخ شفاهی ایران، برای این سایت ارسال کرد.

راستی‌آزمایی در مستندنگاری‌ها

جستاری در ضرورت توجه به نوع‌شناسی خاطرات در نظریه زیست سه‌گانه کتاب

به نظر می‌رسد مهم‌ترین مسئله کارشناسان و علاقه‌مندان محصولات مستندِ حاصل از خاطره‌نگاری‌ها و پروژه‌های تاریخ شفاهی، «راستی‌آزمایی» باشد. چندان که اگر این مسئله از میان دغدغه‌مندان تاریخ برداشته شود بسیاری گلایه‌های صاحبانِ آرا از خاطرات منتشره از میان خواهد رفت...

یادآوری

56 سال پس از قیام، سی سال پس از رحلت

در درون هر یک از یادآوری‌ها دنیایی از سخن و خاطره و پیام نهفته است که می‌توانند تاریخ و تاریخ شفاهی وقایع مربوط به آنها را رقم ‌زنند. جنبه‌های تاریخی وقایع دائم به ما گوشزد می‌کنند امروز را برای آینده دریابیم تا آیندگان به تاریخ امروز با اطمینان بنگرند.

‌تاریخ شفاهی و نوجوان

مبنای تاریخ شفاهی و فهم تاریخی، همانا پرسش‌گری است. پرسش‌گری در جامعه نیاز به تمرین دارد و این ‏تمرین بایستی از رده‌های سنی مناسب، همچون نوجوانی شروع شود. تاکنون اقدامات بسیاری در خصوص ‏تربیت و آموزش مورخان شفاهی انجام شده، اما...

بهاریه

نوبت کهنه‌فروشی درگذشت

نوروز یکی از مهم‌ترین حلقه‌های وصل و از هویت‌بخش‌ترین رویدادها برای همه ایرانیان است که پیوندی عمیق با خاطره دارد. به جرأت می‌توان گفت که در حوزه تمدنی ایران، کسی نیست که نوروز، یادآور خاطرات شیرین برای او نباشد...

بهاریه

شنیده‌نشده‌ها

همین تکرارهای پی‌درپی بی‌بدیل است که چون حبه قندی در چای تلخ روزگار، خیس می‌شوند و خوردن‌شان، طعم زندگی را شیرین می‌کند. شنیدن و خواندن خاطرات هم حلاوت دارد. با این‌همه گویندگانش فراری و جویندگانش دوان. چه چیز این به آن می‌ماند؟ نامکرر بودن‌شان در عین تکرار!

ادامه «بایدها و نبایدهای کارشناسی مصاحبه»

کارشناسی، بخشی از فرآیند مصاحبه است

کارشناس می‌تواند ضمن مطالعه مصاحبه، در استخراج پرسش‌ها و موضوعات تکمیلی مشارکت کند. چه‌بسا گروه مصاحبه با وجود تلاشی که در این زمینه به خرج داده، باز هم از برخی پرسش‌ها غفلت کند که کارشناس موظف به یادآوری آن‌هاست.

بایدها و نبایدهای کارشناسی مصاحبه

در هر طرح تاریخ شفاهی، بررسی و ارزیابیِ مصاحبه، پیش از تدوین و تنظیم متن نهایی، یک امرِ رایج است. در این مرحله مدیران یا کارشناسانِ طرح، مصاحبه را دیده و به ارزیابی آن می‌پردازند. درباره چگونگی کارشناسی نکاتی را می‌توان برشمرد.

«مصاحبه برای مصاحبه» اصالت ندارد

مصاحبه اگر اصالتی هم دارد، اصالت طریقی است. یعنی به دلیل آن که روشی برای کشف حقیقت به شمار می‌آید، می‌تواند از اصالت برخوردار شود و اساساً به همین دلیل باید در روش‌شناختی پژوهش به مصاحبه و اصالت‌های آن توجه نمود.
...
7
...
 

اسرار جنگ تحمیلی به روایت اسرای عراقی- 121

بلافاصله از کمین بیرون آمدیم و داخل موضع شدیم. در این موضع دو سنگر بیشتر ندیدیم که داخل یکی از آنها دو نفر و در دیگری سه نفر خواب بودند. ستوانیار حسین و یک سرباز دیگر داخل هر سنگر نارنجکی انداختند و نفرات آن را به شهادت رساندند. من سنگر دیگری، کمی دورتر از این دو سنگر، دیدم و به نظرم رسید باید انبار مهمات باشد زیرا اطراف آن با گونی پوشانده شده بود و تقریباً یک مترونیم ارتفاع داشت.