دُر دانش
مصاحبه تاریخ شفاهی با دکتر عباس حرینرگس کرمی
05 تیر 1400
تاریخ شفاهی یکی از روش‌های علمی در پژوهش‌های تاریخی است که براساس مصاحبه هدفمند شکل می‌گیرد. تاریخ شفاهی بر تجربیات فردی متمرکز است و گردآورنده آن در یک تلاش مشترک با روایت‌گر، برای بررسی و ثبت تجربه‌های او سهم زیادی دارد.
طی سال‌های اخیر، در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران مصاحبه‌های متعددی با شخصیت‌های علمی، سیاسی، فرهنگی و هنری معاصر صورت پذیرفته که مصاحبه با استادان کتابداری و اطلاعرسانی از آن جمله است.
کتاب حاضر یکی از منابع تاریخ شفاهی این سازمان در زمینه پیشینه اطلاع‌شناسی و اطلاعرسانی و نیز تاریخچه کتابداری نوین در ایران است.
کتاب، حاصل گفت‌وگوی شش ساعته پیمانه صالحی، کارشناس مسئول گروه تاریخ شفاهی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، با عباس حری در چهار جلسه است که مهر 1383 در دفتر کار وی در گروه کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاه تهران انجام شده است. صالحی علاوه بر ایفای نقش مصاحبه‌گر، کار تحقیق و تدوین کتاب را نیز خود انجام داده است. چاپ اول این کتاب در سال 1395 توسط انتشارات سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در 209 صفحه منتشر شده است.
عباس حری از جمله استادان و متخصصان کتابداری، اطلاعرسانی و دانش‌شناسی ایران است که چهار دهه حضور مستمر در عرصه‌های آموزش و پژوهش کتابداری و علم اطلاعات ایران داشته است. بسیاری از مفاهیم و نظریه‌های جدید در حوزه اطلاعرسانی را برای اولین بار، وی در ایران مطرح کرده است.
عباس حری 15 اسفند 1315 در خانواده‌ای روحانی در مشهد به دنیا آمد. پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی و دوره سه ساله اول دبیرستان، وارد دانشسرای مقدماتی شد و پس از پایان دوره دانشسرا برای معلمی ابتدا به یکی از روستاهای کاشمر و سپس به کاشمر رفت. وی دوره کارشناسی زبان و ادبیات انگلیسی را در دانشگاه مشهد و دوره کارشناسی ارشد را در دانشگاه تهران گذراند و مدرک دکتری خود را در رشته کتابداری، سال 1360 از دانشگاه کیس وسترن آمریکا گرفت. سال 1353، از آموزش و پرورش (وزارت فرهنگ آن زمان) به دانشگاه تهران منتقل شد و به تدریس دروس مختلف رشته کتابداری پرداخت.
حری نوشتن را از دوره تحصیل در دانشسرای مقدماتی آغاز و در سال‌های زندگی خود ده‌ها مقاله و کتاب تألیف و ترجمه کرد. وی همچنین در کنار فعالیتهای آموزشی و راهنمایی دانشجویان در طرح‌های پژوهشی و پایان‌نامه‌های آنان، در راه‌اندازی و پیشرفت چند طرح پژوهشی ملی نیز نقش اصلی داشته است. علاوه بر این، مدیر مسئولی نشریه‌های اطلاعرسانی و سردبیری نشریه‌های تخصصی و نیز همکاری در تدوین دایره‌المعارف‌ها و دانشنامه‌هایی چون دایره‌المعارف کتابداری و اطلاعرسانی، فرهنگ‌نامه کودکان و نوجوانان و دانشنامه جهان اسلام را در کارنامه خود ثبت کرده است. وی بارها در همایش‌های علمی و جشنواره‌های کتاب برگزیده شده و جوایزی نیز به دست آورده است.
عباس حری، اردیبهشت 1392 پس از طی یک دوره بیماری درگذشت.
کتاب «در دانش»، پس از یادداشت ناشر و مقدمه تدوین‌کننده در ده فصل تدوین شده است. فصول کتاب بر اساس شرح زندگی و فعالیتهای علمی و پژوهشی راوی نامگذاری و تدوین شده است. فصل اول با عنوان «خانواده و نوجوانی»، درباره تولد و زندگی خانوادگی و دوره تحصیلات ابتدایی و دبیرستانی وی است. در فصل دوم با عنوان «آغاز تحصیلات دانشگاهی، رشته کتابداری و مقطع دکتری» مصاحبه‌گر با طرح سؤالاتی از راوی درباره تحصیلات دانشگاهی از دوره کارشناسی تا دکتری و عضویت در گروه کتابداری دانشگاه تهران، خواننده را با سوابق تحصیلی وی آشنا می‌کند. فصل سوم، «تدریس در دانشگاه و ویژگی‌های رشته کتابداری» نام دارد. در این فصل، حری ضمن شرح نحوه تدریس و مقاطعی که در دانشگاه تدریس می‌کرد، درباره ویژگی‌های رشته کتابداری، ارتباط کتابداری و اطلاعرسانی و نیز تغییراتی که در نظام پایان‌نامه‌های تحصیلی اعمال کرده، سخن می‌گوید. در فصل چهارم با عنوان «کتابخانه ملی ایران»، راوی درباره موضوعاتی چون همکاری خود با کتابخانه ملی، فصلنامه کتاب، انتشار گزیده مقالات ایفلا، نقش سیاستگذاری کتابخانه ملی، وضعیت واسپاری منابع، وضعیت اطلاعرسانی در کتابخانه ملی و ادغام سازمان اسناد و کتابخانه ملی به سؤالات مصاحبه‌گر پاسخ می‌دهد. فصل پنجم با عنوان «دایره‌المعارف کتابداری و اطلاعرسانی»، درباره صفر تا صد شکل‌گیری و تدوین این دایره‌المعارف است که عباس حری مسئولیت سرویراستاری آن را برعهده داشته است. «کتابخانه‌های عمومی و دانشگاهی و بازار کار رشته کتابداری»، عنوان فصل ششم است. در این فصل حری به پرسش‌های مصاحبه‌گر درباره ویژگی کتابخانه‌های عمومی، کتابخانه‌های تخصصی و دانشگاهی، وضعیت این کتابخانه‌ها در ایران و سایر کشورها، فعالیت کتابداران در کتابخانه‌ها و گرایش‌های کتابداری و بازار کار آن پاسخ می‌دهد. فصل هفتم با عنوان «نظام ملی اطلاعرسانی»، درباره شکل‌گیری شورای عالی اطلاعرسانی، فعالیتهای این شورا و ویژگی‌های نظام ملی اطلاعرسانی است. در فصل هشتم با عنوان «تألیفات و همکاری با نشریات»، راوی از سابقه تألیفی خود و نشریاتی که با آن‌ها همکاری داشته است سخن می‌گوید. فصل نهم «شرکت در مجامع بین‌المللی، بررسی فعالیتهای دفتر پژوهش‌های فرهنگی»، درباره همایش‌ها و سمینارهای کتابداری و اطلاعرسانی، نشست‌های ایفلا و تجربیات حری از شرکت در این مجامع است. «انتشارات حوزه علوم کتابداری و اطلاعرسانی، انجمن کتابداری و اطلاعرسانی ایران» عنوان آخرین فصل کتاب است. در این فصل وی به ارزیابی مجله‌های کتابداری، بررسی آثار در زمینه کتابداری و اطلاعرسانی، انجمن کتابداری و اطلاعرسانی ایران و انجمن‌های کتابداران سایر کشورها پرداخته است. پس از آن بخشی با عنوان «کارنامه» آمده که شامل فهرست کتاب‌ها، مقاله‌ها، یادداشت‌ها و نگرش‌ها، سخنرانی‌ها، مصاحبه‌ها، طرح‌های پژوهشی، جوایز، راهنمایی پایان‌نامه‌ها و مشاوره پایان‌نامه‌هاست. پایان‌بخش کتاب «نمایه»، «گزیده تصاویر» و «کتابنامه است».
پس از انتشار کتاب «در دانش» استادان و صاحب‌نظران عرصه کتابداری و علم اطلاعرسانی در جلسات نقد و بررسی این کتاب ضمن اشاره به ایرادها و اشکالات آن، استفاده از عنوان مناسب برای کتاب و نیز یادداشت‌های تدوینگر در پی‌نوشت را جزو نقاط قوت آن برشمرده‌اند.
تعداد بازدید: 3648
http://oral-history.ir/?page=post&id=9947