نوبت کهنه‌فروشی درگذشت
حمید قزوینی
27 اسفند 1397
۱) نوروز یکی از مهم‌ترین حلقه‌های وصل و از هویت‌بخش‌ترین رویدادها برای همه ایرانیان است که پیوندی عمیق با خاطره دارد.
به جرأت می‌توان گفت که در حوزه تمدنی ایران، کسی نیست که نوروز، یادآور خاطرات شیرین برای او نباشد. از خانه‌تکانی و لباس نو و خوراکی و عیدی و دید و بازدید تا آیین‌های قدیمی.
در سال‌های کودکی، پس از تعطیلات عید، به بهانه درس انشا، باید چند خطی درباره موضوع «نوروز خود را چگونه گذراندید؟» می‌نوشتیم و این کار خود نوعی خاطره‌‌نگاری بود.
جالب اینکه در خاطرات زندانیان سیاسی، رزمندگان دفاع مقدس، آزادگان، نخبگان علمی و چهره‌های سرشناس سیاسی و اجتماعی هم نوروز جایگاه ممتازی دارد. چون نوروز همه چیز را تحت تاثیر قرار می‌دهد. خانم طاهره سجادی از مبارزان مسلمان دوران رژیم پهلوی که چند سالی را در زندان گذرانده در این زمینه می‌گوید: «ایام عید کمیته مشترک خلوت‌تر می‌شد، کمتر صدای فریاد ناشی از شکنجه می‌آمد، چون اکثر بازجو‌ها به مرخصی می‌رفتند. آن‌هایی هم که بودند کمتر اذیت می‌کردند. عید ما در کمیته مشترک این بود که اجازه یک ملاقات داشتیم. کلاً حال و هوای عید در هر یک از زندان‌های اوین، قصر و کمیته مشترک با هم فرق داشت. مثلاً کمیته مشترک فضای بسته‌ای داشت اما در اوین می‌شد شاخه درخت یا پرنده‌ای را دید که نوید بهار و تازه شدن را بدهد. با کمک خمیر نان و آب دهان، هواپیماهای کوچک و گلدان درست می‌کردم. یادم هست، یک شاخه شکوفه درست کردم که حس تازگی و بهار را در وجودم زنده می‌کرد. معمولاً وقتی بچه‌ها را برای ملاقات می‌آوردند، همین هواپیماهای کوچک و مثل اینها و نقاشی‌هایی را که در اوین می‌کشیدم، به عنوان عیدی به آن‌ها می‌دادم.»
۲) در سالی که گذشت، با همه فراز و فرودهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، رویدادهای نویدبخشی در حوزه تاریخ شفاهی به وقوع پیوست. برگزاری کارگاه‌ها و نشست‌های مختلف تخصصی، راه‌اندازی و تداوم پروژه‌های تاریخ شفاهی و انتشار آثار جدید، همگی نشان از رونق این بخش و وجود مخاطب و سخن‌های فراوان برای گفتن است.
به نظر می‌رسد یکی از دلایل رونق آثار مرتبط با خاطره‌‌نگاری و تاریخ شفاهی در دهه‌های اخیر، افزایش توجه به شأن انسان در جوامع مختلف است. اگر تاریخ شفاهی به دموکراتیک شدن تاریخ‌نگاری می‌انجامد، باید پذیرفت که این امر، زمانی محقق می‌شود که برای انسان، صرف نظر از جایگاه اجتماعی او ارزش قائل شده و سخن‌اش جدی تلقی شود و تاریخ شفاهی بدون ادعا و با وجود موانع فراوان، در این راه گام‌های موثری برداشته است. گام‌هایی که با مشارکت و استقبال آحاد شهروندان همراه بوده و سرمایه‌ای مهم برای دو طرف است.
این وضعیت را در آستانه بهار به فال نیک گرفته و سالی پر از رونق و پرهیز از تکرار را برای همگان آرزومندم.
نوبت کهنه‌فروشان درگذشت
نوفروشانیم و این بازار ماست
تعداد بازدید: 4413
http://oral-history.ir/?page=post&id=8453