تعمیم تاریخ شفاهی به عنوان روش علمی
مرجان میرغفاری
17 بهمن 1394
به گزارش سایت تاریخ شفاهی ایران، دکتر علی ططری، مدیر مرکز اسناد کتابخانه مجلس شورای اسلامی، عضو انجمن تاریخ شفاهی ایران و یکی از مدیران اجرایی دهمین نشست تخصصی تاریخ شفاهی ایران با عنوان «تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی ایران (1357-۱۳۴۲)» گفت: «می‌خواهیم این حوزه را در همه بخش‌ها و مراکز، هم به لحاظ جغرافیایی و هم علمی تعمیم دهیم.» متن گفت‌وگو با وی که در حاشیه دهمین نشست انجام شد، در ادامه می‌آید.
* با توجه به این که نشست‌های تخصصی تاریخ شفاهی به ابتکار انجمن تاریخ شفاهی ایران پاگرفته، از سابقه برپایی این نشست‌ها بگویید.
مجموعه همایش‌های تاریخ شفاهی که دهمین دوره آن برگزار شد، نزدیک به یک دهه است که برگزار می‌شود. تاریخ شفاهی به عنوان یک روش و یک شیوه در تولید و جمع‌آوری سند، در تمام دنیا به عنوان یک روش علمی کاملاً پذیرفته شده است. اکثر دانشگاه‌های معتبر دنیا به‌ویژه دانشگاه‌هایی که در حوزه علوم‌انسانی، سرمایه‌گذاری کرده‌اند، تاریخ شفاهی را به عنوان روش علمی به رسمیت شناخته‌اند و در مقاطع کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکترا دانشجو می‌پذیرند.
● حوزه تاریخ شفاهی، تنوع و تکثرِ تخصص‌ها و دانش‌آموخته‌ها را در بطن خود دارد
از این رو در کشور ما هرچند این حرکت دیر آغاز شد، اما در طی یک دهه گذشته، مجموعه‌ای که تحت عنوان تاریخ شفاهی ایران شروع به فعالیت کرده، توانسته موفقیت‌های چشمگیری به دست آورد؛ از جمله اینکه نزدیک به سیصد نفر از پژوهشگران و محققان فعال در این حوزه را دور هم جمع کرده و مجموعه مقالاتی از آنان گردآورده است و ما امروز شاهد هستیم که نخستین مجله تخصصی تاریخ شفاهی با همت سازمان اسناد و کتابخانه ملی و انجمن تاریخ شفاهی ایران در ایران منتشر شده است. مجموعه مقالاتِ منتشر شده و کارگاه‌هایی که برگزار شده، با حمایت اعضای انجمن و در راستای تقویت این مسیر بوده‌اند.
● تاریخ شفاهی به عنوان یک شیوه در تولید و جمع‌آوری سند، در تمام دنیا به عنوان یک روش علمی پذیرفته شده است
* آیا سیاست مشخصی در این نوع همایش‌ها دنبال می‌شود؟
بله. چون هر همایشی که برگزار کردیم، شورای سیاست‌گذاری و شورای علمی تشکیل دادیم. در واقع از ابتدا با برنامه‌ریزی آغاز کردیم. سعی ما این بوده که برخی از همایش‌ها را تقسیم کنیم و سیاست‌مان این بوده موضوع تاریخ شفاهی را در شهرستان‌ها هم تعمیم بدهیم و از پژوهشگران تاریخ محلی و پژوهشگران تاریخ شفاهی استفاده کنیم. اما سیاست کلی ما تقویت بُنیه این حوزه است و این که هر سال با یک سیاست و شیوه خاص، همایش‌ها را برگزار کنیم؛ در واقع موضوع‌بندی کرده‌ایم، یک سال با موضوعِ تدوین، یک سال با موضوع ایثار و شهادت، امسال هم با موضوع تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی فعالیت کردیم. هر سال، حوزه‌هایی که اهمیت و اولویت بیشتری دارند را حمایت می‌کنیم و از طرفی هم نظر مخاطبان همیشه برای ما مهم است.
● سیاست کلی انجمن تاریخ شفاهی ایران تقویت بُنیه این حوزه است و این که هر سال با یک سیاست و شیوه خاص، همایش‌ها را برگزار کنیم
یکی از سیاست‌های مهم این بود که با مراکز پژوهشی همکاری کنیم و هر سال همایش با کمک یکی از مراکز برگزار شده است؛ امسال با همکاری مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، سال‌های گذشته، بنیاد شهید، دانشگاه اصفهان، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس؛ هر سال یکی از مؤسسات را به همکاری گرفتیم. می‌خواهیم این حوزه را در همه بخش‌ها و مراکز، هم به لحاظ جغرافیایی و هم علمی تعمیم دهیم و از همکاری‌ها استفاده کنیم؛ در واقع در مسیر پویا و زنده نگه‌داشتن و هدفمند کردنِ مجموعه باشیم و از همه مهم‌تر، خروجی علمی هم داشته باشیم.
● اکنون بسیاری از استادان ایراد می‌گیرند که چرا در تدوین و گردآوری مقاله از روش تاریخ شفاهی استفاده نشده است
* آیا برگزاری چنین همایش‌هایی توانسته جایگاه تاریخ شفاهی را در بین تحقیقات علمی و دانشگاهی ارتقا دهد؟
بله، قطعاً. طی چند سال گذشته موفق شدیم در بین دانشگاه‌ها، این شیوه تولید سند و حوزه علمی و این دانش را به عنوان یک روش معتبر در حوزه علوم انسانی، از جمله اقتصاد و فرهنگ و سیاست بشناسانیم. طی چند سال گذشته، پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و دکترا با موضوع تاریخ شفاهی دفاع شده، منشوراتی هم در حوزه تألیف، تدوین و ترجمه در این حوزه فعال شده است. همان طور هم که خدمتتان عرض کردم آخرین بازتاب عملکرد ما انتشار مجله تاریخ شفاهی است، یعنی این حوزه، صاحب یک نشریه مخصوص به خود است. رفرنس و ارجاع‌دهی منابع علمی و دانشگاهی به تاریخ شفاهی را قبلاً استادان دانشگاه به عنوان یک روش علمی نمی‌شناختند، اما اکنون در حوزه‌هایی که به موضوع تاریخ معاصر می‌پردازند و برای کسانی که در قید حیات باشند، بسیاری از استادان ایراد می‌گیرند که چرا در تدوین و گردآوری مقاله از روش تاریخ شفاهی استفاده نشده است.
● در یک دهه گذشته، مجموعه‌ای که تحت عنوان تاریخ شفاهی ایران شروع به فعالیت کرده، توانسته موفقیت‌های چشمگیری به دست آورد
* ارسال مقالات به چه صورت است و باید حول چه محورهایی باشد؟
حوزه تاریخ شفاهی، تنوع و تکثرِ تخصص‌ها و دانش‌آموخته‌ها را در بطن خود دارد، ما صرفاً به حوزه‌هایی مانند تاریخ و علوم‌سیاسی محدود نکردیم! در حوزه‌های معماری، هنر، پزشکی، مهندسی و کسانی که در این حوزه‌ها صاحب نظر شدند، یعنی از همه رشته‌ها و تخصص‌ها استفاده کردیم و این تنوع و تکثر را شما می‌توانید بین چکیده مقالات مشاهده کنید. هر سال، سیاست‌مان این بوده که مجموعه مقالات در اسرع وقت منتشر کنیم. برای دو دوره از همایش‌ها به دلایلی نتوانستیم مجموعه مقالات را منتشر کنیم. از 9 همایشی که پیش از این برگزار شده، مجموعه مقالات هفت همایش را را منتشر کردیم. کتاب‌های همایش‌های هفتم و هشتم هم آماده چاپ و انتشار است.
مطالب مرتبط:
گزارش تکمیلی دهمین نشست تخصصی تاریخ شفاهی ایران
نشست یازدهم تاریخ شفاهی در مازندران برگزار می‌شود
گزارش تصویری دهمین نشست تخصصی تاریخ شفاهی ایران
آغاز دهمین نشست تخصصی تاریخ شفاهی ایران
دومین جلسه دهمین نشست تخصصی تاریخ شفاهی ایران
سومین جلسه دهمین نشست تخصصی تاریخ شفاهی ایران
دهمین نشست تخصصی تاریخ شفاهی ایران به پایان رسید
تمدید مهلت ارسال چکیده مقالات دهمین نشست تخصصی تاریخ شفاهی
مجموعه مقالات دو نشست سالانه تاریخ شفاهی ایران منتشر می‌شود
تعداد بازدید: 6799
http://oral-history.ir/?page=post&id=6158