«زندان موصل»، دایرةالمعارفی بر محور خاطرات
الهام صالح
13 بهمن 1394
کتاب «زندان موصل» در فرهنگسرای اندیشه رونمایی می‌شود.
به گزارش سایت تاریخ شفاهی ایران، کتاب «زندان موصل» شامل خاطرات اسارت علی‌اصغر رباطجزی است که توسط جواد کامور بخشایش گردآوری و تدوین شده است.
کاموربخشایش در گفت‌وگو با سایت تاریخ شفاهی، ضمن اشاره به این موضوع که به صورت اتفاقی با علی‌اصغر رباطجزی آشنا و به گردآوری خاطرات وی علاقه‌مند شد، درباره کتاب «زندان موصل« این‌طور توضیح می‌دهد: «این کتاب در عین حال که خاطره است، اما مبتنی بر پژوهش است و می‌توانم ادعا کنم که دایرةالمعارفی از اسارت به شمار می‌رود.»
وی نقاط عطفی را برای کتاب خود برمی‌شمارد که تبلور شکنجه‌های روحی و جسمی، یکی از همین نقاط عطف است. همچنین درباره سایر نقاط عطف کتابش نیز می‌گوید: «علی‌اصغر رباطجزی، ارتباط عاطفی خوبی با همسرش دارد و به خاطر همین ارتباط عاطفی است که در شرایطی که او در عراق اسیر است، همسرش نیز در ایران از نظر روحی شکنجه می‌شود.»
ارتباط رباطجزی و همسرش از طریق تبادل نامه، یکی از ویژگی‌های منحصر به فردی است که کاموربخشایش در زندگی این اسیر ایرانی مشاهده کرده و دراین‌باره چنین بیان می‌کند: «این دو نفر با هم نامه‌های زیادی را رد و بدل کردند. نکته جالب این‌که هر دو طرف از طریق نامه‌نگاری، یکدیگر را به مقاومت، ایثار، توکل، صبر و استقامت تشویق می‌کردند.»
● کتاب «زندان موصل» که حاصل 50 ساعت مصاحبه با رباطجزی و 30 ساعت مصاحبه با اشخاص دیگر است، متناسب با سال‌های اسارت راوی در 8 فصل تدوین شده است
وی ادامه می‌دهد: «هر دو به واسطه آموزه‌های دینی و آشنایی کامل با قرآن، نهج‌البلاغه و آیات و روایات، بر یکدیگر تاثیر مثبت داشتند و به همین دلیل هم در این نامه‌ها امید موج می‌زند.»
خاطره‌نگار کتاب «زندان موصل» ضمن اشاره به ویژگی رهبری فرهنگی رباطجزی و تاثیری که در ایجاد انگیزه بر دیگر اسیران داشته، کتاب خود را دایرةالمعارفی بر محور خاطرات رباطجزی می‌داند که بنیان دیگر آن معرفی کامل ادبیات اسارتگاهی است. کاموربخشایش، از دو گروه به عنوان مخاطب کتاب «زندان موصل» نام میبرد و در این باره می‌گوید: «یک گروه از مخاطبان، افرادی هستند که به کتاب‌های خاطرات علاقه دارند. بنابراین نیازی نیست که توضیحات مفصل کتاب را مطالعه کنند. به همین دلیل این توضیحات را در بخش پایانی کتاب ارائه کرده‌ام. پژوهشگران، مخاطبان دیگر کتاب هستند که استناد کتاب برای آن‌ها مهم‌تر از خاطره‌نگاری صرف است.»
وی درباره مستند بودن کتاب هم چنین توضیح می‌دهد: «سعی کرده‌ام درباره هر آنچه در کتاب از آن اسم برده‌ام، اطلاعات کاملی ارائه بدهم. این کار با سختی‌هایی هموار بود، چون قرار دادن فهرست اعلام، یکی- دو سال است که به کتاب‌های خاطرات جنگ اضافه شده، اما من با تمام توان سعی کردم استناد خاطرات را در دستور کار داشته باشم. همچنین تلاشم این بود که مجموعه‌ای از مسائل مختلف اسارت را در قالب مداخل مختلف گویاسازی کنم.»
● کاموربخشایش، از دو گروه به عنوان مخاطب کتاب «زندان موصل» نام میبرد؛ افرادی که به کتاب‌های خاطرات علاقه دارند و پژوهشگران که استناد کتاب برای آن‌ها مهم‌تر از خاطره‌نگاری صرف است
کاموربخشایش همچنین می‌افزاید: «تا جایی که در توانم بود خاطرات را به سبک روایی داستانی بیان کردم. به عنوان مثال آقای رباطجزی در اسارت با مخاطب عرب به زبان عربی صحبت می‌کند که من هم دیالوگ‌ها را به عربی نقل کرده‌ام و در کنار آن ترجمه دیالوگ‌ها را هم قرار داده‌ام.»
خاطره‌نگار «زندان موصل» ضمن تاکید بر این‌که همه اطلاعاتی که در کتاب ارائه شده، مستند است و در آن‌ها هم به منابع و هم به خاطرات اشخاص دیگر استناد شده، می‌گوید: «بیان دیالوگ‌ها به همان زبانی که رباطجزی سخن می‌گفته، به خاطر احساس همذات‌پنداری بین خواننده و راوی کتاب است. این اتفاق باید رخ می‌داد تا فضای اسارت برای مخاطب قابل لمس باشد.»
کتاب «زندان موصل» که حاصل 50 ساعت مصاحبه با رباطجزی و 30 ساعت مصاحبه با اشخاص دیگر است، متناسب با سال‌های اسارت رباطجزی در 8 فصل تدوین شده که کاموربخشایش این فصل‌ها را «دروازه» نامگذاری کرده و در کتابش درباره این نامگذاری نوشته است: «شاید بتوان این اثر را شرح سفر رباطجزی دانست... از آنجایی که راوی در طول این سفر، یعنی سفر زندگی از دروازه‌های مختلفی عبور می‌کند به تداعی آن، عناوین فصل‌ها «دروازه» نامگذاری شده‌اند و چون در آیات و روایات اسلامی، بهشت هشت دروزاه دارد و سفر رباطجزی به نوعی سفر از دل اردوگاه به بهشت است، به تداعی همین نکته تعداد فصول این کتاب «هشت» دروازه انتخاب شده است.»
این کتاب دارای بخش‌هایی مانند اسناد و تصاویر و نمایه است و بخش کتاب‌نامه آن نیز «کتاب‌ها»، «نشریات»، «اسناد»، «گفت‌وگوها» و «منابع مجازی» را دربرمی‌گیرد.
کتاب «زندان موصل»، ساعت 15:30 دقیقه دوشنبه 19 بهمن در فرهنگسرای اندیشه واقع در خیابان دکتر علی شریعتی، نرسیده به پل سیدخندان، بوستان اندیشه رونمایی می‌شود. این کتاب در 642 صفحه به تازگی به عنوان ششصدوچهلمین اثر تولید شده در دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری و هشتادوسومین کتاب خاطرات آزادگان در مجموعه آثار منتشر شده این دفتر، از سوی انتشارات سوره مهر راهی بازار کتاب شده است.
تعداد بازدید: 4931
http://oral-history.ir/?page=post&id=6153