تاریخ‌شفاهی مردم‌نگارانه بازیابی و احیا شود
مرجان میرغفاری
06 بهمن 1394
به گزارش سایت تاریخ شفاهی ایران، دهمین نشست تخصصی تاریخ شفاهی ایران با عنوان «تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی ایران (1357-۱۳۴۲)» بعدازظهر ششم بهمن 1394 با نخستین جلسه نیم‌روز دوم این نشست در سالن سوره حوزه هنری دنبال شد.
سومین جلسه دهمین نشست تخصصی تاریخ شفاهی ایران با ارائه مقاله تاریخ شفاهی حزب ملل اسلامی و سخنرانی جواد منصوری آغاز شد. او گفت: «قبل از انقلاب اسلامی، روش تاریخ شفاهی به این صورت که کسی بنشیند و روایت کند و دیگری ضبط و ثبت کند و روایت را به سرو سامانی برساند، وجود نداشت. بعد از انقلاب روش تاریخ شفاهی رونق گرفت و کارهای بسیاری مهمی در این حوزه صورت گرفت.»
● اگر بناست به تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی بپردازیم باید به پژوهش‌های تاریخ‌نگاری که مردم را پایه و اساس قرار داده‌اند، بپردازیم
منصوری افزود: «در سال‌های دهه 50 شمسی، گروه‌های متعددی برای مبارزه مسلحانه شکل گرفت که حزب ملل اسلامی یکی از معروف‌ترین و گسترده‌ترین آن‌ها بود. حزب ملل اسلامی تشکیلاتی مخفی با سازماندهی منضبط و با هدف سرنگونی حکومت پهلوی بود که از طریق مبارزه مسلحانه طی سه مرحله از اواخر سال 41 مقدمات تأسیس آن فراهم شد و در مدت سه سال فعالیت خود به شکل هدفمند و موفقی مسیر خود را طی کرد. بعد از انقلاب اسلامی هیچ یک از اعضای حزب ملل اسلامی به فکر انتشار خاطرات تاریخ مبارزاتی خود نبود؛ تا سال 72 که پانزده سال از انقلاب می‌گذشت. بنده سفیر ایران در پاکستان بودم؛ چون تابستان بود و خانواده‌ام ایران بودند، بعد از هر روز کار، در خانه که تنها بودم، شروع به نوشتن خاطرات خود از تاریخ مبارزات علیه رژیم شاه کردم. زمانی‌که بعد از مأموریت به ایران بازگشتم، آقای فخرزاده به دیدنم آمد و گفت که ما می‌خواهیم خاطرات شما را با روش تاریخ شفاهی از زمان حضورتان در حزب ملل اسلامی جمع‌آوری کنیم. چون خاطراتم را نوشته بودم، همان را به ایشان دادم و سؤالات تکمیلی هم انجام شد و خاطرات بنده با عنوان خاطرات جواد منصوری منتشر شد. انتشار این کتاب، فتح بابی برای بیان خاطرات دیگر اعضای حزب ملل اسلامی شد. از جمله کتاب خاطرات احمد احمد که بعد از کتاب من منتشر و باعث شد فضای کلی قبل از انقلاب به طور کامل بیان شود.»
● در خلال 25 سال با هزار نفر مصاحبه صورت گرفت و بدین ترتیب با ربع قرن پژوهش، یافته‌های مهمی از تاریخ شفاهی امام خمینی(ره) برای پژوهشگران به دست آمد
وی تاکید کرد: «روش تاریخ شفاهی، از بعد از انقلاب بسیار پیشرفت کرده و تکامل یافته است، ولی باید تحقیقات در این حوزه گسترده‌تر شود تا با خاطرات و وقایع مهم تاریخ بیشتر آشنا شویم.»
سپس دکتر محمدجواد مرادی‌نیا درباره تاریخ شفاهی امام‌خمینی(ره) سخنرانی کرد و گفت: «بحث تاریخ شفاهی حضرت امام خمینی(ره) متأسفانه بعد از درگذشت ایشان در سال 68 آغاز شد که پژوهشگران تاریخ شفاهی دوران طلایی حیات حضرت امام را از دست داده بودند. با این حال با بهره‌گیری از روش تاریخ شفاهی برای پرکردن خلاء‌های اطلاعاتی درباره شخصیت، اندیشه و کارنامه رهبر کبیر انقلاب اسلامی پژوهش‌هایی صورت گرفت. به همین خاطر فهرستی از افرادی که با ایشان حشر و نشر داشتند، از جمله رجال درجه یک، علما، روحانیون، خانواده و نظامیان برجسته تهیه شد که با گذشت زمان این لیست فربه‌تر شد و افراد دیگری هم به این لیست اضافه شدند و در خلال 25 سال با هزار نفر مصاحبه صورت گرفت؛ بدین ترتیب با ربع قرن پژوهش، به یافته‌های مهمی دست یافتیم که دست‌مایه خام تاریخ شفاهی امام خمینی(ره) را برای پژوهشگران این حوزه در بر دارد.
● روش تاریخ شفاهی، از بعد از انقلاب پیشرفت کرد و تکامل یافت، ولی باید تحقیقات در این حوزه گسترده‌تر شود تا با خاطرات و وقایع مهم تاریخ بیشتر آشنا شویم
در ادامه مقاله‌ای با عنوان جمهوری تاریخ‌نگاری انقلاب: نگاهی به رویکردها و روشهای تاریخ‌نگاری مردمی انقلاب اسلامی، نوشته مرتضی قاضی و احمد صفایی، توسط مرتضی قاضی ارائه شد. وی گفت: «این مقاله به رویکردها و روشهای تاریخ‌نگاری مردمی در انقلاب اسلامی توجه کرده و بیان می‌کند که تاریخ شفاهی جبهه فرهنگی انقلاب‌اسلامی، از منظر نقش مردم که با پیروی از حضرت امام سازنده انقلاب بوده‌اند، مورد غفلت واقع شده است. با وجود تلاش‌های بسیار در زمینه تاریخ‌نگاری انقلاب، این موضوع متأسفانه تا امروز آنچنان که شایسته باشد مورد اعتنا نبوده است. از دیدگاه این پژوهشگران اگر بناست که به تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی بپردازیم باید به پژوهش‌های تاریخ‌نگاری که مردم را پایه و اساس قرار داده‌اند، بپردازیم. به عبارت دیگر تا به امروز به سیاسیون و افراد مهم پرداخته‌ایم ولی لازم است تاریخ‌شفاهی مردم‌نگارانه بازیابی و احیا شود تا نظرات مردم در تصمیم‌سازی دولت‌ها شناخته و لحاظ شود.»
نخستین جلسه نیم‌روز دوم دهمین نشست تخصصی تاریخ شفاهی ایران با عنوان «تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی ایران (1357-۱۳۴۲)» با صحبت‌های علیرضا کمری، پژوهشگر تاریخ به پایان رسید.
دهمین نشست تخصصی تاریخ شفاهی ایران با عنوان «تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی ایران (1357-۱۳۴۲)» به همت انجمن تاریخ شفاهی ایران و موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران برگزار شده است.
آغاز دهمین نشست تخصصی تاریخ شفاهی ایران
دومین جلسه دهمین نشست تخصصی تاریخ شفاهی ایران
سومین جلسه دهمین نشست تخصصی تاریخ شفاهی ایران
دهمین نشست تخصصی تاریخ شفاهی ایران به پایان رسید
گزارش تصویری دهمین نشست تخصصی تاریخ شفاهی ایران
تعداد بازدید: 5660
http://oral-history.ir/?page=post&id=6136