خبرهای ماه؛ شهریور 1398

گرماگرم کارگاه‌های تاریخ شفاهی

به‌کوشش: محمدعلی فاطمی

03 مهر 1398

به گزارش سایت تاریخ شفاهی ایران، «خبرهای ماه» عنوان سلسله گزارشی در این سایت است. این گزارش‌ها نگاهی دارند به خبرهای مرتبط با موضوع سایت در رسانه‌های مکتوب و مجازی. در ادامه خبرهایی از شهریور 1398 را می‌خوانید.

◄ آیین پایانی نخستین جایزه ادبی شهید سیدعلی اندرزگو سوم شهریور برگزار شد. برگزیده بخش «روایت تاریخ و تاریخ شفاهی» این جایزه کتاب «یادداشت‌های یک روزنامه‌نگار: تحولات نیم‌قرن تاریخ معاصر ایران از نگاه ابوالحسن عمیدی نوری» به‌کوشش موسی فقیه حقانی از مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران و انتشارات پژوهشکده تاریخ معاصر بود. این کتاب برنده جایزه ده میلیون ‌تومانی و خرید تضمینی دو هزار نسخه از کتاب شد. دو کتاب دیگر نامزد دریافت جایزه در این بخش، «پل پیروزی، سرزمین قطحی» و «۱۳۱۸» بودند. حجت‌الاسلام سعید فخرزاده، جواد کامور بخشایش و حمید قزوینی داوران این بخش از جایزه بودند و متن بیانیه داوری آنها چنین بود: «با استعانت از درگاه خداوند قادر متعال، هیئت داوران بخش روایت تاریخ و تاریخ شفاهی جایزه شهید اندرزگو با بررسی بیش از ۱۳۲ اثر رسیده به دبیرخانه جایزه، که تاریخ نشر آنها بین سال های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷ بوده است، با عنایت به اهداف جایزه مبنی بر تبیین تاریخ مستند و متقن انقلاب اسلامی و مقابله با تحریف تاریخ، و با در نظر گرفتن معیارهای و شاخصه‌هایی چون: توجه به استانداردهای علمی پژوهش، تعمیق پژوهش‌ها و یافته‌ها، پاسخ‌گویی به سوالات و ابهامات نسل امروز و فردا، بدیع و تازه بودن موضوعات و سوژه‌ها، استفاده از روش‌های خلاقانه برای انتقال پیام به مخاطب‌، بهره‌گیری از نثر روایی و روان و نیز اهتمام به نقل روایت صحیح و درست از رخدادها و حوادث تاریخی، نامزدهای بخش روایت تاریخ و تاریخ شفاهی را به دبیرخانه جایزه اعلام کرده است. هیئت داوران بخش روایت تاریخ و تاریخ شفاهی، ضمن سپاس از نویسندگان‌، پژوهشگران و ناشران عرصه تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی، بر این باور است این تلاش‌ها تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله دارد و ضمن ابراز خرسندی از برگزاری چنین جایزه‌ای، که به نام شهید بزرگوار حجت‌الاسلام سیدعلی اندرزگو مزین شده، امیدوار است این جایزه و مشوق‌های دیگر بتواند ما را در رسیدن به اهداف مطلوب یاری رساند.»

◄ سوم شهریور، همایش «تاریخ شفاهی، گویش و لهجه‌های فرهنگ قزوین» همزمان با آغاز هفته فرهنگی قزوین، در سالن دانشگاه علوم پزشکی قزوین برگزار شد. در این همایش مطرح شد که بیگانگی جوانان قزوین با لهجه اصیل این شهر، تهدیدی برای هویت شهر در نسل‎های آینده است. همچنین باید راهکار‌های مناسبی برای حفظ و حراست از فرهنگ، آداب و رسوم و به‌ویژه لهجه قزوینی اتخاذ شود. نهم شهریور سالروز انتخاب قزوین به عنوان پایتخت سلسله صفویه، روز قزوین نامگذاری شده و سوم تا نهم شهریور هفته فرهنگی قزوین است. قزوین، نیم قرن پایتخت صفویه در دوره شاه‌طهماسب بوده و پس از آن، پایتخت به اصفهان منتقل شد.

◄ ششمین نشست از دومین دوره آموزش مبانی تاریخ شفاهی انقلاب و دفاع مقدس که چهارم شهریور در سالن آسمان حوزه هنری قم برگزار شد، به بررسی نقش رزمندگان سپاه علی‌ابن‌ابی‌طالب^(ع) قم در دفاع مقدس اختصاص یافت. در این نشست حاج مهدی کربلایی، از پیشکسوتان و نخستین فرماند‌هان این سپاه، به بیان چگونگی تشکیل سپاه قم، اولین اعزام رزمندگان قم به خرمشهر و آبادان، چگونگی تشکیل تیپ هفده و شکل‌گیری لشکر هفده علی‌ابن‌ابی‌طالب^(ع) پرداخت. او که در کتاب‌های «از چزابه تا زید» و «از مهران تا مجنون» به تفصیل کارنامه عملیاتی این لشکر را بررسی کرده‌است، از سازمان‌دهی رزمندگان قم در عملیات‌ها و فرآیند جذب، آموزش و اعزام آنها گفت. کربلایی در ادامه با بیان چند خاطره از رزمندگان قم، عملیات‌های خیبر و کربلای یک را از مهم‌ترین عملیات‌هایی دانست که با نقش‌آفرینی و مجاهدت رزمندگان قم همراه بوده‌است و ماجراهایی همچون چگونگی حفظ جزیره مجنون و یا عملیات آزادسازی شهر مهران از طریق شیار آب‌زیادی را از شاهکارهای آنان معرفی کرد.

نشست بعدی این دوره 26 شهریور با حضور حجت‌الاسلام محمدمهدی بهداروند و جمعی از محققان و نویسندگان حوزه تاریخ شفاهی در سالن اجتماعات حوزه هنری قم برگزار شد. رئیس کمیته تاریخ شفاهی و خاطره‌نگاری طلاب در این نشست به تفاوت تاریخ شفاهی و خاطرات شفاهی اشاره کرد و گفت: «در ثبت تاریخ شفاهی نویسنده حق هیچ‌گونه دخل و تصرفی ندارد؛ بزرگ‌ترین حق تصرف او گویا کردن اشخاص و اماکن موجود در خاطرات است. اما در نگارش خاطرات شفاهی دست نویسنده بازتر است و می‌تواند تا جایی که به خاطرات خدشه وارد نشود در آن دخل و تصرف ادبی داشته ‌باشد.» نویسنده کتاب «زندان الرشید» اظهار کرد: «برای ورود به حوزه تاریخ شفاهی دو موضوع مهم باید مورد توجه قرار گیرد؛ یکی اطلاع از ضرورت پرداختن به این حوزه و دیگری شناخت درست از خاطرات شفاهی.» وی ادامه داد: «باید دانست که خاطرات شفاهی، بیان حوادث گذشته از زبان افرادی است که در آن حادثه حضور داشته‌اند. خاطره‌گویی از جانب افرادی که صرفا با مطالعه و یا شنیده‌ها در خصوص وقایع به آگاهی رسیده‌اند آفت تاریخ شفاهی شده است.» حجت‌الاسلام بهداروند در خصوص موازی‌کاری‌هایی که گریبان‌گیر تاریخ شفاهی شده است گفت: «اینکه ثبت تاریخ شفاهی از سوی نهادهای متعدد، ده‌ها متولی پیدا کرده، نشان از آن دارد که هیچ متولی و صاحبی ندارد! اما به جرات می‌توان گفت که تاکنون بهترین جایی که زیبا، منطقی، متقن و اصولی در این زمینه کار کرده، حوزه هنری است. تقریظ‌های متعدد رهبری بر آثار این سازمان نیز نشان از کیفیت بالای آنها دارد.» او در ادامه، به بیان کلیاتی درباره مراحل سه‌گانه قبل از مصاحبه، در زمان مصاحبه و پس از مصاحبه در خصوص تولید یک اثرِ تاریخ شفاهی پرداخت و گفت: «در کنار همه این نکات تخصصی، دو موضوع مهم «انگیزه» و «عرق ملی یا احساس تکلیف» است که به عمق و اثربخشی کارهای تاریخ شفاهی کمک می‌کند.»

◄ اولین جلد از مجموعه «تاریخ شفاهی هنرمندان استان فارس» با عنوان «رحیم هودی؛ پدر تئاتر شیراز» با مصاحبه و تألیف آسیه دانشور و مژگان صادقی‌فرد به دبیری حسن دهقان، چهارم شهریور در تالار حافظ شیراز رونمایی شد.

◄ پنجم شهریور، مراسم تشییع پیکر زنده‌یاد داریوش اسدزاده، بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون با حضور اهالی هنر در خانه هنرمندان برگزار شد. در این مراسم ایرج راد، رئیس خانه تئاتر گفت: «ما تاریخ شفاهی بخشی از هنر این مملکت را از دست دادیم، هنرمندی که شاهد فرازوفرودهای تئاتر ایران بود. اسدزاده از آن زمان که کمپانی تئاتر وجود داشت در تئاتر فعالیت می‌کرد.»

◄ ششم شهریور، نشست «تاریخ معاصر ایران، زنان و تاریخ شفاهی» به همت انجمن زنان پژوهشگر تاریخ و با حضور شفیقه نیک نفس، فائزه توکلی و پیمانه صالحی در ساختمان آرشیو ملی ایران برگزار شد. پیمانه صالحی، پژوهشگر تاریخ شفاهی در این نشست گفت: «امروزه اجرای طرح‌های مرتبط با تاریخ شفاهی زنان در خارج از کشور، در مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی، بنیادهای مطالعات زنان، کتابخانه‌ها و غیره دنبال می‌شود. آنها می‌خواهند افکار، احساسات، روش‌ها و خاطرات زنان را بررسی کنند و با شناسایی رویکردهای تحلیلی، صدای زنان را آزاد کنند. مراکز مرتبط با تاریخ شفاهی در خارج از کشور زیاد هستند، از جمله مرکز زنان ایران که در سال ۱۹۸۹ برای پژوهش درحوزه زنان ایران در آمریکا تأسیس شد و با بیش از شصت زن سرشناس ایرانی مصاحبه انجام داده است. کتابخانه انگلستان مجموعه‌هایی درباره تاریخ شفاهی زنان دارد. مرکز فرهنگ عامه آمریکا در زمینه تاریخ شفاهی زنان بسیار فعال است و تاریخ شفاهی زنان سیاه‌پوست، زنان و آموزش، زنان و اشتغال، زنان و حقوق شهروندی، زنان کارگر و غیره را کار کرده است.» وی افزود: «در ایران مرکز اسناد انقلاب اسلامی، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، آستان قدس رضوی، مرکز مشارکت‌های زنان ریاست‌جمهوری و ناشران خصوصی در زمینه تاریخ شفاهی زنان کار کرده‌اند. در ایران ما با زنان مصاحبه می‌کنیم، ولی تحت تأثیر رویکردهای سیاسی هستیم و دغدغه‌های زنانه و احساسات و مسائل آنها را خیلی منعکس نکرده‌ایم. ما باید رویکردهای‌مان را عوض کنیم و فارغ از پدیده‌های سیاسی، صرف زن بودن و داشتن ویژگی و دغدغه‌های زنان را مبنای مصاحبه قرار دهیم و آن را در بستر اجتماعی طرح کنیم.»

◄ هفتم شهریور، کارگاه تخصصی تدوین در تاریخ شفاهی با حضور محمد قاسمی‌پور، مدیر دفتر فرهنگ و مطالعات پایداری اداره کل امور استان‌ها و مجلس حوزه هنری و حجت‌الاسلام سعید فخرزاده، مشاور امور فرهنگ و ادبیات پایداری و انقلاب اسلامی امور استان‌ها و مجلس حوزه هنری، در سالن اجتماعات حوزه هنری یزد برگزار شد. در این کارگاه آموزشی نویسندگان، پژوهشگران، خاطره‌نگاران و فعالان حوزه ادبیات پایداری با شیوه‌های تدوین مصاحبه در تاریخ شفاهی و پیش‌نیازهای یک محقق برای تنظیم و تدوین مصاحبه در تاریخ شفاهی بیشتر آشنا ‌شدند. مدیر دفتر فرهنگ و مطالعات پایداری اداره کل امور استان‌ها و مجلس حوزه هنری در حاشیه این کارگاه با بیان اینکه این فراگیران در سال‌های اخیر در زمینه ثبت و ضبط خاطرات دفاع مقدس و انقلاب اسلامی فعالیت خوبی در استان یزد داشته‌اند و دارای قلم نگارشی و تولیدات مناسبی در این حوزه هستند، تکمیل آموزش‌های تخصصی، مهارت‌افزایی و توانمندسازی آنها برای اجرا و تکمیل پروژه‌ها را از اهداف این کارگاه برشمرد. قاسمی‌پور بر ضرورت حمایت از محققان، استعدادها و علاقه‌مندانی که در زمینه ادبیات پایداری فعالیت می‌کنند تأکید کرد و گفت: «برای تعدادی از شرکت کنندگان در این کارگاه برنامه و پروژه تعریف شده و هم‌اکنون در حال تدوین و نگارش آثار هستند.» این پژوهشگر، کم‌توجهی به خاطره را از دغدغه‌های فعالان این عرصه عنوان کرد و افزود: «متأسفانه مرزهای داستان و خاطره با هم ادغام شده و برخی مواقع از قالب‌ها و ظرفیت‌های داستانی در نگارش خاطرات استفاده می‌شود.» قاسمی‌پور ادامه داد: «بعضی وقت‌ها شاهد حمایت از تولید و انتشار آثاری هستیم که اساسا خیلی به ارکان و اصول خاطره‌نگاری وفادار نمانده‌اند و دست به دامن تخیل، تکنیک‌ها و شیوه‌‌های نویسندگی و داستان‌نویسی شده‌اند که این روند باید متوقف یا تصحیح شود.» این کارشناس با اشاره به اهمیت صراحت و صداقت کاری در این زمینه بیان کرد: «باید آگاهانه از قالب‌ها و گونه‌های ادبی لازم و مورد نیاز استفاده نموده و عنوان اثر را هم دقیق و تخصصی انتخاب کنیم تا مخاطب بداند خاطراتی مستند و واقع‌گرا را مطالعه می‌کند و با یک محصول ادبی که زاییده تخیل نویسنده است، مواجه نیست.» مدیر دفتر فرهنگ و مطالعات پایداری اداره کل امور استان‌ها و مجلس حوزه هنری آموزش و تولید را رسالت این دفتر برشمرد و تصریح کرد: «ما تلاش می‌کنیم با آسیب‌شناسی و رفع نواقص به وظیفه خود در این عرصه عمل کنیم.» وی افزود: «باید با همگرایی، اتحاد و همفکری همه نهادها و سازمان‌هایی که در زمینه ادبیات پایداری فعالیت می‌کنند چالش‌ها و آسیب‌های این حوزه مرتفع گردد.» وی رونمایی، توزیع و نقد و بررسی علمی آثار را مشوقی مؤثر در جهت رشد و ارتقای فعالان این حوزه دانست و گفت: «امیدوارم نیمه دوم سال‌جاری با معرفی و انتشار آثار در دست تولید، افق روشن و مناسبی پیش روی محققان این عرصه باشد.»

◄ هفتم و هشتم شهریور، کارگاه خاطره‌نگاری و تاریخ شفاهی دفاع مقدس با حضور جمعی از نویسندگان شهرستان‌های بروجرد و دورود در شهرستان دورود برگزار شد. مرتضی قاضی از نویسندگان دفاع مقدس، در این کارگاه مباحثی مانند زنجیره‌های تحقیق، طرح اولیه، ایده، پیش‌مطالعه، شناسایی راویان و شروع تحقیق را ارائه کرد. این کارگاه، هجدهمین کارگاه آموزش تاریخ شفاهی و خاطره‌نگاری دفتر فرهنگ و مطالعات پایداری حوزه هنری استان لرستان بود که این‌بار در شهرستان دورود برگزار شد.

◄ کارگاه آموزشی تاریخ شفاهی، ویژه پژوهشگران مستقل تاریخ شفاهی از هفتم شهریور آغاز شد. این کارگاه به ‌مدت چهار هفته، پنجشنبه‌ها از ساعت شانزده تا هجده در تهران، خیابان آزادی، جنب ایستگاه متروی توحید، کوچه شهید سامانی، پلاک هفت، طبقه اول، واحد دو، کانون پیشرفت ادامه داشت. اهداف کارگاه، آموزش و تربیت پژوهشگر در زمینه‌های مصاحبه‌گری تاریخ شفاهی، تاریخ شفاهی خانوادگی و محلی، زندگینامه نویسی مبتنی بر خاطرات شفاهی، تاریخ شفاهی موضوعی (زنان، انقلاب، جنگ و...)، مطالعات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی تاریخ معاصر، تولید مواد خام برای مستند، فیلم، داستان تاریخی و...، موضوعات کارگاه، مبانی تاریخ شفاهی، فنون و مهارت‌های مصاحبه، پیاده‌سازی، تدوین و انتشار اثر، حقوق مالکیت اثر در تاریخ شفاهی، اخلاق و الزامات پژوهش‌گری تاریخ شفاهی، تاریخ شفاهی به عنوان روش تحقیق میان‌رشته‌ای، فنون و مهارت‌های ضبط، ذخیره‌سازی و آرشیو منابع تاریخ شفاهی، اجرای پروژه پژوهش عملی تاریخ شفاهی (ویژه شرکت‌کنندگان دوره تکمیلی) و امتیازات کارگاه، دریافت گواهی پایان دوره، دعوت به همکاری در پروژه‌های تاریخ شفاهی و عضویت در کانون پژوهشگران مستقل تاریخ شفاهی بودند.

◄ ثبت‌نام سطح مقدماتی دوره آموزش تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی از سوی حوزه هنری استان یزد صورت گرفت. معنا و مفهوم تاریخ شفاهی، شگردهای پیش از مصاحبه، تحقیق و پژوهش، تکنیک‌های مصاحبه، اعتبار، سندیت و استحکام تاریخ شفاهی از جمله سرفصل‌های این دوره در نظر گرفته و قرار شد در روزهای نهم و دهم شهریور توسط محمدرضا کلانتری سرچشمه تدریس شود.

◄ کارگاه حضوری تاریخ شفاهی برای جمعی از کارشناسان و کارکنان نیرو‌های مسلح از دهم تا دوازدهم شهریور در ساختمان آرشیو اسناد ملی برگزار شد. سرفصل‌های این کارگاه شامل تاریخ و تاریخچه، اصول و روش پژوهش، برنامه‌ریزی، تهیه طرح، مصاحبه، پیاده‌سازی، تدوین و چاپ در تاریخ شفاهی بود.

◄ دفتر فرهنگ و مطالعات پایداری حوزه هنری استان اصفهان، دومین کارگاه یک‌روزه آموزش مصاحبه تاریخ شفاهی خود در شهرستان‌های استان اصفهان را سیزدهم شهریور در شهرستان شاهین‌شهر با موضوع «آشنایی با تاریخ شفاهی در حوزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس» برگزار کرد. در این کارگاه که با حضور هنرجویان شهرهای شاهین‌شهر، میمه و گز و برخوار برگزار شد به ماهیت مصاحبه در تاریخ شفاهی، شگردها و شیوه‌های مصاحبه، گستره و ژرفای پرسش در موضوع مصاحبه، تعامل و نقش و تاثیر پیش‌داشته‌های مصاحبه‌گر، نقش مکان و موقعیت در مصاحبه پرداخته شد. اولین کارگاه ششم شهریور در شهرستان سمیرم برگزار شد. در این کارگاه احمدرضا امیری سامانی، کارشناس دفتر مطالعات و فرهنگ پایداری حوزه هنری استان اصفهان به آموزش روش تحقیق در مصاحبه پرداخت و علی هاشمی، اصول و بایدها و نبایدهای مصاحبه را درس داد.

◄ برنامه «شب روایت» شبکه چهار سیمای جمهوری اسلامی ایران، 26 شهریور با موضوع تاریخ شفاهی و همچنین بررسی کتاب «نقاشی قهوه‌خانه» اثر محسن کاظمی، روی آنتن رفت. کاظمی در این برنامه گفت: «تاریخ شفاهی را نباید با خاطره‌نگاری اشتباه گرفت؛ گرچه وجوه مشترک بسیاری دارند، اما خاطره‌نگاری خود را به ادبیات نزدیک می‌کند و تاریخ شفاهی خود را به تاریخ. در تاریخ شفاهی اعتبارسنجی و پژوهش، منزلت بالایی دارد اما در خاطره‌نگاری این‌گونه نیست؛ در خاطره‌گویی فضایی مونولوگ داریم؛ در حالی که در تاریخ شفاهی فضای دیالوگ حاکم است.» وی در بخش دیگری از این برنامه که به کتاب «نقاشی قهوه‌خانه» و ماجرای میکونوس اختصاص داشت، گفت: «در 26 شهریور سال 1371 یک اتفاق نامیمون و بسیار ناراحت کننده در برلین اتفاق افتاد که 9 نفر مورد حمله تروریستی قرار گرفتند و چهار نفر آنها درجا کشته شدند و کاظم دارابی به عنوان متهم اصلی دستگیر و زندانی شد. کتاب «نقاشی قهوه‌خانه» یک کتاب هزار صفحه‌ای است که نتیجه بررسی ده ساله پرونده پنج هزار صفحه‌ای و نتیجه 182 ماه زندان کاظم دارابی است. این کتاب به دلیل اینکه درباره مهم‌ترین مسائل روابط بین‌الملل است، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این اثر می‌تواند آغاز خوبی برای پژوهشگران در موضوعات بر زمین مانده تاریخ جمهوری اسلامی باشد.»

◄ بیست‌وششم شهریور، کارگاه آموزشی تاریخ شفاهی دفاع مقدس، به منظور استفاده از ظرفیت ادارات استان خراسان رضوی در تدوین دانشنامه استانی دفاع مقدس و با حضور شصت نفر از نمایندگان دانشنامه دفاع مقدس در ادارات استان، در سازمان جهاد کشاوری خراسان رضوی برگزار شد. توانمندسازی نمایندگان دانشنامه دفاع مقدس ادارات و دستگاه‌های اجرایی در حوزه مصاحبه و آشنایی با تکنیک‌های مصاحبه‌گری تاریخ شفاهی از اهداف این کارگاه یک روزه بود. این کارگاه به همت مدیریت اسناد و مدارک اداره ‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های مقدس خراسان رضوی، سازمان جهاد کشاورزی و جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی برگزار شد.

◄ به کوشش مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت ایران، سومین کتاب تاریخ شفاهی وزرای نفت ایران منتشر می‌شود. در کتاب «تاریخ شفاهی وزرای نفت ایران - سیدمحمد غرضی – وزیر نفت 1364-1360» به دلیل سوابق مهندس غرضی در عرصه مبارزات انقلابی در دهه‌های 1340 و 1350، علاوه بر سیر تحولات نفتی ایران در سال‌های 1360 تا 1364 و اوج دوران دفاع مقدس، به تحولات سیاسی ایران هم پرداخته شده است. موضوع‌هایی همچون آشنایی با امام‌خمینی^(ره) و شروع فعالیت‌های سیاسی، معاونت استانداری کردستان، استانداری خوزستان، زمینه‌های تجاوز ارتش صدام به خاک ایران و شروع جنگ تحمیلی، سابقه فعالیت‌های نفتی در ایران، ضرورت تأسیس وزارت نفت، روند صادرات نفت ایران و عربستان در آن سال‌ها، فروش نفت به کشورهای مسلمان کم‌درآمد، اوپک در سال‌های قبل و بعد از انقلاب، استفاده از تکنوکرات‌ها در وزارت نفت و... از مباحث کتاب تاریخ شفاهی دوران وزارت مهندس غرضی است. در این کتاب، مرتضی رسولی‌پور در انجام گفت‌وگوها و مصاحبه، سیدهاشم هوشی‌سادات در مدیریت محتوا و فاطمه ترک‌چی در تنظیم محتوای متن نقش داشته‌اند.

◄ استخراج ابعاد مدیریت شهید خرازی از میانِ تاریخ شفاهی

◄ سیصدوپنجمین شب خاطره: خاطره‌گویی شهردار تهران و سه راوی دیگر به‌یاد شناسایی «بمو»

◄ خبرهای ماه؛ مرداد 1398: هدف تاریخ شفاهی چیست؟