پرسش‌های مصاحبه تاریخ شفاهی-1

مصاحبه قوی‌ به تحقیق گره خورده ‌است

همین که دو نفر با هم ارتباط کلامی برقرار می‌کنند، مکالمه شکل می‌گیرد. اما لزوماً این مکالمه به معنای مصاحبه نیست. بسیاری از گفت‌وگوهای تلفنی و گفت‌وگوهای روزمره میان مردم جنبه مکالمه دارد. مصاحبه در شکل ژورنالیستی و تاریخ شفاهی صورت می‌گیرد.

گویاسازی در کتاب‌های تاریخ شفاهی – 3

گویاسازی برحسب زمان متغیر است

اگر کتابی برای قشر دانش‌آموز یا دانشجو نوشته می‌شود گویاسازی متفاوتی از نگارش کتاب برای پژوهشگران دارد. همچنین گویاسازی نسبت به زمان‌های تاریخی،‌ متفاوت است. به بیانی دیگر گویاسازی مبحثی شناور است که نسبت به زمان و مکان متفاوت است.

کارگاه پژوهشی

تکنیک‌های عملی و نظری تاریخ شفاهی

تاریخ‌نگاری با تاریخ شفاهی بسیار مهم است، زیرا شاهدهای‌مان دیگر سکه و مُهر و... نیستند، انسان‌هایی هستند که مستقیماً در تحولات نقش‌آفرینی کردند و کنش‌گر بودند. ما می‌توانیم زوایای جدیدی را با مصاحبه با این انسان‌ها در تفسیر تاریخی و تحولات بگشاییم.

گویاسازی در کتاب‌های تاریخ شفاهی – 2

گویاسازی، معرّف تسلط تدوین‌گر بر متن است

حجم گویاسازی باید مختصر و مفید باشد و نباید بر متن اثر غلبه کند. این هنر نویسنده و تدوین‌گر است که با حداقل کلمات و جملات مفهوم و منظور را به خواننده اثر برساند و از حد و حدود خود تجاوز نکند.

گویاسازی در کتاب‌های تاریخ شفاهی - 1

منابع معتبر، گویاسازی را غنا می‌بخشند

گویاسازی در ابتدا باعث معرفی اماکن، اشخاص و مفاهیم می‌شود. دوم اینکه موضوع را درست معرفی می‌کند. سوم نشان می‌دهد کار مؤلف بر اساس تحقیق است و فقط شامل پیاده‌سازی مصاحبه نمی‌شود و در آخر نیز‌ به قدرت علمی کتاب می‌افزاید.

تفاوت خاطره‌ مکتوب با تاریخ شفاهی – 2

خاطرات، تاریخ شفاهی نیستند

فاعلیتِ خاطره در تاریخ، یک نفر است، اما در تاریخ شفاهی بیشترند. هر گونه خاطره‌نگاری، تاریخ شفاهی نیست. اگر قرار باشد کتابی با عنوان تاریخ شفاهی منتشر شود، باید در قالب پرسش و پاسخ به چاپ برسد. این استاندارد جهانی است.

هر کسی می‌تواند تاریخ شفاهی انجام دهد

با هدایت یک مصاحبه‌گر دلسوز، مردم روی‌شان کاملاً باز می‌شود. آن‌ها روایت‌های تفکربرانگیزی در مورد کودکی، امیدها، مشکلات پیش رو و درس‌هایی که گرفته‌اند بیان می‌کنند. احتمالاً از مسائلی که گاهی اوقات برای اولین بار با شما در میان می‌گذارند شگفت‌زده خواهید شد.

تفاوت خاطره‌ مکتوب با تاریخ شفاهی - 1

ظاهری نزدیک به هم، اما متفاوت

خاطره، حافظه یک فرد از جامعه و تاریخ شفاهی حافظه جمعی است. هر دو این ‌موارد با مصاحبه انجام می‌شوند، اما خاطره مکتوب، شخص محور است و در تاریخ شفاهی وقایع، ‌رخدادها‌، محیط جغرافیایی و دیگر موارد با نظارت پژوهشگر بررسی و ثبت می‌شوند.

ماهیت پرسش‌ها در مصاحبه تاریخ شفاهی

از جمله ویژگی‌های مصاحبه‌های تاریخ شفاهی که آن را به انواع دیگر مصاحبه‌ها شبیه می‌سازد، «تنظیم پرسش‌نامه و سؤال‌های مناسب» و دقیق و سنجیده است. فراهم بودن امکان «تولید پرسش‌های اتفاقی از سوی مصاحبه‌شونده» هم با نحوه طرح پرسش‌ها در مصاحبه آزاد یا هدایت‌نشده، شبیه است.

ادبیات تحقیق و تاریخ شفاهی

پیوسته با متون تاریخ شفاهی روبه‌رو هستیم که اگر در دایره تاریخ‌نگاری قرار گیرند، شجره‌نامه آنها مفقود است. شاید کم‌توجهی به مهم‌ترین بخش نگارش که سهم عمده‌ای در استقامت و اعتبار متن دارد، مورد اغماض قرار گرفته باشد.
...
11
...
 

اسرار جنگ تحمیلی به روایت اسرای عراقی- 93

یک‌بار از دور یک جیپ ارتشی آواره در جاده اهواز ـ آبادان نمایان شد آن را متوقف کردیم. سرنشینان آن سه نفر سرباز و سه نفر شخصی بودند. دو نفر از سربازها پایین آمدند و از ما پرسیدند «شما کی هستید و چرا جلوی ما را گرفته‌اید؟» وقتی متوجه شدند که ما عراقی هستیم و تا اینجا آمده‌ایم بهت‌زده به هم نگاه کردند. به آنها دستور دادیم به آن طرف جاده بروند تا ماشین بیاید و آنها را به بصره ببرد.