کنگره ملی خاطره‌نویسی 20 اثر برتر را معرفی می‌کند

دبیر علمی نخستین کنگره ملی خاطره‌نویسی دفاع‌مقدس گفت: حدود 12 هزار و 400 اثر به دبیرخانه‌های جشنواره‌های استانی خاطره‌نویسی دفاع‌مقدس ارسال شد که پس از داوری این آثار 100 اثر به مرحله نهایی راه پیدا کرد. از میان این آثار، نویسندگان 10 خاطره خودنوشت و 10 خاطره دیگرنوشت در مراسم اختتامیه به عنوان خاطره‌نویسان برگزیده و تقدیری معرفی خواهند شد.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست خبری نخستین کنگره ملی خاطره‌نویسی دفاع‌مقدس صبح امروز (27 دیماه) با حضور و سخنرانی سردار حمید حسام دبیر علمی این کنگره در ساختمان راهیان نور برگزار شد.

وی در آغاز سخنانش با اشاره به ضرورت توجه ویژه به حوزه خاطره‌نگاری دفاع‌مقدس اظهار داشت: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس در پیشینه فعالیت‌های خود توجه ویژه‌ای به 2 حوزه ادبیات داستانی و شعر در قالب برگزاری جشنواره و کنگره‌های ادبی دارد اما گونه خاطره که بافت کاملاً مردمی برخاسته از آموزه‌های دفاع مقدس دارد از دایره توجه مدیران بیرون مانده و مغفول واقع شده بود.

دبیر علمی نخستین کنگره ملی خاطره‌نویسی دفاع‌مقدس ادامه داد: قصد داریم که در کنار فعالیت‌ یاد شده، توجه ویژه‌ای به خاطره‌نویسی دفاع‌مقدس با تکیه بر برگزاری این کنگره داشته باشیم. اگرچه این اقدام با تأخیر آغاز شده است، اما نیازمند یک کار گسترده ملی هستیم.

حمید حسام با اشاره به برگزاری جشنواره‌های استانی خاطره‌نویسی دفاع مقدس در 28 استان توضیح داد: جشنواره‌های استانی، اولین گام برای شناسایی استعدادها، ترغیب راویان برای گفتن و تشویق نویسندگان برای نوشتن بود. پس از ارسال آثار منتخب این جشنواره‌ها به دبیرخانه مرکزی کنگره ملی خاطره‌نویسی دفاع مقدس، متوجه شدیم که برگزاری این کنگره ضرورت داشته است.

وی با مقایسه گونه‌های شعر و داستان و خاطره‌نویسی اظهار کرد: درنگ و تأمل در شعر و داستان پسندیده است. هرچه در زمینه های تکنیک و ذوق در این دو حوزه دغدغه‌مند باشیم حاصل کار قابل توجه خواهد شد اما از دست دادن زمان در حوزه خاطره‌نویسی یک امتیاز منفی محسوب می‌شود چون خاطره یک روایت در سینه نهفته از نسلی است که به سرعت پیر می‌شوند و از دست می‌روند و این گنجینه را با خود می‌برند.

نویسنده کتاب «غواص‌ها بوی نعنا می‌دهند» در تعریف خاطره‌نویسی دفاع مقدس گفت: خاطره‌نویسی گستره ای فراخ است که تمام افرادی که جنگ را در دهه 60 دیده و شنیده‌اند دربر می‌گیرد. در واقع خاطره‌نویسی دفاع مقدس، یادآوری اتفاقات و حوادث جنگ از راه دیدن و شنیدن و نگارش آن بر روی کاغذ است.

حمید حسام با تقسیم‌بندی خاطرات دفاع مقدس به دو بخش خودنوشت و دیگرنوشت افزود: شاید برخی از صاحبان خاطره توانایی نوشتن اتفاقات سال‌های دفاع مقدس را نداشته باشند. افرادی هم مانند نسل جوان قلم خوبی دارند اما تجربه جنگ را نداشته‌اند بنابراین تعامل و تلاقی این دو قشر با هم باعث رخ دادن اتفاقات خوبی در حوزه خاطره‌نویسی دفاع مقدس با عنوان گونه دیگرنوشت شده است.

این رزمنده سال‌های دفاع مقدس در ادامه با تقسیم‌بندی گونه ادبی خاطره‌ به 3 بخش خاطرات «مفصل»، «میانه» و «خرده‌خاطرات» اظهار کرد: خاطرات مفصل که بیشتر به طیف فرماندهان، بانوان و برخی از رزمندگان دفاع مقدس تعلق دارد جایگاه و مسیر خود را پیدا کرده و بازار نشر خود را دارند. خاطرات میانه نیز از نظر کمی، کمتر از خاطرات مفصل‌اند اما این بحث نیز در قالب کتاب منتشر می‌شود و بازار نشر خود را پیدا کرده‌ است. در این میان حوزه خرده خاطرات یا خاطرات مختصر تاکنون مورد توجه نبوده و به همین سبب کنگره ملی خاطره‌نویسی دفاع مقدس در این بخش متمرکز شده است.

این پیشکسوت حوزه ادبیات دفاع مقدس با اشاره به تنوع شخصیتی و مضمونی خاطرات ارسالی به دبیرخانه این جشنواره ادامه داد: خاطرات دفاع مقدس متعلق به یک طبقه خاص اجتماعی نیست و از کودکان تا بانوان و جانبازانی که جنگ را تجربه کرده‌اند دربر می‌گیرد.

سردار حمید حسام سپس به ارایه گزارشی از روند کنونی داوری نخستین کنگره ملی خاطره‌نویسی دفاع مقدس پرداخت و گفت: حدود 12 هزار و 400 اثر به دبیرخانه‌های جشنواره‌های استانی خاطره‌نویسی دفاع‌مقدس ارسال شد که پس از داوری این آثار توسط داوران استانی حدود 530 خاطره به دبیرخانه مرکزی ارسال شد اما برای این که حقی از کسی ضایع نشود مجدداً تمام خاطرات را بررسی کردیم و در نهایت با اضافه شدن 100 خاطره به آثار برگزیده جشنواره‌های استانی، حدود 630 اثر برای نخستین کنگره ملی خاطره‌نویسی دفاع مقدس مورد داوری قرار گرفتند.

دبیر علمی نخستین کنگره ملی خاطره‌نویسی دفاع‌مقدس ادامه داد: 60 درصد از این آثار در گروه خاطرات خودنوشت و 40 درصد نیز در گروه خاطرات دیگر نوشت قرار داشتند و در نهایت 100 اثر به مرحله نهایی راه پیدا کرده و از میان این آثار، نویسندگان 10 خاطره خودنوشت و 10 خاطره دیگرنوشت در مراسم اختتامیه به عنوان خاطره‌نویسان برگزیده و تقدیری معرفی خواهند شد.

حمید حسام در ادامه از انتشار مجموعه خاطرات برگزیده نخستین کنگره ملی خاطره‌نویسی دفاع‌مقدس خبر داد و گفت: مصطفی رحیمی، سید محمد میرکاظمی، حسن رحیم‌پور و معصومه رامهرمزی داوری نهایی این کنگره را برعهده داشتند.

این نویسنده دفاع مقدس در ادامه «سوژه و موضوع»، «استناد»، «نگارش و نثر» و «تدوین» را به عنوان ملاک‌های داوری نخستین کنگره ملی خاطره‌نویسی دفاع‌مقدس معرفی کرد و یادآور شد: تازگی، فراز و نشیب، جذابیت، تنوع نگاه، وحدت موضوع و مضمون جزء زیرشاخه‌های معیار در بررسی سوژه ها و موضوع ها بوده‌اند.

حمید حسام ادامه داد: مشخص بودن زمان، مکان، اشخاص، سازمان‌ها، علمیات‌ها و اعتبار روایت از نظر نقل‌قول مستقیم و غیرمستقیم نیز نشانگرهای استناد خاطرات بودند. همچنین روانی، رسایی، جزیی‌نگری، فضاسازی، پرداخت وقایع، استفاده از آرایه‌های ادبی با حفظ لحن و زبان راوی و دوری از شعارزدگی نیز از دیگر معیارهای داوری کنگره ملی خاطره‌نویسی دفاع‌مقدس بوده‌اند.

حسام گفت: عنوان و شیوه ارایه اثر و بخش‌بندی خاطره نیز از معیارهای داوری در این کنگره بودند که امیدواریم فضای حوزه خاطره‌نویسی دفاع‌مقدس را در آینده با نشاط‌تر کند.

وی در پایان از برگزاری چهار نشست تخصصی خاطر‌نویسی دفاع مقدس در سرای اهل قلم یاد کرد و گفت: آیین اختتامیه نخستین کنگره ملی خاطره‌نویسی دفاع‌مقدس ساعت 15 روز 12 بهمن‌ماه در حوزه هنری برگزار خواهد شد.

خبرنگار : مریم اسدی جعفری