جست‌و‌جوی تاریخ ایران باستان در شاهنامه فردوسی

یک پژوهشگر فرهنگ و تاریخ ایران گفت: تاریخ ایران بیشتر و فراتر از 2500 سال و به ایلامی‌ها، پیشدادیان و کیانیان می‌رسد. در دل شاهنامه فردوسی، تاریخ قرار دارد و حتی اسطوره نیز در دل تاریخ نهفته است و قدمت تاریخ ایران را می‌توان 10000 سال تخمین زد.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، در ابتدای این نشست سیاوش آریا به کتاب «کوروش نامه» اشاره کرد و گفت: مورخان یونانی نظیر هرودوت و گزنفون به کوروش پرداخته‌اند، کتاب ارزشمندی که در این زمینه می‌توان به آن مراجعه کرد کتاب «کوروش نامه» نوشته گزنفون با ترجمه رضا مشایخی است.

به گفته وی، در این کتاب از کوروش به نیکی یاد شده و او را دارای فضایل و خصوصیات بارز اخلاقی دانسته‌اند، به طور نمونه او در مورد اسرای جنگی امانت‌دار بوده و هیچ‌گاه به اسرا بی‌حرمتی نمی‌کرده است. وی به نقل از کتاب کوروش نامه گفت: کوروش به مرگ طبیعی از جهان درگذشته است.

آریا در ادامه گفت: کوروش ملل و سرزمین‌های مختلف را یکپارچه و متحد کرد و در شاهنشاهی خود 30 ساتراپ (شهربان) به وجود آورد و این ساتراپ‌ها در نوروز به دربار شاه هدیه می‌بردند.

سپس به تندیس انسان بالدار اشاره کرد و گفت: مولانا ابوالکلام آزاد در کتاب ذوالقرنین این تندیس را متعلق به کوروش کبیر و کوروش را ذوالقرنین دانسته، سیاووش آریا ارتباط این تندیس را با کوروش و کوروش را با ذوالقرنین رد کرد و گفت: در آن زمان در ایران سدسازی نبوده است و در ایران باستان ما هیچ سدی نداریم.

وی گفت: تندیس انسان بالدار از آشوری‌ها گرفته شده و تاجی نیز که بر سر آن است از فرهنگ مصری گرفته شده، وی بار دیگر گفت مولانا ابوالکلام آزاد با خطا کوروش را ذوالقرنین می‌داند و همچنین دکتر باستانی پاریزی نیز نه تنها این امر را رد نکرده بلکه در برگردان این کتاب بر سخن ابوالکلام آزاد صحه گزارده است.

سیاووش آریا در ادامه گفت: با شواهد هنر، باستان‌شناسی و معماری می‌توان به این مسأله رسید که کوروش کبیر ذوالقرنین نیست. وی در ادامه به قوچ دو شاخ اشاره کرد و گفت در آیین میترائیسم شاخ نماد فره کیانی است، همچنین مار در آیین میترا نشان حرکت و جنب و جوش است. وی دست‌های رو به جلو را در تندیس انسان بالدار از نظر تاریخی نشانی از حرکت، پویایی و پیشرفت دانست و گفت این دست‌ها از نظر مینوی نیز می‌تواند نشانی از ستایش به درگاه اهورامزدا باشد.

سیاووش آریا تاکید کرد که تندیس انسان بالدار ارتباطی به کوروش کبیر و ذوالقرنین ندارد، وی گفت این تندیس را داریوش ساخته چون می‌خواسته از کوروش انسانی اهورایی بسازد.

در ادامه وی به پاسارگاد آرامگاه کوروش اشاره کرد و گفت: این بنا دارای 8 پله است که نشان‌دهنده 8 مرحله سیر و سلوک آریایی است که در آیین میترائیسم و همچنین در منطق الطیر عطار به آن اشاره شده است و انسان پس از این 8 مرحله سیر و سلوک به اهورایی شدن می‌رسد و مرحله 9 امرداد یا بی‌مرگی و جاودانی است.

وی درباره منشور جهانی حقوق بشر کوروش هخامنشی گفت: این استوانه را هرمز رسام در تپه تاریخی «هله» کشف کرده و به زبان بابلی نو است و این منشور را روحانیون بابلی به دستور کوروش نگاشته‌اند در این منشور کوروش به جهانیان درس آزادی و منش آزادی آموخته است و حتی دشمنان کوروش هخامنشی او را نخستین منادی آزادی و آزادگی بشریت دانسته‌اند، وی در ادامه گفت: تنها نسک معتبر منشور کوروش نسک برگردان دکتر ارفعی است.

آریا گفت: آن‌چه که بیش از هر چیزی اهمیت دارد منش کوروش، کار کوروش و فرهنگ کوروش است، کوروش به اهورایی رسیده بود و دوست و دشمن کوروش را ستایش می‌کنند. گزنفون درباره کوروش می‌گوید: کسی چون او درخور و لایق شهریاری و فرمانروایی بر جهان زاده نشده است.

در ادامه این نشست بانو بدیع دشتی وارد بحث شد و در ارتباط با مطالب بیان شده نکاتی گفت، وی ایران را دارای پیشینه سد سازی دانسته و تندیس انسان بالدار را تماما متعلق به ایران خواند و هیچ بخشی از آن را غیر ایرانی ندانست.

آناهید خزیر