معیارهای جهانی تاریخ شفاهی

ابوالفضل حسن آبادی

انجمن تاریخ شفاهی(OHA) از هنگام تأسیس، تلاش‌های فراوان و مستمری برای پیشبرد و گسترش معیارهای حرفه‌ای تاریخ شفاهی انجام داده است که البته به خاطر ماهیت خلّاق و زنده تاریخ شفاهی، وظیفه ساده‌ای نبوده است.

دیدگاه انجمن مبتنی بر انجام مصاحبه‌های بهتر، باثبات‌تر و کارآمدتر و نفی مصاحبه‌های ناقص و ناکارآمد است.
انجمن در حال حاضر به این نتیجه رسیده است که کارشناسان تاریخ شفاهی نمی‌توانند بدون در نظر گرفتن پیشرفت‌های دانشمندان در فناوری، تنها به قوه ابتکار و خلاقیت خود اتکا کنند. نخستین رهنمودها و خطوط کلی منتشره درباره تاریخ شفاهی که می‌باید مصاحبه‌شوندگان، مصاحبه‌کنندگان و مؤسسه‌های مسئول رعایت می‌کردند ـ در سال 1968 انتشار یافت. در سال 1979، در کنفرانس وینگسپرد 3 در راسین4 ویسکانسن5 مجموعه‌ای از رهنمودهای ارزیابی‌شده را تعیین کردند که تمامی مراحل تاریخ شفاهی را در ابعاد مختلف در بر می‌گرفت. هرچند این مجموعه رهنمودها، برآورنده تمام نیازهای تاریخ شفاهی نبود، اما زمینه‌های کلی گفت‌وگو و بحث را برای پژوهندگان تاریخ شفاهی فراهم کرد. در طی دهه بعدی، تغییرات جدیدی در تاریخ شفاهی پدید آمد و زمینه‌ساز بازنگری در رهنمودهای پیشین شد. همایش کارشناسی وینگسپرد در چهار کمیته تخصصی شکل گرفت و بعد از یک سال کاری، هدف‌ها و طرح‌های خود را در گالوِستون6 برای تصویب در کنفرانس سالیانه کمبریج7 ـ ماساچوست8 در نوامبر 1990 ارائه کرد. گرچه پیشبرد کار دشوار بود، ولی روی هم رفته خیلی از مراحل به گونه‌ای طراحی شده بود که به‌خوبی پژوهشگران تاریخ شفاهی را زیر پوشش قرار می‌داد.

در مجموع معیارهای تازه و خطوط کلی نیازهای محققان آزاد و مستقل را با کیفیت مراکز آرشیوی منظور کرده بود. در آن معیارها، استفاده بالقوه از مصاحبه‌ها و نیز بهره‌گیری معلمان و دانش‌آموزان از تاریخ شفاهی در کلاس‌ها بررسی شده بود.
یکی از مباحث مهم ـ همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد ـ بحث درباره مسائل اخلاقی بود. در جوامعی که مصاحبه‌ها هدایت شده است، آگاهی از طبقه، جنس، نژاد و فرهنگ مصاحبه به‌مراتب نقش بیشتری در بالا بردن اهمیت تأثیر پروژه‌های تاریخ شفاهی دارد. معیارهای نوین، پژوهندگان تاریخ شفاهی را تشویق می‌کرد که مصاحبه‌ها را در دسترس جامعه قرار دهند، البته با در نظر گرفتن اشتراک در پاداش‌ها و شناختی که ممکن است از پروژه‌هایشان با مصاحبه‌شوندگان به دست آید. آن‌ها استفاده از مصاحبه‌های گمنام را هم اگرچه تنها در شرایط فوق‌العاده حساس باشد، تأیید می‌کردند.

در طی دهه 1990، پیشرفت‌های وسیع فناوری، نیاز به تجدید نظر در راه‌های جدید ضبط، نگهداری و پخش تاریخ شفاهی را به وجود آورد.
در سال 1998، کمیته HOC، خطوط کلی بیشتری برای بحث در همایش سالیانه در بوفالو9 نیویورک10 ارائه کرد. این اصطلاح‌ها، قسمت‌های جدیدی در ضبط، تجهیزات و نگهداری نوار در بر گرفت و شرکت‌کنندگان را به توجه بیشتر به معیارهای فنی و فناوری جدید و مسائلی که فناوری جدید مطرح ‌کرد، تشویق می‌کرد. تمامی افرادی که برای آماده‌سازی معیارها و خطوط کلی ارزشیابی و راهنمایی‌ها زحمت کشیدند، اطمینان دارند که پیشنهادهای مثبتی برای مصاحبه‌گران تاریخ شفاهی مطرح کرده‌اند. هنگامی که این رهنمودها و معیارها پایه‌هایی برای قضاوت و بازنگری آماده می‌کند، موفقیت‌هایشان در نهایت بستگی به پژوهشگران تاریخ شفاهی و پروژه‌های تاریخ شفاهی دارد که آنان را برای کارشان آماده می‌کند.

مبانی و معیارهای انجمن جهانی تاریخ شفاهی
انجمن جهانی تاریخ شفاهی به منظور ارتقای تاریخ شفاهی، مصاحبه با دست‌اندرکاران حوادث گذشته را به‌عنوان شیوه‌ای برای جمع‌آوری و نگهداری اطلاعات تاریخی ضبط می‌کند. انجمن، تولید کنندگان تاریخ شفاهی و استفاده‌کنندگان از آن را به تشخیص مبانی، قوانین، معیارهای فنی، تعهد در قبال عموم و نگهداری اقلام اصلی، مفید و قابل اعتماد تشویق می‌کند؛ چیزی که تعهد نسبت به مصاحبه‌شونده، حرفه و عموم را همانند تعهدات دوطرفه بین سازمان‌های مسئول و مصاحبه‌کنندگان در بر می‌گیرد.

مردم و سازمان‌های مسئول، مصاحبه‌های تاریخ شفاهی را به منظورهای گوناگون رهبری می‌کنند:
1. به وجود آوردن آرشیو اسناد
2. تحقیق انفرادی
3. برای جامعه (طرح‌های انتشاراتی مؤسسه‌ها و تولیدات رسانه‌ای)

هر چند که این مبانی و معیارها چارچوبی کلی برای انجام حرفه‌ای مصاحبه‌ها تهیه کرده، اما بهره‌گیری از آن‌ها ممکن است مطابق با ماهیت خاص پروژه‌های تاریخ شفاهی متفاوت باشد. صرف‌نظر از هدف مصاحبه‌ها، تاریخ شفاهی، ‌باید با جوهری نقادانه و پژوهشگرانه، همراه با تعهد اجتماعی و شناخت از ماهیت ذهنی و مشارکت‌جویانه این امر مهم، اداره شود.

تعهد در قبال مصاحبه‌شوندگان
1. مصاحبه‌شوندگان باید به‌طور کلی از هدف‌ها و شیوه‌های کاری تاریخ شفاهی و از کاربست‌های پروژه‌ای که در آن مشارکت می‌کنند، آگاه شوند.
2. مصاحبه‌شونده باید از مقررات دوجانبه در مراحل تاریخ شفاهی مانند ویرایش، محدودیت‌های دسترسی، حق نشر، استفاده اولیه، حق تألیف و انتظاراتی که از مصاحبه می‌رود، آگاه شود.
3. مصاحبه‌شونده باید بداند که از او درخواست امضای یک فرم قانونی خواهد شد. مصاحبه‌ها باید تا زمانی که مصاحبه‌شوندگان اجازه استفاده از آن‌ها را نداده‌اند، محرمانه باشد.
4. مصاحبه‌کنندگان باید از تعهداتی که به مصاحبه‌شوندگان می‌دهند، آگاه باشند و بدانند در مواردی از قبیل انتشار و کنترل استفاده از مصاحبه، به مصاحبه‌شونده اطمینان کامل بدهند؛ هرچند در استفاده‌های آتی باید تلاش صادقانه‌ای در کسب موافقت مصاحبه‌شونده صورت گیرد.
5. مصاحبه باید طبق موافقت قبلی با مصاحبه‌شونده صورت گیرد و این قبیل موافقت‌ها، باید جهت ثبت مستند شود.
6. مصاحبه‌کنندگان باید میان موضوعات پروژه و نگرش مصاحبه‌شوندگان تعادل ایجاد کنند. آن‌ها باید نسبت به دگرگونی تجربه‌های اجتماعی و فرهنگی که به‌طور ضمنی به جنس، طبقه، نژاد، سن، مذهب و موقعیت جنسی دلالت دارد ـ حساس باشند و باید مصاحبه‌شونده را تشویق کنند تا به روش و زبان خودشان پاسخ دهند و آن‌ها را به سمتی که مورد نظرشان است، هدایت کنند. مصاحبه‌کنندگان باید تمامی جوانب تحقیق را مرتبط با مصاحبه‌شونده کشف کنند و به پاسخ‌های سطحی اکتفا نکنند.

7. مصاحبه‌کنندگان باید نسبت به سوء‌استفاده احتمالی از مصاحبه‌شوندگان و نسبت به راه‌های استفاده از مصاحبه مراقب و حساس باشند. مصاحبه‌کنندگان باید حق مصاحبه‌شوندگان را در رد صحبت در موضوعات خاص و محدودیت دسترسی به مصاحبه یا خط‌مشی‌هایی که جهات شدیدی دارد، حتی در انتخاب چیزهای ناشناخته، رعایت کنند.
8. مصاحبه‌کنندگان باید از بهترین تجهیزات برای ضبط دقیق صدا و تصویر مصاحبه‌شونده استفاده کنند.
9. از فناوری‌های جدید به‌سرعت استفاده کنند؛ مصاحبه‌شوندگان باید از دامنه گسترده استفاده‌های بالقوه از مصاحبه‌هایشان آگاه شوند.
10. تلاش‌های صادقانه باید برای اطمینان استفاده از نوار و متن پیاده‌شده مصاحبه، با تهیه نامه و موافقت مصاحبه‌شونده صورت گیرد.

مسئولیت در قبال عموم و حرفه:
1. پژوهندگان تاریخ شفاهی، موظفند از بالاترین معیارهای حرفه‌ای در پیشبرد کارها و تقویت موازین شغلی خود بهره گیرند.
2. در تشخیص اهمیت تاریخ شفاهی برای درک گذشته، مصاحبه‌شونده و مصاحبه‌کننده باید کوشش دوجانبه‌ای برای ضبط اطلاعات باارزش مورد نظر داشته و اطلاعات را قابل دسترسی سازند.
3. مصاحبه‌شوندگان باید براساس ارتباط تجربه‌هایشان با موضوع مصاحبه انتخاب شوند.
4. مصاحبه‌کنندگان باید مهارت‌های مصاحبه را چندان که شایسته شغل حرفه‌ای باشد، کسب کرده و از موضوع در دست بررسی اطلاعات کامل داشته باشند.
5. صرف‌نظر از اهداف و علائق خاص پروژه، مصاحبه‌کنندگان به منظور ضبط کامل و مفید مصاحبه می‌باید توجه خود را به مسائلی فراتر از پروژه نیز معطوف کنند.
6. مصاحبه‌کنندگان باید تلاش کنند تا گفت‌وگویی آموزنده از طریق بحث و گفت‌وگو و تحقیق هوشمندانه انجام دهند. آن‌ها باید زمینه فکری مصاحبه‌شونده را بررسی کنند و در صورت امکان از اسناد و منابع ثانویه مربوط به موضوع مصاحبه ـ که مصاحبه شونده می‌تواند درباره آن صحبت کند ـ به دقت استفاده کنند.
7. مصاحبه کنندگان باید حداکثر تلاش خود را برای استفاده از بهترین وسایل جهت ضبط مصاحبه‌هایشان انجام دهند تا صدای مصاحبه‌شونده و در صورت امکان، تصویر او را به طور دقیق ضبط کنند. آن‌ها همچنین باید در صورت تناسب، سایر اسناد تاریخی را مانند عکس‌ها، مواد چاپی، صداها و فیلم‌های متحرک ـ که ممکن است مصاحبه شونده در اختیار داشته باشد ـ جمع‌آوری و ثبت کنند.
8. مصاحبه‌کنندگان باید اسناد کاملی از نحوه آماده‌سازی و روش‌های کاری از جمله چند و چون مصاحبه‌ها تهیه کنند.
9. مصاحبه‌کنندگان و در صورت امکان مصاحبه‌شوندگان باید مصاحبه را بازیابی و بررسی کنند و خلاصه‌نویسی یا پیاده کنند.
10. با اجازه مصاحبه‌شونده، مصاحبه‌کنندگان باید متن مصاحبه‌ها را در بایگانی‌هایی نگهداری کنند که امکان حفظ و نگهداری و ارائه آن‌ها به عموم ممکن باشد. مصاحبه‌کنندگان باید اطلاعات کلیدی و اساسی مصاحبه را همچون اهداف پروژه، حامیان مالی و سرمایه تهیه کنند و قبل از انجام مصاحبه، برای مشخص کردن خطوط قانونی مورد نیاز، با سندپژوهان رایزنی کنند. چنانچه مصاحبه‌کنندگان قصد استفاده از مصاحبه را دارند، ‌باید در زمانی مشخص و قبل از استفاده عمومی باشد.
11. مصاحبه‌کنندگان باید نسبت به جوامعی که از آن تاریخ شفاهی را گردآوری کرده‌اند، حساس باشند. مصاحبه‌کننده، باید نهایت تلاش خود را جهت دستیابی به اطلاعات و عرضه آن به عموم مبذول کند.
12. مصاحبه‌های تاریخ شفاهی باید با دقت و معیارهای سایر منابع تاریخی مورد استفاده و استناد قرار گیرد. استفاده کنندگان، مسئول حفظ امانت صدای مصاحبه‌شونده هستند؛ نه کلمات مصاحبه‌شونده را بد جلوه دهند و نه خارج از متن مصاحبه به آن‌ها استناد کنند.
13. منابع پولی تاریخ شفاهی یا مسئولیت پروژه‌های تاریخ شفاهی باید در تمامی نمایشگاه‌ها و انتشاراتی که از پروژه‌ها حاصل می‌شود، در معرض عموم قرار گیرد.
14. مصاحبه‌کنندگان و برنامه‌ریزان تاریخ شفاهی باید وظیفه‌شناسانه نحوه تقسیم نتایج حاصله از کارهای تاریخ شفاهی را با مصاحبه‌شوندگان و جوامعشان، مد نظر قرار دهند.

مسئولیت مؤسسه‌های آرشیوی و حمایت کننده:
1. مؤسسه‌های حمایت‌کننده و آرشیوهای تاریخ شفاهی نسبت به مصاحبه‌شوندگان، مصاحبه‌کنندگان، حرفه و عموم مسئولیت دارند تا در ایجاد و نگهداری آرشیوی مصاحبه‌های تاریخ شفاهی و مواد آن، بالاترین فنون حرفه‌ای و معیارهای اخلاقی را رعایت کنند.
2. مؤسسه‌های حمایت‌کننده (مجموعه‌داران شخصی) مجبورند شرایط مورد نظر مصاحبه‌شونده را برای استفاده آسان فراهم و همگام با توسعه و پیشرفت فناوری برای نگهداری بهینه و انتشار مصاحبه حرکت کنند و ثبت دقیقی از آن و مراحل هر مصاحبه داشته باشند و نمایه و فهرستگان مصاحبه‌ها را مشخص کنند.
3. مؤسسه‌های حمایت‌کننده و آرشیوها باید موارد گوناگون بهره‌گیری از مصاحبه‌ها را مانند نشر الکترونیکی و یا استفاده محققان بشناسند.
4. مؤسسات آرشیوی باید از میان شاخصه‌های اهداف و منابعشان، مصاحبه‌هایی را جمع‌آوری کنند که با کمک محققان مستقل انجام شده است و مصاحبه‌کنندگان را با فرم‌های قانونی لازم کمک کنند.
5. مؤسسه‌های حمایت‌کننده باید مصاحبه‌کنندگان را آموزش دهند. این آموزش‌ها باید به چارچوب اصلی چگونگی ضبط ماندگار مصاحبه و در صورت امکان سایر صداها و فیلم‌های تصاویر متحرک بپردازند. اهداف برنامه برای مصاحبه‌کنندگان تشریح شود و از تمام محذورهای اخلاقی و قانونی که بر مصاحبه حاکم است ـ آگاه شوند و الزاماتشان را نسبت به برنامه و مصاحبه‌شوندگان شرح دهند.
6. مصاحبه‌کنندگان و مصاحبه‌شوندگان باید اطلاعات مناسب برای کارشان در تمامی اشکال مورد نقل یا استفاده دریافت کنند.
7. آرشیوها باید برای مطمئن‌ساختن استفاده از مواد ضبط‌شده یا پیاده‌شده، به‌خصوص موادی که به مدد فناوری جدید فراهم شده، با گرفتن نامه موافقت از مصاحبه‌شونده حداکثر تلاش خود را به عمل آورند.

رهنمودهای ارزیابی تاریخ شفاهی رهنمودهای پروژه و برنامه ـ اهداف و منظورها.

1. آیا اهداف به روشنی مشخص شده است؟ و تا چه اندازه واقعی است؟
2. چه عواملی، مفاهیم مورد نیاز پروژه را اثبات می‌کند؟
3. طرح تحقیق چیست؟
4. آیا اصطلاحات، شرایط و اهداف سرمایه، به صورت دقیق برای قضاوت در مورد تأثیر بالقوه این سرمایه‌گذاری در تحقیق دانشمندان در پروژه مشخص شده است؟
5. آیا تخصیص سرمایه متناسب با برآورده کردن اهداف پروژه می‌باشد؟.
چگونه ارتباطات سازمانی بر اهداف و نتایج تأثیر می‌گذارد؟

انتخاب تجهیزات مصاحبه
1. مصاحبه باید به صورت صوتی یا با تجهیزات بصری ضبط شود؟
2. آیا بهترین تجهیزات ممکن، با توجه به بودجه‌ای که برای اجرای پروژه منظور شده، در ضبط استفاده می‌شود؟
3. آیا مصاحبه‌ها در رسانه‌ای که متضمن معیارهای آرشیو است، ضبط می‌شود؟
4. مصاحبه‌کننده، استفاده از تجهیزات مصاحبه را چگونه به خوبی می‌آموزد؟

انتخاب مصاحبه‌کننده و مصاحبه‌شونده:
1. راه‌های انتخاب صحیح مصاحبه‌کنندگان و مصاحبه‌شوندگان برای اهداف و موضوعات مصاحبه چیست؟
2. علت حذف مصاحبه‌شوندگان و چرایی آن چیست؟

مدارک و منشأ:
1. روش‌ها و تمهیدات برای نگهداری نوار اصلی مصاحبه چیست؟ آیا مناسب است؟ چه کاری برای توسعه آن می‌توان انجام داد؟
2. چه شیوه و روش‌هایی برای مصاحبه‌کنندگان، مصاحبه‌شوندگان، کارمندان و استفاده‌کنندگان در ضبط کردن مشخص شده است؟
3. دستگاه ضبط چگونه می‌تواند بر دوام و ماندگاری مصاحبه بیفزاید؟

دسترسی به مواد:

1. راه‌های قطعی مخصوص انتشار مصاحبه‌ها چیست؟
2. چگونه اطلاعات مربوط به مصاحبه به استفاده‌کنندگان منتقل می‌شود؟ آیا استفاده از وسایل جدید و روش‌های الکترونیکی برای اطلاع‌رسانی مواد و در دسترس قراردادن آن‌ها استفاده می‌شود؟
3. مصاحبه چگونه استفاده می‌شود؟

پیدا کردن اهداف:
1. طرح کلی برای پیدا کردن اهداف چیست؟
2. آیا هدف‌های پیش‌بینی‌شده مناسب و شایسته است؟
3. اهداف پیش‌بینی‌شده تا چه اندازه دست‌یافتنی است؟
4. آیا از فناوری‌های جدید، برای توسعه مؤثر هدف‌های پیش‌بینی‌شده استفاده می‌شود؟

مدیریت، کیفیت و آموزش:

1. تأثیر مدیریت بر برنامه پروژه چگونه است؟
2. چه تمهیداتی برای نظارت و بررسی کارمندان فراهم شده است؟
3. شرایط احراز توانایی جهت موقعیت‌های شغلی کارمندان چیست؟
4. چه تمهیداتی برای جاذبه کارها و آموزش مؤثر اندیشیده شده است؟
5. چه اطلاعاتی برای مدیریت پروژه یا برنامه می‌تواند صورت گیرد؟

خطوط کلی اخلاقی:

چه روش‌‌هایی برای اطمینان از اینکه مصاحبه‌‌کنندگان ـ برنامه‌ریزان، مسئولیتشان را در قبال مصاحبه‌شوندگان تشخیص داده و به آن احترام می‌گذارند، دنبال می‌شود؟
1. مصاحبه‌شونده به طور کامل از اهداف موضوعات برنامه‌ها یا پروژه‌های تاریخ شفاهی آگاه می‌شود؟
2. مصاحبه‌شونده به طور کامل از قسمت‌های مختلف برنامه یا پروژه و ماهیت مشارکتش در هر قسمت آگاه می‌شود؟
3. به مصاحبه‌شونده فرصت و اختیار کامل برای پاسخگویی آزادانه داده شده تا مجبور به پاسخگویی کلیشه‌ای در چارچوب خانواده، نژاد، نسل، طبقه یا سایر شخصیت‌های اجتماعی و فرهنگی نباشد؟
4. مصاحبه‌شوندگان حق رد بحث در موضوع خاص یا قسمتی از مصاحبه را داشته و حتی در شرایط فوق‌العاده حساس، گمنامی را انتخاب می‌کنند؟
5. برای مصاحبه‌شوندگان توضیح کامل و ساده و قابل فهم درباره اختیارات قانونی قبل از درخواست برای امضای قرارداد یا فرم قانونی انتقال مصاحبه داده می‌شود؟
6. مواظب هستید که استفاده از مصاحبه‌ها همراه با نامه و موافقت معنوی مصاحبه‌شونده باشد؟
7. تمام توافق‌های اولیه با مصاحبه‌شونده محترم شمرده می‌شود؟
8. آیا مصاحبه‌شوندگان به طور کامل از امتیازات بالقوه‌ای که ممکن است از قِبَلِ مصاحبه‌هایشان به دست آید، از جمله تمام اشکال برنامه‌های عمومی، آگاه می‌شوند؟
9. آیا مفاد مصاحبه‌ها و سایر مواد مرتبط، تا زمانی که مصاحبه‌شوندگان بخواهند، به طور مطمئن نگهداری خواهند شد؟

چه روش‌هایی برای اطمینان از اینکه مصاحبه‌کنندگان و برنامه‌ریزان مسئولیت‌های دوجانبه و التزامات خود را تشخیص داده و به آن احترام می‌گذارند دنبال می‌شود تا:

1. آیا مصاحبه کنندگان استفاده‌های بالقوه از مصاحبه‌ها را برای برنامه‌های عمومی و تحقیقاتی در نظر گرفته و در جهت جلوگیری از بهره‌برداری نابجا و ضرر به مصاحبه‌شوندگان تلاش کرده‌اند؟
2. مصاحبه‌کنندگان برای هدایت مصاحبه به روش حرفه‌ای، از جمله استفاده از تجهیرات ضبط مناسب و یا سایر رسانه‌ها آموزش صحیح دیده‌اند؟
3. مصاحبه‌کننده در زمینه موضوع مورد بحث به خوبی تحقیق کرده است؟
4. مصاحبه با روح انتقادی رهبری شده و تلاش‌ها در جهت تهیه و تکمیل هر چه بهتر اسناد تاریخی صورت خواهد گرفت؟
5. آیا مصاحبه‌شوندگان با توجه به تجربیات کاریشان انتخاب یا متناسب با هر قسمت خاص از هر مصاحبه برگزیده می‌شوند؟
6. آیا مواد مصاحبه از جمله نوار ضبط‌شده، متن پیاده‌شده، عکس‌های مرتبط، فیلم و اسناد صوتی، به‌خوبی مراحل مصاحبه، مستندسازی و نگهداری در مخزن را طی خواهد کرد تا بعد از اتمام زمان توافق شده با مصاحبه‌شونده، تحت نظر مخزن مورد استفاده قرار گیرد؟
7. روش کاری برنامه پروژه همانند اهداف و موضوعاتش برای عموم جهت ارزیابی در دسترس است؟
8. مواد مصاحبه به طور کامل دسته‌بندی شده است، از جمله اعتماد و شناخت مصاحبه‌کننده و توانایی‌هایشان برای استفاده از تحقیقات شناخته شده است؟

چه روش‌هایی برای اطمینان از آگاهی مصاحبه‌کنندگان و برنامه‌ها از مسئولیت‌های دوجانبه و التزاماتشان دنبال می‌شود؛ به‌خصوص چه روش‌هایی دنبال می‌شود که اطمیان دهد که:

1. مصاحبه‌کنندگان از اهداف برنامه‌ها آگاه شده و به طور کامل از محظورهای اخلاقی و ملاحظه‌های قانونی آگاه هستند؟
2. مصاحبه‌کنندگان به طور کامل از تمام وظایفی که از آن‌ها انتظار می‌رود در پروژه تاریخ شفاهی انجام دهند، آگاه هستند؟
3. مصاحبه‌کنندگان به طور کامل از التزاماتشان نسبت به برنامه تاریخ شفاهی، پژوهشکده‌ها، صرف نظر از علایق شخصیشان در برنامه پروژه، آگاه هستند؟
4. آیا برنامه‌ریزان و مؤسسه‌های مسئول، مصاحبه‌کنندگان را به طور شایسته آموزش می‌دهند تا بتوانند بین دانشی که از تولیدهایشان منتج می‌گردد و معیارهای حرفه‌ای خود در وقت پیدایش اختلاف در قسمت‌هایی از مصاحبه استفاده کنند؟
5. مصاحبه‌کنندگان به طور کامل از قوانین حقوقی و مسئولیت‌هایشان نسبت به مصاحبه‌شوندگان و مؤسسه‌های مسئول آگاه هستند؟

چه روش‌هایی برای اطمینان از این هست که مصاحبه‌کنندگان و برنامه‌ریزان، مسئولیت‌هایشان را نسبت به جماعت و عموم تشخیص داده و به آن احترام می‌گذارند؛ به‌خصوص چه روش‌هایی دنبال می‌شود که:

1. مواد تاریخ شفاهی و هر آنچه از آن به وجود می‌آید، برای طبقاتی که در آن پروژه شرکت داشته‌اند، در آینده قابل دسترس و استفاده است؟
2. سرمایه‌ها و منابع مالی خارجی، به طور واضح برای هر مصاحبه از پروژه مشخص است؟
3. آیا مصاحبه‌کنندگان و پروژه‌ها تلاش می‌کنند که ارزش‌هایشان بر طبقات مورد مطالعه تحمیل نشود؟
4. نوارها و متن‌های پیاده شده به صورت غیر اخلاقی استفاده نخواهد شد؟

خطوط کلی حفظ نوارهای ضبط‌شده:
اهمیت برنامه ضبط‌شده برای تحقیقات تاریخی و فرهنگی و استفاده‌های بالقوه از مصاحبه‌های تاریخ شفاهی را در رسانه‌های غیر چاپی تشخیص دهد که روش‌هایی دنبال می‌شود تا مطمئن شود که:

1. نگهداری و ذخیره مناسب نوارهای اصلی بلافاصله بعد از ایجاد آن‌ها شروع شده است.
2. نوارهای اصلی، کپی‌برداری و طبق معیارهای پذیرفته آرشیوی نگهداری می‌شود (به طور مثال جعبه‌های دربسته در محیط سرد و خشک و دور از غبار نگهداری می‌شود).
3. نوارهای اصلی به منظور نگهداری بهینه رسانه‌ای، پیش از بروز خرابی کپی‌برداری می‌شوند.
4. جهت نگهداری بهینه، از صدای مصاحبه شونده کپی‌برداری شده است؟
5. متن‌های پیاده‌شده، بازشنوایی‌ها و دیگر استفاده‌ها، از نوار کپی‌برداری شده یا از نوار اصلی؟

خطوط کلی نوار و فرایند پیاده کردن آن:
اطلاعات در مورد شرکت‌کنندگان:

1. آیا اسامی مصاحبه‌کننده و مصاحبه‌شونده به طور واضح در نوار، خلاصه آن، متن پیاده‌شده و فهرستگان مشخص شده است؟
2. آیا زندگی‌نامه‌ای مناسب در مورد مصاحبه‌کنندگان و مصاحبه‌شونده وجود دارد؟ کجا می‌توان آن را پیدا کرد؟

اطلاعات مصاحبه:
1. آیا نوارها، متن‌های پیاده شده، خلاصه‌ها و دیگر موادی که نشان‌دهنده افراد شرکت‌کننده در پروژه یا برنامه است، آماده شده است؟
2. آیا زمان و مکان مصاحبه به نوار، متن پیاده شده، خلاصه نمایه و کاتالوگ موارد اضافه می‌شود؟
3. آیا جملاتی در مورد چگونگی آماده‌سازی مصاحبه‌کننده برای مصاحبه و کم و کیف مصاحبه هست؟ کجا؟ آیا در دسترس محققان می‌باشد؟ چه مقرارتی از مصاحبه‌شونده در برابر استفاده نابجا از چنین تفاسیری حمایت می‌کند؟
۴. آیا مصاحبه ضبط‌شده، با موافقت بین برنامه و مصاحبه‌شونده صورت گرفته است؟ جزییات آن‌ها چیست؟ آیا در دسترس محققان هست؟ اگر چنین است، با چه تدابیری به صورت شخصی و خصوصی داده می‌شود؟

اطلاعات نوار مصاحبه:

1. آیا نوار اصل، به طور کامل نگهداری و از آن کپی تهیه می‌شود؟
2. آیا اصل و یا کپی، ویراسته، مرتب، بریده و یا به هم وصل شده است؟ اگر چنین کارهایی در مورد نوار انجام شده، آیا سندی که کیستی، زمان و چرایی کار را نشان دهد، وجود دارد؟
3. آیا برچسب نوار چسبانده شده و کاتالوگ مناسب ـ که سرعت ضبط، سطح و طول مدت مصاحبه را نشان دهد ـ وجود دارد؟ اگر نوار ویدئو است، برچسب به نوار چسبانده شده و کاتالوگ اطلاعات و نوع (یومایتک، وی اچ اس، 8 میلیمتری…) و تعداد تراک‌ها و زمان ضبط نوار درج شده است؟
4. در نبود متن پیاده‌شده، آیا وسیله‌ای برای دستیابی استفاده‌کنندگان به اطلاعات نوار وجود دارد؟ چگونه آن‌ها (اطلاعات) را می‌گیرند؟ آیا نوشته‌ای از کسانی که آن‌ها را فراهم می‌کنند، وجود دارد؟
5. آیا محققان، اجازه گوش‌کردن یا بررسی نوارها را دارند؟ آیا محدودیتی در استفاده از نوار وجود دارد؟

اطلاعات متن پیاده‌شده مصاحبه:

1. آیا متن پیاده‌شده، دقیقاً مطابق نوار است؟ آیا مدارکی دقیق‌تر از هر قسمت از فرایند پیاده‌سازی وجود دارد که نشان دهد در کپی نهایی چه کسی آن‌ها را پیاده، ویرایش، تایپ و دوباره‌خوانی کرده است؟
2. آیا ماهیت تغییرات متن پیاده‌شده از نوار مادر، برای استفاده‌کننده مشخص است؟
3. چه تمهیداتی برای استفاده از متون آماده‌شده اندیشیده شده است؟ آیا مناسب و شایسته است؟ چگونه آن‌ها را می‌توان پیشرفت داد؟
4. آیا محدودیتی برای استفاده از متن مصاحبه وجود دارد؟ آیا آن‌ها را به‌درستی ثبت کرده‌اند؟
5. آیا عکس یا سایر اسناد کمکی، برای مصاحبه وجود دارد؟ آیا آن‌ها را به متن افزوده‌اند؟
6. اگر نوار (مصاحبه) ویدئویی است، آیا متن پیاده‌شده زمان ارجاع و شرح کاملی از دیدگاه‌های مکمل نوار ویدئو دارد؟

راهنمایی‌های متن مصاحبه:
آیا مفاد هر مصاحبه و مدارک افزوده‌شده به آن در کامل‌کردن اهداف برنامه یا پروژه دخالت داشته است؟

1. هر مصاحبه یا تمام مجموعه در چه جزئیاتی موفق بوده است؟ آیا قسمتی از اهداف پروژه یا برنامه نقص داشته است؟
2. آیا نوارهای صوتی و تصویری مجموعه با توجه به مفاد مصاحبه، یکدیگر را تکمیل نموده و اضافه بر یکدیگر نیستند؟

آیا برنامه یا پروژه، در کمک به درک تاریخی نقش دارد؟

1. در چه قسمت‌هایی (جزئیاتی) مصاحبه یا تمامی مجموعه در کمک به درک تاریخی موفق بوده یا شکست خورده است؟
2. تا چه حدی مواد به اطلاعات تازه می‌افزایند؛ فاصله (اطلاعاتی) مدارک موجود را کامل می‌کنند یا ایده و مفاهیم تازه‌ای را آماده می‌کنند؟
3. اطلاعات تا چه اندازه معتبر و قابل اعتماد است؟ آیا اطلاعات شواهد عینی یا نقل قول و زبانی است؟ با چه روشی داده‌ها از نظر بیرونی و درونی، هماهنگی و مغایرت، مورد آزمایش و تفسیر قرار می‌گیرد؟
4. ارتباط اطلاعات مصاحبه با منابع موجود تاریخ‌نگاری چگونه است؟
5. متن مصاحبه چگونه جزئیات، کلیات و ویژگی مدارک تاریخی را منتقل می‌کند؟
6. ماهیت اطلاعات ارائه‌شده، چیست؟ آیا آن حقیقت، استنباط با توضیح و یا قضاوت است و چگونه درک‌کردن را متأثر می‌کند؟
7. آیا زمینه و ضرورت‌هایی که برای مصاحبه معرفی شده برای هدف‌ها مناسب و کافیست؟
8. چگونگی شکل‌دهی و پیکربندی ارائه اطلاعات برای قابل فهم ساختن محتویات انجام می‌شود؟
9. تا چه اندازه‌ای وسایل صوتی و تصویری، اطلاعات صوتی و تصویری مختص به فرد را ضبط کرده است؟
10. آیا عناصر صوتی و بصری، اطلاعات شفاهی را تکمیل می‌کند؟ آیا مصاحبه پیشرفت داشته و توانسته در محیط دیداری و گفتاری به اهداف خود برسد؟

راهنمایی‌های کلی انجام مصاحبه:
استفاده از منابع دیگر:
1. آیا راهکار تاریخ شفاهی بهترین شیوه برای کسب اطلاعات است؟ اگر نه، چه منابع دیگری موجود است؟ آیا مصاحبه‌کننده از آن‌ها استفاده می‌کند و اعتقاد به نگهداری آن‌ها در صورت لزوم را دارد؟
2. آیا مصاحبه‌کننده در مشورت با افرادی که مرتبط با تاریخ شفاهی هستند، تلاش می‌کند؟ آیا فن مصاحبه، راه قابل اعتمادی برای کمک به منابع موجود است؟

آماده‌سازی مصاحبه‌کننده:
1. آیا مصاحبه‌کننده به طور کامل درباره موضوع‌های مورد بحث آگاه شده است؟
2. آیا از منابع اولیه و منابع ثانویه برای آماده‌سازی مناسب مصاحبه استفاده می‌شود؟
3. آیا مصاحبه‌کننده فنون ضبط را ـ که ضبط نوار را با کیفیت بالا با بهره‌گیری از وسایل مناسب تضمین می‌کند ـ به طور مناسب فرا گرفته است؟

انتخاب مصاحبه‌شونده:
1. آیا مصاحبه‌شونده برای موضوع مورد بحث مناسب به نظر می‌رسد؟
2. آیا مصاحبه‌شونده اهداف مصاحبه را درک کرده و پاسخ می‌دهد؟
3. آیا مصاحبه‌شونده برای مصاحبه آماده شده و به فرایند آن کمک می‌کند؟
4. در یک گروه مصاحبه، آیا ویژگی‌های گروهی در انتخاب شرکت‌کنندگان در نظر گرفته شده است؟

ارتباط مصاحبه‌کننده و مصاحبه‌شونده:
1. آیا مصاحبه‌کننده و مصاحبه‌شونده در جهت اهداف مصاحبه با یکدیگر همکاری می‌کنند؟
2. آیا تعادلی بین قضاوت تحلیل‌گرانه و عاطفی در مصاحبه وجود دارد؟
3. در صورت ضبط ویدئویی، آیا ارتباط مصاحبه با مصاحبه‌شونده به رغم حضور گروه فنی مؤثر است؟
4. آیا تهیه‌کننده، چگونگی تفاوت تهیه مصاحبه تصویری تاریخ شفاهی را از تولید نمایشنامه می‌فهمد؟

فنون و مهارت‌های انطباقی:
1. چگونه مصاحبه نشان می‌دهد که مصاحبه‌کننده از مهارت‌های متناسب با شرایط مصاحبه‌شونده (سلامتی، حافظه، سلامتی روحی، قابلیت ارتباط زمان برنامه‌ریزی‌شده) مکان و شرایط مصاحبه (اختلال‌ها، مشکل‌های تجهیزات، افراد نامرتبط با مصاحبه و اختلال‌های پشت صحنه) استفاده کرده است؟
2. چه مدارکی وجود دارد تا مصاحبه‌کننده به طور کامل خطوط مناسب فکری را کشف و کلیدهای عمده را دنبال کند؟ آیا تلاشی در جهت مشخص‌کردن منابع اطلاعات می‌کند؟ از انتقادهای بحث‌برانگیز در صورت نیاز استفاده می‌کند؟
3. آیا برنامه ـ پروژه- از وسایل صوت و تصویر مناسب برای اهداف کار استفاده می‌کند و از مواد غیرچاپی به‌خوبيِ مواد چاپی استفاده کرده است؟ آیا نوارهای ضبط‌شده بالاترین کیفیت را دارد؟ چگونه می‌توان آن‌ها را پیشرفت داد؟
4. اگر ضبط ویدئویی است، آیا دوربین، نور و هماهنگی‌ها در نهایت کیفیت است؟
5. در تعادل بین محتوا و کیفیت فنی، آیا کیفیت فنی بدون پیروی از فرایند مصاحبه خوب است؟

چشم‌انداز:
1. آیا تعصبات مصاحبه‌کننده در پاسخ مصاحبه‌شونده دخالت داشته یا تأثیر می‌گذارد؟
2. چه اطلاعاتی در دسترس است که ممکن است استفاده‌کننده را از ارتباط قبلی و مجرای مصاحبه‌کننده با مصاحبه‌شونده آگاه کند؟

مشارکت تاریخی:
1. آیا مصاحبه‌کننده تحقیق را با انسجام تاریخی انجام می‌دهد؟
2. آیا اهداف دیگر به خاطر غنای مصاحبه تأمین شده یا کاهش کیفیت یافته است؟
3. چگونه مصاحبه در مجموعه بزرگ‌تر از دانش و درک تاریخی مشارکت می‌کند؟

راهنمایی‌های محققان وابسته و نامرتبط:
انجام مصاحبه‌ها و استفاده از آن‌ها
1. آیا محققان وابسته و مستقل از رهنمودهای پیشنهادی برنامه در نحوه به دست آوردن مصاحبه پیروی می‌کنند؟
2. آیا نقل قول و مستندسازی مناسب در کارها (کتاب، مقالات، محصولات عمومی و نمایش‌های عمومی) صورت گرفته تا استفاده‌کنندگان را درباره استفاده از مصاحبه و مکان دائمی نگهداری آگاه کند؟
3. آیا شرحی از مصاحبه و روش‌های ویراستن آن نوشته شده است؟
4. آیا محققان غیر وابسته و وابسته، برای نگهداری و مدیریت تولیدهای آرشیو، راهنمایی مناسبی دریافت می‌کنند؟

انتقال مصاحبه‌ها به آرشیو نگهداری
1. آیا محققان وابسته و غیروابسته به طور کامل موافقت مخزن را قبل از ارائه آن به دست می‌آورند؟
آیا انتقال با موافقت و درک مصاحبه‌شونده انجام می‌شود؟ آیا موافقت‌نامه قانونی از مصاحبه‌شونده گرفته می‌شود؟
2. آیا محققان برای مخزن شرح مناسب از مصاحبه‌های انجام شده در پروژه ضمیمه کرده‌اند؟
3. فنون کیفی مصاحبه ضبط‌شده چیست؟ آیا مصاحبة پیاده‌شده خلاصه یا نمایه‌سازی می‌شود؟ اگر چنین است، کیفیت آن چگونه است؟

راهنمایی‌های دانش‌آموزان و مربیان:
مربی:
1. با راهکارهای ارزیابی تاریخ شفاهی آشنا شده و محتوای آن را به دانش‌آموزان ارائه می‌کند؟
2. مطمئن است که هر دانش‌آموز به طور کامل پیش از رفتن به جامعه، برای هدایت مصاحبه تاریخ شفاهی آماده شده است؟ و از جمله با پیامدهای اخلاقی تاریخ شفاهی، مثلاً گرفتن رضایت از مصاحبه‌شونده، آشناست؟
3. با ادبیات، تجهیزات ضبط، فنون و فرایند تاریخ شفاهی به نحوی که بتواند بهترین ساختار را به دانش‌آموزان ارائه دهد، آشناست؟
4. با دیگر مؤسسه‌ها و مراکز حرفه‌ای که بهترین تجربه را برای دانش‌آموزان فراهم می‌کنند ـ کار می‌کند؟
5. در نظر می‌گیرد که پروژه ممکن است مختص نگهداری باشد و با دیگر مراکز حرفه‌ای و آرشیوها، برای نگهداری و انتشار آن مواد کار می‌کند؟
6. رغبت و تمایل برای تقسیم تجربه‌ها با دیگر مربیان مؤسسه‌ها و انجمن‌ها نشان می‌دهد؟

دانش‌آموز
1. آیا دانش‌آموز به طور کامل با تجهیزات، فنون و فرایند مصاحبه در تاریخ شفاهی و توسعه تحقیقاتی که از تاریخ شفاهی استفاده می‌کند، آگاه است؟
2. به مصاحبه‌شونده هدف از مصاحبه و چگونگی استفاده از آن را توضیح داده و موافقت مصاحبه‌شونده را برای مصاحبه گرفته است؟
3. با مصاحبه‌شونده با احترام رفتار می‌کند؟
4. برای هر یک از مواد برگشتی که از مصاحبه‌شونده قرض می‌گیرد ـ قبض رسید امضا می‌کند؟
5. فرم آزادسازی مواد را برای هر مصاحبه می‌گیرد؟
6. پیشنهادهای شفاهی و کتبی‌اش را ـ که به مصاحبه‌شونده می‌دهد ـ نگهداری می‌کند؟
7. اعتبار مناسب (شفاهی، کتبی) هنگام استفاده از مدارک تاریخ شفاهی و استفاده از مواد در متن داده می‌شود؟

پی‌نوشت
کارشناس و مسئول آرشیو شفاهی مدیریت اسناد و مطبوعات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی.
ahassanabady@yahoo.com
مقاله بالا، ترجمه «استانداردهای جهانی تاریخ شفاهی» است که آن را «انجمن جهانی تاریخ شفاهی» مستقر در آمریکا، به منظور هماهنگ‌سازی مراکز و مؤسسات تاریخ شفاهی تمامی کشورها در سال 2000 م. بازبینی و منتشر کرده است.
2. Oral History Association
3. Wingespread
4. Racine
5. Wisconsin
6. Galveston
7. Cambridge
8. Msssachusetts
9. Buffalo
10. Newyork