نظریه تاریخ شفاهی (39)

نظریه تاریخ شفاهی-۳۹نویسنده: لین آبرامزLynn Abramsمترجم: علی فتحعلی آشتیانی از سوی دیگر، چیزی که در نگاه اول ممکن است به ملاقاتی بی‌ثمر شبیه باشد با تعامل خوب مصاحبه‌گر و مصاحبه‌شونده و ایجاد رابطة صمیمی بین آن دو یقیناً مصاحبه‌ای مفید و مثمرثمر را رقم می‌زند. ما عموماً بر این باوریم که در صورت ایجاد رابطه‌ای خوب با مصاحبه‌شونده‌مان می‌توانیم مصاحبة ارزشمندی را از او بگیریم. باید هم چنین باشد زیرا رابطة بین فردیِ مطلوبِ طرفین غالباً موجب صراحت...

نظریه تاریخ شفاهی (38)

نظریه تاریخ شفاهی-۳۸نویسنده: لین آبرامزLynn Abramsمترجم: علی فتحعلی آشتیانی کاربردبرخوردهای بیناذهنی در مصاحبه این احتمال وجود دارد که پژوهشگر حتی پیش از برگزاری مصاحبه، رگه‌هایی از «خود»ِ ذهنی‌اش را به مصاحبه‌شوندة احتمالی نشان دهد که قطعاً در شکل‌گیری تصور مصاحبه‌شونده از مصاحبه‌گر و نحوة ساخت یا اجرای داستان او مؤثر خواهد بود. فرقی نمی‌کند که ما دانشگاهی باشیم یا فردی از تشکل‌های مردمی، زیرا پاسخگوی ما مطابق با موضع ذهنی‌اش وجوه ملموس و...

نظریه تاریخ شفاهی (37)

نظریه تاریخ شفاهی-۳۷نویسنده: لین آبرامزLynn Abramsمترجم: علی فتحعلی آشتیانی بیناذهنیت تا بدینجا ثابت کردیم که مصاحبه یک فرایندِ مبتنی بر تعامل پویای ذهنیت‌هاست؛ پذیرفته‌ایم که طرفین ماجرا با تکیه بر گذشته‌ها و موقعیت متنی خودشان نقش‌هایی را برای نمایش «خودها» یا هویت‌های خاصی بازی می‌کنند. مقصود از بیناذهنیت، تعامل-یا شاید هم تصادم- ذهنیت مصاحبه‌گر و مصاحبه‌شونده است. نحوة شکل‌گیری ذهنیت هر یک از طرفین ماجرا در جریان برخورد با یکدیگر نیز از...

نظریه تاریخ شفاهی (36)

نظریه تاریخ شفاهی-۳۶نویسنده: لین آبرامزLynn Abramsمترجم: علی فتحعلی آشتیانی ویکتور ترنِر، مردم‌شناس، می‌گوید: «باید با ذهنیت‌مان رابطه‌ای عینی داشته باشیم».(1) روی سخن او با بحث بازاندیشی در رشته‌های قوم‌شناسی و مردم‌شناسی بود که عموماً در شیوه‌ای به نام مشاهدة مشارکتی بر آن تأکید می‌کردند و تندترین نقدها بر عینیت نیز از همین نقطه شروع شد. تا دهه 1980 بحث بازاندیشی به چند رشته راه یافته بود و امری ضروری و سودمند به حال تحقیقات دیده می‌شد، هر چند...

نظریه تاریخ شفاهی (35)

نظریه تاریخ شفاهی-۳۵نویسنده: لین آبرامزLynn Abramsمترجم: علی فتحعلی آشتیانی پس دو عنصر در اینجا دخیلند که در مکالمه‌ای سه‌جانبه (مکالمة مصاحبه‌شونده با خود، با مصاحبه‌گر و با فرهنگ) به هم گره خورده‌اند: نخست، فرایندی که فاعل یا مصاحبه‌شونده طی آن با تکیه بر فرمول‌های گفتمانی یا هویت‌های عمومیِ مشخصِ موجود می‌تواند نسخه‌ای از «خود» را بسازد؛ و دوم، ذهنیت‌های حاضر در مصاحبة تاریخ شفاهی که زمینه‌ساز شکل‌گیری داستان خاطره‌آمیز می‌شوند. به گفتة...

نظریه تاریخ شفاهی (34)

نظریه تاریخ شفاهی-۳۴نویسنده: لین آبرامزLynn Abramsمترجم: علی فتحعلی آشتیانی «خود» منسجم او سه بار در طول زندگی‌اش تخریب شده بود: بار نخست وقتی که فهمید فرزند تنی والدینش نیست؛ بار دوم وقتی پدر و مادر واقعی خود را شناخت و هویت دینی مادرش را فهمید، و سومین باز نیز وقتی که متوجه شد تلاش‌هایش برای نزدیک شدن به خانواده و مذهب واقعی‌اش سرانجامی ندارد. فرانسیس و انسان‌هایی با شرایط مشابه او پس از کشف واقعیات به یک نقطة پایان می‌رسند، اما این حس غالباً آنان را...

نظریه تاریخ شفاهی (33)

نظریه تاریخ شفاهی-۳۳نویسنده: لین آبرامزLynn Abramsمترجم: علی فتحعلی آشتیانی قرار نیست همه مصاحبه‌شوندگان بتوانند یا بخواهند «خود»ِ خودزیست‌نامه‌ای‌شان را در چارچوب مصاحبه روایت کنند. این امر دلایل متعددی دارد. بعضی‌ها موقعیت مصاحبه را تریبون مناسبی برای آشکارسازی خود نمی‌دانند. این چنین افرادی نقل داستان زندگی را امری خصوصی می‌بینند، آن را در جمع دوستان و خویشان خود بیان می‌کنند، پرسش‌های مصاحبه‌گر را محتاطانه پاسخ می‌دهند و به جای پرداختن...

نظریه تاریخ شفاهی (32)

نظریه تاریخ شفاهی-۳۲نویسنده: لین آبرامزLynn Abramsمترجم: علی فتحعلی آشتیانی مصاحبه‌شونده در مواردی تلاش می‌کند تا نه صرفاً با عطف به نقل‌های قبلی از داستان زندگی‌اش بلکه در نسبت با مفروضات فرهنگی دربارة خودش، بین نسخه‌های مختلف و شاید ناسازگار با یکدیگر یک «انسجام روایی» ایجاد نماید و البته در این کار موفق می‌شود. جالب اینجاست که مورخ شفاهی غالباً نحوة تلاش مصاحبه‌شونده در این زمینه را عملاً در صدای او می‌شنود. این همان جایی است که نظریه‌های...

نظریه تاریخ شفاهی (31)

نظریه تاریخ شفاهی-۳۱نویسنده: لین آبرامزLynn Abramsمترجم: علی فتحعلی آشتیانی از آن گذشته، هیچ بعید نیست که گزارش ارائه‌شده به ما آکنده از سکوت، جاافتادگی یا حتی غلط‌های واقعی باشند. کافی است مصاحبه لوئیزا پاسرینی با کارگران ایتالیایی را بخوانید تا ببینید آنان در واکنش به سؤالات او دربارة سال‌های حاکمیت فاشیسم در ایتالیا چقدر سکوت کرده یا طفره رفته‌اند. این سکوت بر دو نوع است: آن دسته از داستان‌های زندگی که هیچ اشاره‌ای به فاشیسم نمی‌کنند و...

نظریه تاریخ شفاهی (30)

نظریه تاریخ شفاهی-۳۰نویسنده: لین آبرامزLynn Abramsمترجم: علی فتحعلی آشتیانی قطعاً خانم دنیس رایلی، مورخ زنان، از قدرت تاریخ شفاهی در راهیابی به «خود» ناامید شده بود. او در خلال جنگ جهانی دوم و بعد از آن پژوهش‌هایی درباره مادری انجام داد؛ اما کشف عمق تجربه‌های زنان از طریق تاریخ شفاهی را کنار گذاشت. وی در توضیح علت این تصمیم می‌گوید:«مشکل بیرون کشیدن حقیقت محض از پشت زنگارها و غبارهای سی و چند سال در اینجاست که فضای بی‌ابهامی را برای سخن گفتن صداها به...
...
44
...
 

اسرار جنگ تحمیلی به روایت اسرای عراقی- 91

شما نمی‌دانید آن پسرک چه کرد و در مقابل آن ده نفر کماندوی ما چه حرکتی کرد ـ با اینکه تنها و غریب بود. برایتان گفتم که آن سرباز بیچاره به طرف پسرک نشانه رفت. پسرک دیگر گریه نمی‌کرد. او مردانه ایستاده بود و با چشمان باز به لوله تفنگی که به طرفش نشانه رفته بود نگاه می‌کرد. پس از لحظه‌ای سکوت صدای رگبار در بیابان طنین انداخت و گرد و خاک زیادی در اطراف پسرک به هوا برخاست. من به دقت ناظر این صحنه بودم. وقتی گرد و غبار فرو نشست پسرک هنوز سرپا ایستاده، خیره نگاه می‌کرد. از تعجب و حیرت کم مانده بود قلبم از کار بایستد. چطور چنین چیزی ممکن بود. پسرک ایستاده بود و با چشمان روشن و درشتش نگاه می‌کرد.