تاریخ‌شفاهی، حاصل تعامل و گفت‌و‌گوی هدف‌دار و برنامه‌ریزی شده بین دو طرف مصاحبه‌کننده و مصاحبه‌شونده است. هریک از این دو طرف باید ویژگی‌ها، آمادگی‌ها و مهارت‌هایی داشته باشند تا مصاحبه به نتایج مطلوب برسد. برخی مصاحبه تاریخ شفاهی را امری آسان می‌دانند، زیرا قرار است مصاحبه‌شونده خاطره بگوید و ضبط صوت یا دستگاه فیلم‌برداری سخنان‌شان را ضبط کند.
به گزارش سایت تاریخ شفاهی، کارگاه نقد کتاب «آن سوی دیوار؛ تسخیر لانه جاسوسی به روایت حبیب‌الله بیطرف» نوشته محمد محبوبی، عصر دوشنبه 12 آبان 1404 با حضور حمید قزوینی، حسن بهشتی‌پور و حجت‌الاسلام سعید فخرزاده به عنوان منتقد، توسط باشگاه روایت انقلاب اسلامی در سالن زنده‌یاد طاهره صفارزاده حوزه هنری برگزار شد.
با بچه‌ها وارد ساختمان‌های فاو شدیم. واحدی بود که وسایل پزشکی و دارو و دیگر لوازمِ به غنیمت درآمده را از آنجا به عقب آوردیم. ساختمان ظاهراً محل نگهداری مشروب هم بود. یک یخچال و تلویزیون هم آوردیم. با قایق‌های بزرگ، آمبولانس‌ها را هم به این سوی اروند آوردند. هواپیماها لحظه‌ای آسمان را خالی نمی‌گذاشتند. پشت سر هم می‌آمدند و بمباران می‌کردند. یک بمب درست پشت ساختمانی که ما بودیم، اصابت کرد و من را از یک طرف اتاق به سمت دیگر پرتاب کرد.
جلسه نقد و بررسی کتاب «آن سوی دیوار» دوشنبه 12 آبان 1404 با حضور راوی، تدوین‌گر و پژوهشگران در سالن طاهره صفارزاده حوزه هنری برگزار شد. در ادامه متن سخنرانی حسن بهشتی‌پور در این جلسه را می‌خوانیم؛ هر ساله با فرارسیدن سیزدهم آبان، بحث درباره چرایی و چگونگی تسخیر سفارت آمریکا در تهران دوباره در فضای عمومی و دانشگاهی زنده می‌شود. این رویداد نه فقط یک لحظۀ تاریخی، بلکه نقطۀ عطفی در بازتعریف روابط ایران و آمریکا و هویت سیاسی نسل انقلاب بود.
احمد حائری، فیلم‌بردار گروه روایت فتح، مهمان دویست‌وهفتادوهشتمین برنامه شب خاطره (فروردین 1396) بود. او درباره شهید مرتضی آوینی و گروه روایت فتح خاطره گفت. حائری گفت: «بعد از انقلاب، وقتی مجموعه جهاد شکل گرفت، تعدادی از دوستان که تفکر انقلابی داشتند، گروه تلویزیونی جهاد سازندگی را تشکیل دادند.
اقبال عمومی به تاریخ شفاهی از آن روست که این شیوه، چهره‌ای انسانی و زنده از گذشته ارائه می‌دهد. برخلاف متون رسمی، تاریخ شفاهی احساسات، تجربه‌های شخصی و نگاه کنشگران را ثبت می‌کند و واقعیت را از زبان شاهدان عینی بازمی‌گوید. این روش با بازسازی حافظه جمعی، فاصله مردم با تاریخ را از میان برمی‌دارد و در جوامعی با اسناد ناقص یا تحریف‌شده، امکان کشف بخش‌های پنهان تاریخ را فراهم می‌سازد.
جعفرگلشن روغنی، در ادامه، با اشاره به فعالیت‌های حمید قزوینی در حوزه تاریخ شفاهی لبنان، از او خواست تا از تفاوت‌های مصاحبه تاریخ شفاهی در کشورهای عربی و ایران بگوید. او گفت: «تفاوت این دو بسیار است. تفاوت‌های فرهنگی- اجتماعی در کیفیت مصاحبه، تأثیرگذار است. منتها در ایران، به برکت همین کارهای حوزه تاریخ شفاهی که در طول30 سال گذشته منتشر شده، مسأله خاطره گرفتن و مصاحبه تاریخ شفاهی برای بسیاری از صاحبان خاطره در ایران جا افتاده و حل شده است.
در هر جامعه‌ای، گذشته تنها در اسناد و وقایع نیست، بلکه در حافظه‌ها، روایت‌ها و خیال جمعی مردم استمرار می‌یابد. آن‌چه به نام «خاطره» یا «تاریخ شفاهی» ثبت می‌شود، اغلب آمیزه‌ای از واقعیت و بازآفرینی ذهنی است. این مقاله با تکیه بر مفهوم خیال در فلسفۀ تاریخ و نظریۀ حافظه، نسبت میان واقعیت تاریخی و بازنمایی خیالی را با استفاده از روش تحلیلی – توصیفی بررسی می‌کند.
جزر و مد رودخانه خیلی بود. قرار بود با دو قایق برویم، اما مسئول قایق‌ها، یک قایق در اختیارمان گذاشت و گفت: «فعلاً با این سریع بروید که مه در حال شروع شدن است، قایق بعدی را بعد از جزر و مد بعدی می‌فرستیم.» من، حاج ممقانی، حاج مرتجی، دستبان‌زاده و مسعود حسینی، به طرف دیگر اروند رفتیم. توی قایق روی آب بچه‌ها را می‌دیدم که ذکر می‌گفتند...
تاریخ‌شفاهی، حاصل تعامل و گفت‌و‌گوی هدف‌دار و برنامه‌ریزی شده بین دو طرف مصاحبه‌کننده و مصاحبه‌شونده است. هریک از این دو طرف باید ویژگی‌ها، آمادگی‌ها و مهارت‌هایی داشته باشند تا مصاحبه به نتایج مطلوب برسد. برخی مصاحبه تاریخ شفاهی را امری آسان می‌دانند، زیرا قرار است مصاحبه‌شونده خاطره بگوید و ضبط صوت یا دستگاه فیلم‌برداری سخنان‌شان را ضبط کند.
رونمایی کتاب «تاریخ شفاهی؛ چیستی و چرایی»-2
گوش کردنِ فعال در مصاحبه‌های تاریخ شفاهی
نگاهی آماری به گنجینه تاریخ شفاهی ایران
بهداشت جنگ
آن سوی دیوار
شهادت مجاهد کبیر، رهبر حزب‌الله، سید حسن نصرالله تسلیت باد.
جزوه کامل کارگاه آموزش تاریخ شفاهی
